Xoo̱joo̱n xi apostroo̱ Pablooo̱ katsanguiyaao̱ Titooo̱

1

Pablooo̱ bi tsꞌén katsꞌéntinde Titooo̱

An Pablooo̱, mosooo̱ Néná koo̱jo apostrooo̱a Jesukristooo̱, xikó tsꞌén sꞌijiii̱n xtao̱ xi je jaꞌájin Néná koo̱jo xikó kjiꞌi kjoo̱ak o̱ jíntakón xi jao̱koxii̱ii̱ nga bendikón Néná, boo̱ao̱ kjiꞌi xána, 2 kuíni nga ndyii̱chiyáao̱ kjoo̱am o̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n, kui ni xi ndeskande nguindieeo̱ nga kamánda ngao̱sondieeo̱ katsáyatjón nga tsjao̱aná kui Néná xi majiín ꞌbíndisooo̱. 3 Nga jachó nii̱xtjin, Néná xi ꞌboxiéꞌáná akó chao̱n chao̱n eén kó an katsjáxána nga tsꞌénꞌbinii̱jmi an. 4 Ji tsꞌéntsanguiyaao̱ kui xoo̱joo̱oo̱n Titoo̱, ngao̱tꞌao̱ jao̱koxii̱ boá nga ji xi ndína kjoo̱aao̱ o̱ kjoo̱aso̱ ꞌijinná. Néná xi Nao̱ꞌminá koo̱jo Ndii̱an o̱ á Jesukristooo̱ kui xi tsꞌaxiéꞌáná nga tsjaá kjoo̱an o̱ daao̱, kjoo̱an o̱ ii̱mao̱takoón koo̱jo kjoo̱axo̱ ioó. Bi tsꞌén katsáyá Pablooo̱ kjoo̱aa o̱ o̱ xá xi sao̱ꞌín Titooo̱ Kii̱ao̱ katsꞌenkꞌijñaá jí tjii̱nguo̱ii̱ Kretao̱, tsii̱ꞌeo̱ nga sii̱ꞌindaye ni xi chajaao̱ nga kao̱mandaya koo̱jo tsii̱ꞌeo̱ nga xkii̱ nangui koo̱eꞌo̱ éxéeo̱ xtao̱ xi xchaá nao̱ngoo̱xii̱ii̱, xikó tsꞌén atixomaao̱ an nga sii̱ꞌin ji. 6 Xi kao̱ma xtao̱ xi xchaá kui boá xi jmíjín xi chꞌo tsꞌen kuo̱ii̱chjii̱ato̱ aꞌin, xi ta ngo tsi chjoón tjiín, xi ndií sꞌijin kao̱maao̱ Néná, koo̱jo xi ndií kixii̱ kꞌuíndo nga jmíjín xi chꞌo tsꞌen kuo̱ii̱chjii̱ao̱taꞌin koo̱jo nga kuo̱ii̱ntꞌiéꞌén. 7 Ngao̱tꞌao̱ chjiénga, nga kui xtao̱ xi nguitoo̱koo̱oo̱ nao̱ngoo̱xii̱ii̱ kao̱ma, nga jmíjín xi chꞌo tsꞌen kuo̱ii̱chjii̱ato̱ aꞌin nga tjítsꞌén xaá Néná. Nga nkꞌakonjín kꞌoo̱xié yojooo̱, nga kao̱majín xtinda kao̱ma, nga chjiénjín nga tsꞌatio kꞌuí binoo̱, ti nde nga 5

a1.1 “Xi kananguiyaao̱” tsó “ndao̱ apostroo̱” axao̱ “já apostroo̱” nga én griegoo̱. ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

TITOOo̱ 1

2

kao̱majín xtao̱ xi kján kao̱ma, ti nde nga kao̱majín sao̱ꞌín mején ndyii̱koo̱n tooo̱n ni xi ndajín tsꞌen kasako. 8 Tasá chjiénga nga tsja kao̱maao̱ nga kꞌuíndo xtao̱ ndiꞌaao̱, chjiénga sao̱ꞌíntjó ni xi ndaao̱, ngo ndao̱ xi nda sao̱ꞌínkjiín kon ni xi sao̱ꞌín, ngo ndao̱ xi kixii̱, ngo ndao̱ xi tsjie koo̱jo ngo ndao̱ xi ti kuiii̱ botixómaá yojooo̱. 9 Én xi ꞌniátakón xi akakoyaá kuí xí chjiénga koo̱kóya, tsii̱ꞌeo̱ nga kao̱maao̱ tsjao̱ngaꞌniuú kjeo̱ꞌe xtao̱ nga sao̱ꞌínkjién kui kjoo̱ab o̱ okoyá ndaao̱, koo̱jo tsii̱ꞌeo̱ nga sao̱ꞌínkie nga sao̱ꞌínkꞌoyá yojooo̱ kui xtao̱ xi kondrao̱ síndoniii̱ kui kjoo̱ab o̱ okoyaá. 10 Ngao̱tꞌao̱ achichí xtao̱ tjín xi ntꞌiéꞌénjiín kjoo̱ab o̱ okoyá xi ndaao̱, kui xtao̱ xi chjii̱ao̱ én xi jmí ni chjíjiín kó ꞌboṉchao̱jo xtaao̱, ngase ma kui xtao̱ judíoo̱ xi bokoyá nga sii̱ꞌan sirkunsisiooo̱n. 11 Kui xtaao̱ chjiénga kjókjo tsꞌoa, ngao̱tꞌao̱ ndyii̱bokoyá ni xi chjiénjín nga koo̱kóya. Boo̱ao̱ tsꞌén ꞌboṉchao̱jo kjín xtao̱, tangatꞌaniii̱ nga mejeén sao̱ꞌín too̱n. 12 Ngo ndao̱ chjii̱nii̱eꞌo̱ én xi tsii̱ꞌeo̱ kui jaá xi bi katsó: “Xtao̱ xi chjii̱an o̱ i tjii̱nguo̱ii̱ Kretaao̱, ngatsjé nii̱xtjin nga xtao̱ ndiso, xtao̱ xi ndajín, xtao̱ xkii̱ꞌá koo̱jo xtao̱ tsiꞌé boá.” 13 Jao̱koxii̱ kuí ni xi katsó kui ndaao̱, kuíni nga ꞌniú ndokjoo̱ejo̱ e, tsii̱ꞌeo̱ nga kixii̱ kjoo̱jo kjoo̱aso̱ ꞌijiii̱n Néná, 14 koo̱jo tsii̱ꞌeo̱ nga kii̱ajo̱ ín sao̱ꞌínseén én xi jmí ni chjíjiín xi chjii̱ao̱ xtao̱ judíooo̱, ti nde nga kii̱ajo̱ ín sao̱ꞌínseén kjoo̱ab o̱ otíxomaao̱ xtao̱ xi nguiti kii̱ajo̱ ín ndyii̱fítjii̱ngui jao̱koxii̱ii̱ Néná. 15 Ngayeje niii̱ xi tsjie máao̱ xtao̱ xi tsjietsꞌén tikón inii̱mao̱a,o̱ tanga xtao̱ xi ndándí síndo nguindyii̱koo̱n Néná koo̱jo xi sꞌijinjiín Néná ngojín ni xi tsjie máao̱, ngao̱tꞌao̱ ngaskande ni xi tsꞌénkjó koo̱jo kjoo̱ak o̱ jíntakoón tsjiejín tikón. 16 Be xó Néná tixꞌii̱an o̱ ndyii̱tsó, tanga ni xi ndyii̱tsꞌen bokó nga jmí tsi sꞌijin jao̱koxii̱ii̱ Néná. Kui boá kui xtaao̱ xi ndajín koo̱jo xi ntꞌiéꞌénjín, kó nde chiíjín máao̱ tsꞌén ni xi nda. Pablooo̱ bi tsꞌén tsíchjii̱ajo̱ o Titooo̱ ni xi chjiénga koo̱kóya

2

Tanga ji ndokjoé ji ni xi nijan ma kjoo̱ab o̱ okoyá xi 2 nda xi akakoyaá. Boo̱ao̱ tꞌíii̱n xtao̱ xi xchaá nga nda

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

3

TITOOo̱ 2

sao̱ꞌínkjó, nga xchao̱ndíkón, nga nda sao̱ꞌínkjiín kon ni xi sao̱ꞌín, nga nda tsꞌén kꞌuíndojoo̱ kjoo̱aso̱ ꞌijiii̱n, nga kꞌuieé kjoo̱ato̱ jó koo̱jo nga kꞌuieé ngaꞌniú tsii̱ꞌeo̱ nga sao̱ꞌínchíkjoo̱ao̱ ngayeje kjoo̱an o̱ ii̱mao̱. 3 Ti boo̱ao̱ ti tsꞌén ínchjín xi xchaá chjiénga skuo̱iei̱ n o̱ díkón Néná, kó chjiénjín nga én ndiso kꞌuitsómajoo̱, ti nde kao̱majín tsꞌatio kꞌuí binoo̱, chjiénga nao̱ mostraao̱ ni xi ndaao̱ kao̱ma, 4 tsii̱ꞌeo̱ nga koo̱kóyaá ínchjín kjindií nga sao̱ꞌíntjó xii̱ꞌiii̱n koo̱jo ndií, 5 chjiénga nga nda sao̱ꞌínkjiín kon ni xi sao̱ꞌín, chjiénga tsjie kao̱ma inii̱mao̱a,o̱ koo̱jo nga skoón ndiꞌaao̱, nga ndaxtao̱ kao̱ma koo̱jo nga skuo̱ii̱en o̱ díkón xii̱ꞌiii̱n, boo̱ao̱ tsꞌén nga taꞌyajín xi chꞌo tsꞌén kuo̱ici̱ hjii̱ato̱ aꞌin eén Néná. 6

Ti boo̱ao̱ ti tsꞌén ꞌniú ndokjoo̱ejo̱ e já xoo̱ngoo̱ó tsii̱ꞌeo̱ nga nda sao̱ꞌínkjiín kon ni xi sao̱ꞌín. 7 Ti jiii̱ teꞌéeo̱ ngo chii̱boo̱ao̱ nga ni xi nda tiniꞌín ji. Nga koo̱koo̱yéeo̱, ngatamaya nga kixii̱ tiniꞌín ji koo̱jo nga tiyendikín jí yojóo. 8 Én nda ndokjoé ji kó nde ngojín xi kao̱maao̱ kuo̱ii̱chjii̱ato̱ aꞌiii̱n, tsii̱ꞌeo̱ nga soboá kao̱maao̱ kondraao̱, kó boo̱ao̱ tsꞌén nga nde chií kao̱majiín chꞌo kao̱tsoo̱ná. 9 ꞌNiú ndokjoo̱ejo̱ e mosoo̱ xi kastiñaá tsii̱ꞌeo̱ nga skuo̱ii̱en o̱ díkón xtao̱ xi ndii̱aao̱ o̱ kjoo̱aao̱ o̱ ngayeje ni xi sao̱ꞌín, kó nga ni xi tsja kao̱maao̱ ndii̱aao̱ o̱ xi sao̱ꞌín, kó nga kuo̱ii̱chjii̱aꞌo̱ ájín, 10 ngatao̱ tsꞌénchéjéjiín, tasá ngo xtao̱ xi ꞌniákón ngayeje niii̱ ngatama, tsii̱ꞌeo̱ nga koo̱kó ngayeje kjoo̱ato̱ sjakjiꞌiii̱ kjoo̱ab o̱ okoyá xi tsii̱ꞌeo̱ kui Néná xi tsꞌaxiéꞌáná. 11 Ngao̱tꞌao̱ Néná je akoó kjoo̱an o̱ daao̱ ngayeje xtaao̱, kó kui boá xi 12 ꞌboxiéꞌáná, nga tsꞌénbokoyáná nga nguiti sii̱ꞌán jín ñá ni xi ndajín koo̱jo ni ngao̱sondie xi mejeén inii̱mao̱ná, koo̱jo nga nda sii̱ꞌankjíii̱n takón ni xi sii̱ꞌán, koo̱jo nga kixii̱ sii̱ꞌán koo̱jo nga xchao̱ndíkón Néná tjii̱en o̱ ga tindyión kuí ngao̱sondieeo̱. 13 Xchiyaráao̱ kui kjoo̱aco̱ hiyá xi tsjáná kjoo̱ato̱ sjaao̱: nga koo̱kó yojooo̱ Jesukristooo̱ kui Néná xi tjiín kjoo̱ajo̱ eeo̱, koo̱jo kui xi tsꞌaxiéꞌáná, 14 kui xi katsjá yojooo̱ nga kiniꞌánkꞌién tangatꞌaniii̱ ñá, nga íchjítjéná nga jatjoꞌa ñá kjoo̱aao̱ o̱ ni xi ndajín xi kiniꞌán koo̱jo tsii̱ꞌeo̱ nga sao̱ꞌíntsjiená nga ©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

4

TITOOo̱ 2

ñá xi xtao̱ nao̱xii̱ńdá xi tsii̱ꞌeo̱ kao̱ma ñá, kó nga ngayejeeo̱ takón nga ni xi nda sii̱ꞌán. 15 Kuí niii̱ xi chjiénga koo̱koo̱yéeo̱. Teꞌéngaꞌníii̱ kó tiꞌinchjii̱nii̱ ji xtaao̱ nga sii̱ꞌinkjín jí xá xi tjiín. Ngatao̱ ngojín xtao̱ xi ta ton skuieeo̱.

3

Bi tsꞌén ínii̱jmi Pablooo̱ kjoo̱aa o̱ o̱ ni xi chjiénga sao̱ꞌín xtao̱ nao̱ngoo̱xii̱ii̱

Tiꞌinkjaꞌátsjíii̱n xtao̱ nao̱ngoo̱xii̱ii̱ nga skuo̱iei̱ n o̱ díkón xtao̱ xi botixómaá koo̱jo jáxaá, ngatintꞌiéꞌeén kó ngatꞌíndonda nga sao̱ꞌín ngayeje ni xi nda. 2 Ngatao̱ jmí xtao̱ chjii̱ato̱ aꞌinjín, ngatao̱ jmí kjoo̱axo̱ chán ꞌboxiéjín, tasá ndaxtao̱ ngatama, kó ngatamabe xtao̱ xi ngaseeo̱ nga tjiín kjoo̱an o̱ ii̱mao̱kjoo̱a.o̱ 3

Ngao̱tꞌao̱ ngasꞌeo̱ ti boo̱ao̱ ti tsꞌén ñá xtao̱ chini kamá koo̱jo kandaꞌyáꞌénjín ñá, kisꞌiṉtsoo̱ma kichajá, kó mosooo̱ ngayeje too̱koo̱ya kjoo̱ato̱ sjaao̱ yojoná xi mejeén inii̱mao̱ná kamá, kó nguo̱ii̱jiii̱n ni xi ndajiín koo̱jo nguo̱ii̱jiii̱n kjoo̱aꞌo̱ ontakón kixindyionjin, kó ñá kiniꞌánchꞌo kó ti kiniꞌánchꞌoná ñá. 4 Tanga kjiꞌa nga akó kjoo̱an o̱ daao̱ Néná kui xi tsꞌaxiéꞌáná koo̱jo kjoo̱ato̱ jó xi tjiín kjoo̱aao̱ o̱ ngayeje xtaao̱, 5 tsꞌaxiéꞌáná, tanga jmí tsi kjoo̱aao̱ o̱ ni xi kiniꞌán tsi kjoo̱aao̱ o̱ ngo ni xi kixii̱ xi kiniꞌán, tasá tangatꞌaniii̱ nga kamánii̱mao̱ao̱ ñá. Katsꞌéntsjiená kjiꞌa nga katsꞌéntsen nguiníná kó Ao̱ sién Nii̱xtjiii̱n xi katsꞌéntjao̱tsii̱eyo̱ aniná. 6 Néná achichí tsie Ao̱ sién Nii̱xtjiii̱n íjñajinná ngatꞌaao̱ kui Jesukristoo̱ xi tsꞌaxiéꞌáná. 7 Néná katsꞌénkixii̱ná kjoo̱aao̱ o̱ kjoo̱an o̱ daao̱, boo̱ao̱ katsꞌén tsii̱ꞌeo̱ nga kꞌuiéná ngo kjoo̱aco̱ hiyá nga sao̱kóná kui kjoo̱am o̱ indyion ngatsjé nii̱xtjiii̱n. 8 Én xí ꞌniátakón boá xiꞌbii̱, kó mejénna nga ꞌniú koo̱ndókjoo̱ao̱ kjoo̱aao̱ o̱ kui niii̱, tsii̱ꞌeo̱ nga kui xtao̱ xi sꞌijiii̱n Néná ta soboá ni xi nda xí sao̱ꞌín. Achichí nga nda kui eén kó machjieén ngayeje xtaao̱. 9 Tanga ngatao̱ niꞌínsenjíii̱n kjoo̱an o̱ dokjoo̱ato̱ i ni xi jmí ni chjíjiín, koo̱jo kjoo̱aao̱ o̱ tjii̱eeo̱ o̱ xtao̱ xi xchaá xtaao̱, koo̱jo kjoo̱aao̱ o̱ kjoo̱an o̱ dokjoo̱ato̱ iii̱,

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc

5

TITOOo̱ 3

koo̱jo kjoo̱an o̱ dokjoo̱ato̱ iii̱ kjoo̱ak o̱ itiii̱, ngao̱tꞌao̱ jmí ni chjíjiín kui niii̱ kó bosikójojínná. 10 Kui ndao̱ xi bokjángá xtao̱ nao̱ngoo̱xii̱ii̱, ndokjoo̱ejo̱ e tsi ngo koo̱jo tsi jó ndii̱ya, tanga tsi sao̱ꞌínsenjín, nguiti boeꞌéndiejíii̱n nguo̱ii̱ya nao̱ngoo̱xii̱ii̱. 11 Je ye ji nga kui xi boo̱ao̱ tjítsꞌeén je katsꞌénkjatsón soboá yojooo̱, nguo̱ii̱jiii̱n jeé tikónjin, kó ti kuíni tjítsꞌénkjí yojooo̱ nínga xchao̱ja. Bi tsꞌén katsꞌénkjietꞌa Pablooo̱ kui xoo̱joo̱oo̱n Nguije sanguiyaao̱ Artemaao̱ koo̱jo tsi Tíkikooo̱, tiꞌin ji ngo kjoo̱aꞌo̱ niú tsii̱ꞌeo̱ nga kjii̱ndii̱béchinní nao̱xii̱ńdá Nikópolii̱, ngao̱tꞌao̱ je boo̱ao̱ kixian an nga kii̱ao̱ sao̱ꞌínkjaꞌa an choo̱ṉchꞌao̱án. 13 Tasíkeo̱je ngayeje ni xi kao̱maa nga koo̱sikeo̱je ndao̱ xi ꞌboxiéꞌáná xi ꞌmí Senaao̱ koo̱jo Apolooo̱, teꞌéeo̱ ngayeje ni xi kao̱machjieén tsii̱ꞌeo̱ nga takó koo̱ejo̱ eo̱ kó nga jmí ni xchao̱jajiín. 14 Kó xtao̱ tsao̱ñá ngatamakjiín nga sao̱ꞌín ni xi nda koo̱jo nga koo̱síkoo̱jo tsi ngo xtao̱ xi chjieén tsja, tsii̱ꞌeo̱ nga kꞌuíndo xikoó xtao̱ xi kao̱ma ngaseeo̱ nda tsꞌén kꞌuíndo nguindyii̱koo̱n Néná. 15 Tinde xó boo̱ao̱ tsó ngayeje xtao̱ xi síndojoo̱na kꞌii̱eeo̱ .o̱ Tiꞌin tinde ji xtao̱ xi tjoó ñá nguo̱ii̱yaao̱ kjoo̱aso̱ ꞌijiii̱n. Néná nga tsjajnú kjoo̱an o̱ daao̱ ngayeje jún. Boo̱ao̱ kjiꞌi. 12

©2015 Sociedad Bíblica de México y Wycliffe Bible Translators, Inc