Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de ... - Scripture Earth

marîrîkaekaro'őjīte wejepemară yu'awa'ri, kſaeka poto, wejepema. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League ...
2MB Größe 0 Downloads 2 vistas
Evangelio según

San Marcos Ruᵽukoꞌa jũjerimaji, Juan imaekaki, ᵽoꞌimajare wãrõekaki (Mt 3.1-12; Lc 3.1-9, 15-17; Jn 1.19-28)

1

Ikuᵽaka sime Jesús, Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki majaroka. Tuᵽarã Maki kime. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: jiitakaja ima sime kimajaroka. 2 Ikuᵽakaja simaroyirekaꞌre ãrĩwaꞌri Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimaji Isaías wãmeiki imaekakite oꞌoeka, Tuᵽarãte Kimakire jaika mirãka: “Miruᵽubaji aᵽika yirika bojarimajire yiᵽũatarãñu. Suᵽa imarĩ meyarũki ruᵽu yirika bojaweirimaji kimarãñu, baꞌiaja nabaaika najaꞌataokaroꞌsi. 3 Ᵽoꞌimajamatorã kimarãñurõꞌõrã kire ãꞌmitirirĩ etarãñurãte jãjirokaᵽi ikuᵽaka kẽrĩrãñu: ‘Imatikaja, suᵽabatirã jia ᵽuᵽajoaekaja mija imabe, Maiᵽamakire ikuᵽarõꞌõᵽiji etarãka simamaka. Baꞌiaja baabekaja jia oyiaja ᵽuᵽajoabaraka mija imabe’, kẽrĩrãñu, Tuᵽarãte ãrĩka”, ãrĩwaꞌri Isaías imaroyirekakite oꞌoeka. Juanre baarũkia ᵽuᵽajoaweibaraka iꞌsuᵽaka Isaías imaroyikakite oꞌoeka. 4 Iꞌsuᵽaka kioꞌoeka beꞌerõꞌõ, ñoaka sajaritikarã Juanre etaeka ᵽoꞌimajare imaberikarõꞌõrã. Suᵽa imarĩ, ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjebaraka, ikuᵽaka nare kijaika: “Baꞌiaja mija baaika jaꞌatatirã Tuᵽarãrika bojariroka ãñu uᵽakaja mija baabe. Iꞌsuᵽaka mija baamaka ĩawaꞌri, baꞌiaja mija baakoᵽeikareka yeꞌkariabaraka Tuᵽarãte mijare wayuĩarãñu. Iꞌsuᵽaka mija baarãka beꞌerõꞌõᵽi ruᵽukoꞌa mija jũjerũjebe”, Juanre nare ãrĩka. 5 Rĩkimarãja Judeakarã, suᵽabatirã Jerusalénkarãoka ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etarijarika kire ãꞌmitiyaokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka netamaka ritaja 1 







1 Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 1

2

(San Marcos 1.4-6) ᵽoꞌimajare imaeka wãjitãji, “Ikuᵽaka baꞌiaja baaiki ñime”, ãrĩwaꞌri Tuᵽarãte nabojaroyika beꞌerõꞌõᵽi Jordán wãmeiriarã Juanre nare ruᵽukoꞌa jũjeroyika. 6 Ruᵽukoꞌa nare jũjerimaji camello ᵽoyaᵽi kĩkeka jariroiki kimaeka. Suᵽabatirã waꞌibikirãwẽko ajeakaka kiwaꞌeyoka imaeka. Iꞌsuᵽakajaoka ẽorã ñimia, mumiokoaᵽitiyika baꞌarijayuka kimaeka. 7-8 —Yibeꞌerõꞌõᵽi ᵽuri aᵽika etarãki. Yiꞌi ᵽuri, iꞌsuᵽakamarĩka ñime. Yire tẽrĩwaꞌribaji õñuka kimamaka, yiꞌi ᵽuri marãkãꞌã baatirã kiũꞌᵽukoꞌa kuterã yuruᵽaberijĩki ñime. Tuᵽarãte mija ãꞌmitiriᵽẽamaka ĩawaꞌri, okoaᵽitakaja mijare ruᵽukoꞌa yijũjeyu. Yibeꞌerõꞌõᵽi etarãki ᵽuri Esᵽíritu Santo mijare ñaꞌajããrãki. Iꞌsuᵽaka mijare kibaarãka simamaka, Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jia baarijayurã mija imarãñu,— ãᵽaraka Juanre nare wãrõroyika.  



Juan ᵽõꞌirã eyatirã “Ruᵽukoꞌa yire mijũjebe”, Jesúre ãrĩka (Mt 3.13-17; Lc 3.21-22)

Iꞌsia ᵽoto Galilea kaꞌiaᵽi Nazaret wãmeika imaekarõꞌõrã Jesúre aꞌrika. Toᵽi aꞌririjari Juan ᵽõꞌirã keyaeka. Torã keyaeka ᵽoto Jordán wãmeiriarã ruᵽukoꞌa Juanre kire jũjeka. 10 Riakaᵽi Jesúre marĩrĩkaekarõꞌõjĩte wejeᵽemarã yuꞌawaꞌri, kĩaeka ᵽoto, wejeᵽema 9 



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

3

San Marcos 1

wiritaeka. Iꞌsuᵽaka sabaaeka ᵽoto okoiᵽakoa uᵽaka imaekarã ñaꞌrĩjãitirã Esᵽíritu Santore kireka ñaꞌrĩroꞌika. 11 Iꞌsuᵽaka sabaaeka beꞌerõꞌõjĩte wejeᵽemarõꞌõᵽi, ikuᵽaka Tuᵽarãte ãrĩka: —Miꞌi imaki Yimaki wãtaka ñoñuka. Jia jĩjimaka ñime mika,— kire kẽrĩka.  

Satanáre korikoᵽeka Jesúre baꞌiaja baarika ĩaokaroꞌsi (Mt 4.1-11; Lc 4.1-13)

Toᵽi mae ᵽoꞌimajamatorã Jesúre keꞌewaꞌrika Esᵽíritu Santo. Iꞌsuᵽaka kire kibaaeka ᵽoto ĩꞌᵽarã ᵽoꞌimajarakarĩmi Jesúre torã imataᵽaeka. Torã kimaeka ᵽoto, “¿Yaje ritaitaka Tuᵽarãte takaja yiꞌyuka kime?”, ãrĩwaꞌri kire korirĩ Satanáre kiᵽõꞌirã ᵽemakotowirika. Iꞌsuᵽaka kire kibaakoꞌomakaja baꞌiaja baaberikaki Jesús. Suᵽabatirãoka ᵽoꞌimajamato imaekarõꞌõ simamaka, werika waꞌiroꞌsitakaja imaekarõꞌõ simakoꞌomakaja ángelrãkare kire ĩarĩrĩroyika. 12  

13  

Galilea kaꞌiarã mamarĩtaka Jesúre wãrõũꞌmueka (Mt 4.12-17; Lc 4.14-15)

Juanre wẽkomaka imariwiꞌiarã Herodete tarũjeka beꞌerõꞌõ Galilearã Jesúre aꞌrika. Torã keyaeka ᵽoto, “Ikuᵽaka Tuᵽarãrika bojariroka ima”, ãrĩwaꞌri ᵽoꞌimajare kiwãrõeka. 15 Torãjĩrã mae, —Mae sarã seyarũkia, koyiaja sajariwaꞌyu, mamarokaᵽi Tuᵽarãte ᵽoꞌimajare jãꞌmeũꞌmurũkia. Iꞌsuᵽaka simamaka baꞌiaja mija baaika iꞌyoᵽiᵽaraka sajaꞌatatirã, Tuᵽarãrika bojariroka takaja mija ãꞌmitiriᵽẽabe kirirã mija imaokaroꞌsi,— ãrĩwaꞌri nare kiwãrõeka. 14  



Waꞌibaarimaja imaekarãte Jesúre akaeka kika wãrũrimaja nimaokaroꞌsi (Mt 4.18-22; Lc 5.1-11)

Iꞌtojĩrã mae, Galilea ᵽaꞌwarijeᵽi aꞌririjaᵽaraka, Simón, suᵽabatirã kibeꞌerõꞌõkaki Andrés waꞌibaarimaja imaekarãte Jesúre ĩatõᵽoeka. Iꞌsuᵽakaja ᵽaꞌwarã wãᵽua taabaraka nimaekarõꞌõrã naᵽõꞌirã keyaeka. 17 Naᵽõꞌirã eyatirã, —Dajoa yika. Waꞌibaarimaja imariᵽotojo, mae ᵽuri yire ãꞌmitiriᵽẽawaꞌri, ᵽoꞌimajare yiroꞌsi rẽarimaja mijare ñimarũjerãñu,— nare kẽrĩka. 18 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka ᵽotojo sarãja nawãᵽua yiatatirã kika naꞌrika. 19 Toᵽi ate saꞌriwaꞌribaji aꞌririjaᵽaraka, Santiago, kibeꞌerõꞌõkaki Juanka nimaeka ᵽoto Jesúre nare ĩatõᵽoeka. Ĩꞌrã ĩꞌᵽarã nimaeka Zebedeo makarã. Kũmuarã wãᵽua jiebaraka nimaeka. 20 Iꞌsuᵽaka 16  









Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 1

4

(San Marcos 1.16-20) imaekarãte ĩatõᵽotirã nare kiakaeka. Iꞌsuᵽaka nare kẽᵽakãꞌã kika naꞌrika naroꞌsi mae. Iꞌsuᵽaka simamaka nakũmuarã naᵽaki Zebedeore tuika, kire jeyobaarimajaᵽitiyika. Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite Jesúre jieka (Lc 4.31-37)

Galilea ᵽaꞌwarõꞌõᵽi aꞌritirã Caᵽernaúm wejearã kika wãrũrimajaᵽitiyika Jesúre eyaeka. Judíotatarãte jẽrĩtaroyikarĩmi simaeka ᵽoto narẽrĩriwiꞌiarã Jesúre kãkaeka. Torã kãkatirã mae ᵽoꞌimajare kiwãrõũꞌmueka. 22 Tuᵽarãte kire ãrĩrijayu uᵽakaja jia nare kiwãrõeka ãꞌmitiritirã, “Kiwãrõika uᵽaka wãrõirãte ãꞌmitirikoribeyurã yija ime. Jia wãjitãji ᵽuᵽajoaiki imarĩ tẽrĩtaka wãrõrimaji kime”, narĩᵽuᵽajoaeka. 23-24 Iꞌsuᵽaka nimaekarõꞌõrã ĩꞌrĩka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite imaeka. —Jesús, Nazaretkaki, ¿dakoa oka mika yijareka imamaka, yijare mijoꞌayu? ¿Koᵽakaja yijare riatatiyarĩji miꞌtayu bai jeꞌe? Mire ñiawãrũyu, Tuᵽarãte ᵽũataekaki mima imarĩ, baꞌiaja baakoribeyuka mime,— Jesúre kẽrĩka akaserebaraka. 25 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, —Mijaiaꞌsi. Kire mijaꞌatabe,— Jesúre kire ãrĩka. 26 Iꞌtojĩte mae ᵽoꞌimajire taratatirã jãjia akasererikaᵽi ikiᵽi Satanárika kireka ima ᵽorika. 27 Iꞌsuᵽaka ima ĩakoriberikarã imarĩ, ritaja torã imaekarãte marãkãꞌã baawãrũberijĩka najarika. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri, natiyiaja ikuᵽaka narĩbuꞌaeka: 21 











Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

5

San Marcos 1

—¿Marãkãꞌã kibaayu? Mamaka wãrõrimiji simarijiyu. Iꞌsuᵽakajaoka kijãꞌmeika uᵽakaja Satanárika ima ᵽariji kire yiꞌyua,— ᵽoꞌimajare ãrĩka. 28 Iꞌsuᵽaka kibaaekarõꞌõjĩte ritaja Galilea kaꞌiakarãre sõrĩᵽataeka.  

Ᵽedro mañeko wãmarĩa imaekakote Jesúre tããeka (Mt 8.14-15; Lc 4.38-39)

Iꞌsuᵽaka baaweatirã Jesúre ᵽoriwaꞌrika narẽrĩriwiꞌiareka kimaekarõꞌõᵽi. Santiago, Juan Jesúka aꞌrikarã Simón, Andréka ĩꞌᵽarãrika wiꞌiarã. 30 Torã neyaeka ᵽoto ikuᵽaka Jesúre narĩka: —Simón mañeko wãmarĩtaka imako. Suᵽa imarĩ koᵽeyurũkiareka takaja ᵽeyuko koime,— narĩka. 31 Toᵽi koᵽõꞌirã eyatirã koᵽitakarã ñiꞌatirã kore kibaimiꞌmataeka. Iꞌsuᵽaka kore kibaaeka ᵽotojo wãmarĩa koimakoᵽeka koreka oꞌrika. Iꞌsuᵽaka jariwaꞌri, nare baꞌarijiꞌabaraka koimaeka mae. 29 





Rĩkimarãja risirika nareka imamaka wãmarĩa imaekarãte Jesúre jieka (Mt 8.16-17; Lc 4.40-41)

Iꞌsirĩmi aiyate kaꞌraeka beꞌerõꞌõ rĩkimarãja jĩñurã, Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãteoka Jesús ᵽõꞌirã neꞌeeyaeka. 33 Nimauᵽatiji iꞌsia wejeakarã rẽrĩkarã kimaeka wiꞌikoᵽerekarã. 34 Iꞌsuᵽaka nabaamaka, ritajakaka risirika nareka imaekarãte kijieka. Suᵽabatirãoka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãte jiebaraka, “Tuᵽarã Maki mime”, kire ãrĩwãrũrũkirã nimakoꞌomakaja, sakijairũjeberika. 32  





Galilea kaꞌiarã tuᵽaraka, judíorãkare rẽrĩriwiꞌiarã Jesúre wãrõroyika (Lc 4.42-44)

Toᵽi ate, bikitojo ñamiji ᵽoꞌimajamatorã Jesúre aꞌrika, Tuᵽarãka jairĩ. 36 Iꞌsuᵽaka baarĩ keꞌrika beꞌerõꞌõ kimabeᵽakãꞌã ĩawaꞌri, Simón kijeyomarãᵽitiyika kire moꞌarĩ naꞌrika. 37 Suᵽa imarĩ, kimaekarõꞌõrã eyatirã, —Ritaja ᵽoꞌimajare mire moꞌayuma,— kire narĩeyaeka. 38 Iꞌsuᵽaka kire narĩkoꞌomakaja ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Dajoa, aᵽewejearã Tuᵽarãrika mabojataᵽarĩ, iꞌsuᵽakaroꞌsiji yiꞌtaeka simamaka,— nare kẽrĩka. 39 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka beꞌerõꞌõᵽi Galileakaꞌia ritatojo kijeyomarãᵽitiyika kituritaᵽaeka mae. Iꞌsuᵽaka tuᵽaraka torã narẽrĩriwiꞌia imaekarõꞌõrã rakakaja kiwãrõroyika. Iꞌsuᵽaka baataᵽabaraka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãteoka kijieka. 35  









Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 1–2

6

Kiᵽoꞌiarã kãmia ᵽoꞌijirikakite Jesúre jieka (Mt 8.1-14; Lc 5.12-16)

Iꞌsuᵽaka turitaᵽabaraka kimaeka ᵽoto kiᵽoꞌiarã kãmia ᵽoꞌijirikakite a Jesús ᵽõꞌirã etaeka. Kiᵽõꞌirã etatirã, kiwãjitãji kiñukuruᵽaeka kire jiyiᵽuᵽayeewaꞌri. Iꞌsuᵽaka baatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Yire mijieriyaᵽayeꞌe, yire mijiebe.— 41 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, Jesúre kire wayuĩaeka mae. Suᵽa imarĩ kire rabetirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Ãꞌã yiyaᵽaika sime. Iꞌsuᵽaka simamaka jia mijaᵽe mae,— kire kẽrĩka. 42 Iꞌsuᵽaka kire kẽrĩkarõꞌõjĩteje kãmia kireka imakoᵽeka yayaeka. 43-44 Iꞌsuᵽaka imakoᵽekakite aꞌrirã baaeka ruᵽu ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Miaꞌmitiᵽe. Mire yibayaika majaroka ritaja ᵽoꞌimajare bojaᵽibabekaja, wãrũaja aꞌritirã miᵽoꞌia mibeaᵽe kurarãkakakite. Kire samibeawearãka ᵽoto Moisés imaekakite nare jãꞌmeroyika uᵽakaja mibaabe. Iꞌsuᵽakajaoka jia miᵽoꞌia jayua imarĩ, jĩjimaka imawaꞌri ĩꞌᵽarã wĩꞌñaka wẽkoakaka Tuᵽarãroꞌsi kurare joeĩjirã kire mijibe. Iꞌsuᵽaka kibaarãka beꞌerõꞌõᵽi, “Kãmika rataki imakoᵽeroyiraᵽakiji jia kiᵽoꞌia jayu mae”, ᵽoꞌimajare mireka ãrĩwãrũrãñu,— kire kẽrĩka. 45 Iꞌsuᵽaka kire kẽrĩkoꞌomakaja ritaja ᵽoꞌimajare sakibojaᵽibaᵽataeka. Iꞌsuᵽaka kẽñua ãꞌmitiritirã, Jesús ᵽõꞌirã rĩkimarãja ᵽoꞌimajare rẽrĩka kire ĩarika yaᵽawaꞌri. Iꞌsuᵽaka nimaeka simamaka, wejeñeꞌmetãjirã ᵽuri kituriberiroyika. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja rĩkimarã ᵽoꞌimajare imabeyurõꞌõrã ᵽuri kituritaᵽaroyika. Iꞌsuᵽaka kimaroyika simakoꞌomakaja ritaja wejeakarã rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etaeka. 40  









Ritaja kiᵽoꞌia rĩꞌmeᵽatabeyuka imariᵽotojo õñia imaekakite Jesúre jieka

2

(Mt 9.1-8; Lc 5.17-26)

Iꞌsuᵽaka ñoaᵽañaka kimataᵽaeka beꞌerõꞌõ, Caᵽernaúm wejearã Jesúre ᵽeꞌrietaeka ate. Iꞌsuᵽaka simamaka ãꞌmitiritirã, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã rẽrĩka mae. Iꞌsuᵽaka baawaꞌri wiꞌia ᵽurutẽrĩbakarãja nimaeka. Iꞌsuᵽakajaoka simaeka ᵽẽteᵽẽꞌrõtoᵽioka koᵽereka wãꞌta. Iꞌsuᵽaka nimamaka nare kiwãrõeka mae. 3 Iꞌsuᵽaka baabaraka kimaeka ᵽoto botarakamarãre kiᵽõꞌirã 1-2  



a

 1.40

Leproso

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

7

San Marcos 2

(San Marcos 2.1-12) etaeka. Ritaja kiᵽoꞌia rĩꞌmeᵽatabeyukate b kiᵽeyurũki ᵽemaᵽi neꞌeraꞌaeka. 4 Rĩkimarãja ᵽoꞌimajare imaeka imarĩ marãkãꞌã baatirã kãkawãrũberiwaꞌri, wiꞌiᵽema ĩꞌrãtiji imaekarõꞌõrã kire neꞌemirĩwaꞌrika. Toᵽi mae, Jesúre imaeka koꞌaᵽito wiꞌiruᵽututua naᵽoaeka. Iꞌsuᵽaka baatirã kiᵽeyurũkiaᵽi Jesús ᵽõꞌirã kire najaꞌaruetaeka. 5 “Jia yire yiꞌriwaꞌri, iꞌsuᵽaka nabaayu”, nareka kẽrĩᵽuᵽajoaeka. Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoabaraka, —Yijeyomaki, mae baꞌiaja mibaaikareka mireka sayijieyu,— ritaja kiᵽoꞌia rĩꞌmeᵽatabeyukate kẽrĩka. 6-7 Iꞌsuᵽaka kire kẽrĩka ᵽoto, ikuᵽaka ᵽuᵽajoabaraka Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajare ruᵽajiyeka: “¿Dako baaerã iꞌsuᵽakataka ĩꞌĩre jaiyu jeꞌe? Iꞌsuᵽaka ãᵽaraka ‘Tuᵽarã uᵽakatakaja ñime’, kiõrĩkoᵽeyu ruku bai jeꞌe. Tuᵽarã ĩꞌrĩkaja imaki baꞌiaja mabaaika jũjewãrũrimaji”, narĩᵽuᵽajoaeka. 8 Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoabaraka nimaeka Jesúre õrĩwãrũeka.  







b

 2.3

Paralítico

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 2

8

—¿Dako baaerã suᵽa mija ᵽuᵽajoayu? 9-10 ¿Diroka kire ñarĩjĩkareka jia mija ᵽuᵽarijĩñu ruku? “Baꞌiaja mibaaikareka jia mijayu mae”, kire ñarĩjĩka, “¿Yaje rita kire kẽrĩtiyayu?”, niꞌioka ãrĩwãrũberijĩka sime. “Miꞌmitirã, miᵽeyurũkia meꞌewaꞌᵽe”, kire ñarĩjĩka ᵽuri ñañu uᵽakaja simamaka ĩatirã “Rita kẽñu”, yireka mija ãrĩrãñu. Ᵽoꞌimaja Maꞌmi ñimamaka, Tuᵽarãte yire ᵽũataeka ika kaꞌiareka baꞌiaja ᵽoꞌimajare baaika yijũjeokaroꞌsi. Suᵽa imarĩ “Rita, iꞌsuᵽaka kibaaokaroꞌsi Tuᵽarãja kire jãꞌmeiki”, yireka mija ãrĩwãrũerã, ikuᵽaka mijare yibeaerã baayu,— nare kẽrĩka. Torãjĩrã mae, ritaja kiᵽoꞌia rĩꞌmeᵽatabeyuka imaekakite ikuᵽaka kẽrĩka: 11 —Miꞌmirĩkatirã miᵽeyurũkia meꞌeᵽeꞌriwaꞌᵽe miwiꞌiarã,— kire kẽrĩka. 12 Suᵽa kẽrĩka ᵽotojo kimiꞌmirĩkaeka. Ᵽoꞌimajare rĩkimarãja ĩaeka wãjitãji miꞌmirĩkatirã, kiᵽeyurũkiaᵽitiyika kiᵽoriwaꞌrika. Iꞌsuᵽaka nare kibaabeamaka ĩatirã ritaja torã imaekarã ᵽoꞌimajare jĩjimaka jarika. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãreka jia ᵽuᵽajoawaꞌri ikuᵽaka narĩka: —Jiitakaja Tuᵽarãte baaika maekaka ᵽuri samaiyu. Ikuᵽaka kibaaika ĩakoribeyurã maimaroyiraᵽe ruᵽu,— narĩka.  





Levíre, “Dajoa yika wãrũrimaji mimaerã”, Jesúre ãrĩka (Mt 9.9-13; Lc 5.27-32)

Torãjĩrã ate, Jesúre ᵽaꞌwarijerã aꞌrika. Rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etamaka, Tuᵽarãrika nare kiwãrõeka. 14 Suᵽa nare baaweatirã, toᵽi oꞌriwaꞌrikõrĩ Leví, Alfeo makire kĩatõᵽoeka. Romatatarã ĩᵽarimarãroꞌsi niñerũ c jẽñeĩjirũkirõꞌõrã ruᵽaki. Naroꞌsi iꞌsuᵽaka baarimaji imarĩ, ritaja ᵽoꞌimajare imᵽuesto kĩjirũjerijarika. Kire ĩatõᵽotirã ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Dajoa yika.— Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, Levíre Jesúka aꞌrika mae. 15 Kika keꞌrika simamaka kiwiꞌiarã eyatirã Jesúre kika baꞌaeka. Iꞌsuᵽakajaoka rĩkimarãja Romawejeakarã ĩᵽarimarãroꞌsi nañu uᵽakaja waᵽa jẽñeĩjirimajare, suᵽabatirã aᵽerã “Baꞌiaja baarimaja nime”, ᵽoꞌimajare ãrĩroyikarã ᵽariji Jesúka baꞌaekarã. Iꞌsuᵽaka nabaaeka kire ãꞌmitiriᵽẽairã jariwaꞌri. Suᵽabatirã kika wãrũrimajaoka imaekarã naka. 16 Jesúre iꞌsuᵽaka baabaraka imaeka ᵽoto fariseokaka ᵽuᵽajoairã imariᵽotojo, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajare nare ĩaeka. Nare ĩatirã, baꞌiaja baarimajaka imarika yaᵽabeyurã imarĩ, Jesúka wãrũrimajare ikuᵽaka narĩka: —¿Dako baaerã baꞌiratarãka mijare wãrõrimajire baꞌayu?— narĩka. 13 







c

 2.14

Impuestos

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

9

San Marcos 2

Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Jesúre nare yiꞌrika: —Jia dako risirijiꞌyumarĩaja imarã ᵽuri ĩkobaarimajire yaᵽabeyurã. Wãmarĩa imarã ᵽuri ĩkobaarimajire nare ĩkobaarika yaᵽairã. Iꞌsuᵽakaoka sime yiroꞌsi. “Baꞌiaja baabeyurã yija ime”, ãñurãte jeyobaaokaroꞌsimarĩa yiꞌtaeka. “Baꞌiaja yija baarijayuareka iꞌyoa yija ime”, ãñurãte baꞌiaja baaika najaꞌataokaroꞌsi yiꞌtaeka. Iꞌsuᵽaka simamaka naka ñimarijayu,— nare kẽrĩka. 17 

“¿Marãkãꞌã simamaka, baꞌabekaja imatirã Tuᵽarãka jairika sime?”, ãrĩwaꞌri Jesúre najẽrĩaeka (Mt 9.14-17; Lc 5.33-39)

Ĩꞌrãkuri, Juan ruᵽukoꞌa jũjerimajika wãrũrimaja, suᵽabatirã fariseokaka ᵽuᵽajoairã ĩꞌrãrĩmi Tuᵽarãte takaja ᵽuᵽajoabaraka baꞌabekaja imaroyikarã. Iꞌsuᵽaka nimarijayua ĩairã imarĩ, ikuᵽaka Jesúre najẽrĩaeka ĩꞌrãrimarã: —Juanre wãrũekarã Tuᵽarãte takaja ᵽuᵽajoabaraka nimarĩmi baꞌabeyurã. Iꞌsuᵽakajaoka fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ime. ¿Dako baaerã mika wãrũirã ᵽuri iꞌsuᵽaka baabeyurã jeꞌe?— kire narĩka. 19 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Ikuᵽaka sime. Naᵽitañiꞌaika niaerã noꞌyibojairã ᵽuri sĩawaꞌri jĩjimaka imarã. Kika nimarõꞌõjĩte takaja jĩjimakaᵽi kika nabaꞌayu ruᵽu. Iꞌsuᵽakajaoka imarã nime yika wãrũrimaja. Yika wãrũbaraka nima ᵽototakaja jĩjimaka baꞌabaraka nime ruᵽu. 20 Yire nañiꞌarãñurĩmi ᵽuri, yika nimabesarãka simamaka, baꞌiaja ᵽuᵽayurã nima imarĩ, baꞌabekaja nimarãñu. 21 Aᵽeroka ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: Saya bikijakaka, mamakaᵽi maᵽãijĩꞌaberijĩka. Mamaᵽãiᵽi samaᵽãijĩꞌajĩka, samajũjeika ᵽoto, baieꞌewaꞌri bikijakato beriwaꞌri jãꞌrĩbaji sajarijĩka simamaka. Ikuᵽaka ãrĩrikoᵽakaja sime saya bikijakakaᵽi mijare yibojawãrõika: Mamakukukaka majaroka mijare yiwãrõika mamarĩ imaraꞌaekakuku ᵽitiyika mija ᵽuᵽajoarukeaꞌsi. 22 Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: Iyaokoa mamaka ima waꞌibikirãwẽko ajea bikijaka baaeka wajorã maᵽaaberijĩka. Bikijaka wajorã samaᵽaamaka berijĩka simamaka. d Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja iꞌsuᵽakarãja samaᵽaajĩka, sarãja saririjĩñu. (San Marcos 2.22) Iꞌsuᵽaka simamaka, mamaka 18  









d  2.22 En el proceso de fermentación, vino nuevo hace inflar la bolsa de cuero. Si el cuero de la bolsa es viejo y no flexible, puede reventarse. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 2 –3

10

ima iyaokoa waꞌibikirãwẽko ajeakaka baaeka mamawajorã samaᵽaajĩkareka jia simajĩñu. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: mamakukukaka majaroka mijare yiwãrõika ãꞌmitiriᵽẽatirã, bikija mamarĩ mija baaroyika uᵽakatakaja baabekaja mija imabe,— nare kẽrĩka. Jẽrĩtarirĩmi simakoꞌomakaja Jesúka wãrũrimajare trigo rika eꞌetirã baꞌaeka (Mt 12.1-8; Lc 6.1-5)

Judíotatarãte jẽrĩtaroyikarĩmi rioa imaekarõꞌõᵽi Jesúre tẽrĩoꞌrika kika imaekarãka. Torã aꞌririjaᵽaraka kika wãrũrimajare õterikia eꞌetirã nabaꞌaeka. 24 Iꞌsuᵽaka sanabaꞌamaka ĩatirã, fariseokaka ᵽuᵽajoairã ikuᵽaka Jesúre najẽrĩaeka: —Yaje. Jẽrĩtarirĩmi baꞌiraberika imabeyua. Mika wãrũrimaja õterikia eꞌetirã nabaꞌaika, baꞌirabeirã uᵽaka nabaayu. Irĩmi iꞌsuᵽaka baarika jãjika maroꞌsi sime,— fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ãrĩka. 25 Iꞌsuᵽaka kire narĩkoꞌomakaja ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Davidka imaroyikarã baꞌarika naroꞌsi imabeᵽakãꞌã kẽsia imawaꞌri, marãkãꞌã nabaaeka ¿yaje mija õñu jeꞌe? 26 Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia ajeakaka baaeka imaroyika ᵽoto, kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki Abiata wãmeiki kimaeka. Kẽsirabawaꞌri Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã kãkatirã ᵽan imatiyaika Tuᵽarãte jia baawaꞌri naᵽããroyikakaka Davidre baꞌaeka. Moisés imaroyikaki kurarãka imarãtakaja “Sanabaꞌarũ”, kẽrĩka simakoꞌomakaja iꞌsuᵽaka kibaaeka. Sakibaꞌaeka ᵽoto kijeyomarãteoka Davidre sajiꞌaeka. Iꞌsuᵽaka nare kiruᵽutamaka ĩatirã, Tuᵽarãte kire boebariberika,— nare kẽrĩka. 27 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩweatirã, ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka ate: —Jia ᵽoꞌimajaroꞌsi simaerã Tuᵽarãte jẽrĩtarirĩmi baaeka. “Jẽrĩtarirĩmi nimarũkiakaka takaja yiꞌᵽaraka ᵽoꞌimajare imarãñu”, ãrĩwaꞌrimarĩa Tuᵽarãte nare ᵽoꞌijiaeka. 28 Suᵽa imarĩ Ᵽoꞌimaja Maꞌmi ñimamaka, jẽrĩtarirĩmi imarikakaka Tuᵽarãte yire jãꞌmewãrũrũjeka. Iꞌsuᵽaka ñima simamaka, “Ikuᵽaka irĩmi mija baabe, ika ᵽuri jiamarĩa ima”, ãrĩwãrũiki ñime,— nare kẽrĩka. 23  











Kiᵽitaka baikõkotaeka imaekakite Jesúre jieka

3

(Mt 12.9-14; Lc 6.6-11)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ narẽrĩriwiꞌiarã Jesúre kãkaeka ate. Torã ĩꞌrĩka kiᵽitaka baikõkotaekakite imaeka. 2 Jesúre torã kãkamaka ĩatirã ikuᵽaka fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ikuᵽaka ᵽuᵽajoaeka: “Jẽrĩtarirĩmi baꞌirabebeyurã maima simakoꞌomakaja, ¿kiᵽitaka baikõkotaekakite Jesúre jierãñu ruku?”, kireka narĩᵽuᵽajoaeka. “Iꞌsirĩmi iꞌsuᵽaka kibaarãkareka, kire mokabaarãñu. ‘Tuᵽarãte Moisés imaekakite oꞌorũjeka yiꞌriberiwaꞌri baꞌiaja kibaayu’, marĩrãñu”, narĩᵽuᵽajoaeka. 1 



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

11

San Marcos 3

Iꞌsuᵽaka naᵽuᵽajoakoꞌomakaja ikuᵽaka Jesúre ãrĩka kiᵽitaka baikõkotaekakite: —Ᵽoꞌimaja wãjitãji mimiꞌmirĩkabe.— 4 Iꞌsuᵽaka kire ãrĩweatirã, ikuᵽaka Jesúre ãrĩka torã imaekarãte: —¿Marãkãꞌã jẽrĩtarirĩmi nimarijarirũ ãrĩwaꞌri Tuᵽarãte iꞌsirĩmi maroꞌsi ᵽoꞌijiaeka jeꞌe? ¿Jía, baꞌia, suᵽabatirã ᵽoꞌimajare tããrika, nare jããrika, dibaꞌi jiibaji ima jeꞌe?— nare kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩkoꞌomakaja okamarĩaja kire naꞌmitirika. 5 Iꞌsuᵽaka nimamaka boebakaᵽi nare ĩabaraka, baꞌiaja kiᵽuᵽarika simauᵽakaja kiᵽitaka baikõkotaekakite nawayuĩabeᵽakãꞌã. Iꞌsuᵽaka imariᵽotojo mae ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Miᵽitaka mitĩᵽatabe.— Iꞌsuᵽaka kire kẽrĩka ᵽotojo kiᵽitaka tĩᵽatatirã jia kijarika mae. 6 Iꞌsia kibaamaka ĩatirã fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ᵽoriwaꞌrika Herodes ᵽoꞌimajaᵽitiyika jaiokaroꞌsi. “¿Marãkãꞌã baatirã Jesúre majããjĩñu?”, ãrĩokaika naka najaibuꞌaeka. 3 







Rĩkimarãja ᵽaꞌwarijerã Jesúre imaekarõꞌõrã ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etaeka

Iꞌsia beꞌerõꞌõ kimaekarõꞌõᵽi ᵽoriwaꞌritirã Galilea ᵽaꞌwarijerã Jesúre aꞌrika kika wãrũrimajaᵽitiyika. Torã keꞌrika ᵽoto tokarã ᵽariji rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kika aꞌrika. 8 Torãjĩrã mae, “Jiitaka Jesúre baabearijayu”, ᵽoꞌimajare ãᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etaeka. Judea, Jerusalén, Idumea, Jordánria iꞌsiᵽẽꞌrõtorã, Tiro suᵽabatirã Sidónkarã nimaeka. Iꞌsiaraka wejekarã ñoakurirã imarã imariᵽotojo kire ĩarĩ netaeka. 9-10 Iꞌsuᵽaka netaeka imarĩ, rĩkimarãja jĩñurãte tããrijayuka kimamaka, “Kire yija rabejĩkareka, jia yija jarijĩñu”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri kire naraberiyaᵽaeka. Iꞌsuᵽaka simamaka kika wãrũrimajare ikuᵽakãꞌã kẽrĩka: “Kũmua mija moꞌabe, ᵽoꞌimajare rĩkimarãja yire rabewãꞌimarĩrijitoika simamaka. Yire natẽrĩtajĩkareka kũmuarã yijãijĩñu”, nare kẽrĩka. 11 Suᵽabatirã Jesúre ĩatirã Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarã ĩꞌrĩka uᵽakaja kiwãjitãji ñukuruᵽatirã ikuᵽaka nakasereroyika: —Tuᵽarã Makitakiji mime,— kire narĩka. 12 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, —Ᵽoꞌimajare samija bojaᵽibaꞌsi,— jãjirokaᵽi nare kẽrĩroyika. 7 









Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarã kika wãrũbaraka imarũkirãte Jesúre wãꞌmaeka (Mt 10.1-4; Lc 6.12-16)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ ĩmimaᵽemarã mirĩwaꞌrirã kibaaeka ᵽoto, kire jiyuekarakamakire kiakaeka. Ĩmimaᵽemarã kika neyaeka 13-15  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 3

12

ᵽoto ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarãre kiwãꞌmaeka kijeyomarãroꞌsi. Iꞌsuᵽaka nare baatirã, “Yirika ᵽoꞌimajare wãrõtaᵽarĩ mijare yiᵽũatarãñu. Suᵽabatirã Satanárika ima ñaꞌrĩjãirãte ᵽoꞌimajareka ‘Mija ᵽoᵽe’, mija ãrĩrãka uᵽakaja naᵽorirãñu”, nare kẽrĩka. 16 Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarã kiwãꞌmaekarã ikuᵽaka nawãmea imaeka: Simón wãmeikiteje ĩꞌᵽaroka wãmeiki kimarika yaᵽawaꞌri, Ᵽedro Jesúre kire wãmejĩꞌaeka. 17 Aᵽerã kijeyomarã wãmea ikuᵽaka imaeka: Santiago, kibeꞌerõꞌõkaki Juanᵽitiyika, Zebedeo makarã nimaeka. Ĩꞌrã ĩꞌᵽarãte Boanerges Jesúre wãmeyeeka. Nokaᵽi samarĩjĩkareka, “Wĩᵽo makarã”, ãrĩrika simaeka. 18 Aᵽerã imaekarã: Andrés, Feliᵽe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeo maki Santiago, Tadeo, suᵽabatirã imaekaki, Simón, Celotekaka ᵽuᵽajoaeka mirãki. 19 Suᵽabatirã Judas Iscariote. Iki imaerã baaekaki Jesúre bojajããrimaji.  







“Satanárikaᵽi Jesúre baꞌirabeyu”, ãrĩwaꞌri kire nokabaaeka (Mt 12.22-32; Lc 11.14-23)

Nare eꞌeweatirã, kika wãrũrimajaka wiꞌiarã ate Jesúre ᵽeꞌrika. Torã neyaeka ᵽoto rĩkimarãja ᵽoꞌimajare naᵽõꞌirã rẽrĩka ate. Suᵽa imarĩ noꞌojĩteoka mabaꞌawãrũberijĩka naroꞌsi simaeka. 21 Iꞌsuᵽaka kire nabaaika ãꞌmitiriwaꞌri, “Jiamarĩa ᵽuᵽajoaiki kime jeꞌe mae”, kirĩrãre kireka ãrĩka. Suᵽa imarĩ kire akarĩ netaeka nawiꞌiarã kire eꞌewaꞌyaokaroꞌsi. 22 Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja Jerusalénᵽi etaekarã ikuᵽaka Jesúreka ãrĩkarã: —Satanárika ima ĩᵽamaki Beelzebú kiᵽuᵽakarã ñaꞌrĩjãikaki kime. Suᵽa imarĩ Beelzeburikaᵽi baꞌiaja nareka ñaꞌrĩjãikarãte kiᵽoatayu,— ãrĩwaꞌri baꞌiaja kireka najaika. 23 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, “Iꞌsuᵽakamarĩa sime”, ãrĩwaꞌri nare bojaokaroꞌsi Jesúre nare akaeka: —¿Yaje ikuᵽaka kirikaja Satanáre baajĩñu ruku? “Ᵽoꞌimajire baꞌiaja jũaerã kireka miñaꞌrĩjãibe”, ãrĩriᵽotojo ¿marãkãꞌã baatirã “Kireka miᵽoᵽe”, ãrĩwaꞌri kirikaja kẽrĩwãrũjĩñu ruku? Iꞌsuᵽakamarĩa sime. 24 Ikuᵽaka sime aᵽea: Ĩꞌrãtata imariᵽotojo najããribuꞌatirã, jia ĩꞌrãtiji ᵽuᵽaritiirã nimawãrũberijĩñu. 25 Iꞌsuᵽakajaoka simajĩñu ĩꞌrãwiꞌirekaja imarãroꞌsi. 26 Iꞌsuᵽakajaoka simajĩñu Satanároꞌsi. Kirika imaka kijĩrĩjĩka jãjimarĩka jariwaꞌri dakoa kibaawãrũberijĩñu,— Jesúre nare ãrĩka. 27 Ikuᵽaka aᵽeroka nare kibojaeka ate: —Ĩꞌrĩka oꞌyiokaki wiꞌiarã kibaꞌirĩjia ẽꞌmarĩ eyajĩkire, “Ãjaꞌa, miroꞌsi simarũ”, ãrĩwaꞌri kire ĩjiberijĩki. Iꞌsuᵽaka baabeyuka kimamaka, oꞌyiokakire werika baatirã, kire kiᵽiꞌᵽejĩka beꞌerõꞌõᵽi ᵽuri kibaꞌirĩjia 20  















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

13

San Marcos 3 – 4

kẽꞌmajĩñu. Iꞌsuᵽakajaoka sime yiroꞌsi. Satanáre tẽrĩwaꞌribaji imaki imarĩ, Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãreka yiᵽoatarijayu. Iꞌsuᵽaka baawaꞌri kijãꞌmekoᵽeirãte kiroꞌsi yikũmuriarijayu. Suᵽa imarĩ iꞌsuᵽaka yibaaokaroꞌsi yire jeyobaabeyuka kime Satanás,— Jesúre nare ãrĩka. 28 Ikuᵽaka nare kibojañujuka: —Rita mijare ñañu. Ᵽoꞌimajare ritaja baꞌiaja baarijayua, suᵽabatirã ritaja baꞌiaja Tuᵽarãreka najaika, iꞌyoᵽiꞌriwaꞌri kire sanayeꞌkariarũjemaka, yeꞌkariawãrũiki kime Tuᵽarã. 29 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja Esᵽíritu Santorikaᵽi Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãre yijiemaka ĩatirã, “Beelzeburikaᵽi nare kijieyu”, ãñurãte, baꞌiaja nabaaika yeꞌkariaberijĩki kime Tuᵽarã,— Jesúre nare ãrĩka. 30 “Beelzebú kiᵽuᵽakarã ñaꞌrĩjãikaki imarĩ, iꞌsuᵽaka Jesúre baawãrũyu”, kireka ĩꞌrãrimakire ãrĩka ãꞌmitiritirã, iꞌsuᵽaka Jesúre nare ãrĩka.  





“Ikuᵽaka imarã nime yibeꞌerõꞌõkarã, suᵽabatirã yiᵽakoarã”, Jesúre ãrĩka (Mt 12.46-50; Lc 8.19-21)

Torã ᵽoꞌimajaka jaibaraka Jesúre imaeka ᵽoto kiᵽakore etaeka, kibeꞌerõꞌõkarãᵽitiyika. Torã eyatirã ᵽẽterãja natuika. Ᵽẽteᵽi imatirã kire nakarũjeka. 32 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã Jesús wãꞌtarã ruᵽataekarãte ikuᵽaka kire ãrĩka: —Miᵽako, mibeꞌerõꞌõkarãᵽitiyika ᵽẽterã imarã. Mire niariyaᵽayu nañu,— kire narĩka. 33 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Mako koime yiᵽako? ¿Nirã nime yibeꞌerõꞌõkarã? Mae mijare yibojaerã baayu.— 34 Suᵽa nare ãrĩtirã kiᵽõꞌirã ruᵽaekarãte ĩabaraka ikuᵽaka kẽrĩka: —Yibeꞌerõꞌõkarã, suᵽabatirã yiᵽakoarãjaoka mija ime yika imarã. 35 Mia jeꞌe, ikuᵽaka sime: Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka yiꞌyurã imarã yibeꞌerõꞌõkarã, suᵽabatirã yiᵽakoarã,— nare kẽrĩka. 31 









Õterikia õterimajire õteika ᵽuᵽajoatirã Jesúre nare bojawãrõeka

4

(Mt 13.1-23; Lc 8.4-15)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ Galilea ᵽaꞌwarijerã Jesúre wãrõeka ate. Torã rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã etaeka. Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩawaꞌri kũmuarã kijãiruᵽaeka. Ᵽoꞌimaja ᵽuri nimauᵽatiji ᵽaꞌwarije kaꞌiareka oyiaja imaekarã. 2 Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩꞌrãbaꞌikakamarĩaᵽi bojawãrõbaraka ikuᵽaka nare kẽrĩka: 3-8 —Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: Õterimaji õterikiyaᵽea õterĩ keꞌrika. Sakiõterũkirõꞌõrã eyatirã sakitaaeka ᵽoto ĩꞌrãriꞌo maꞌarã jũjika wĩꞌñaka baꞌaeka. Aᵽea ñaꞌrĩka ãta watoᵽekarã kũᵽajĩ kaꞌia 1 





Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 4

14

imarõꞌõrã. Torã ñaꞌrĩka wãrũaja ᵽuꞌririᵽotojo aiyaᵽeka sajoemaka jia rĩkoariberiwaꞌri sajĩrĩka. Aᵽea ñaꞌrĩka wiꞌsiwatoᵽekarã. Iꞌsuᵽaka imaekarõꞌõrã ñaꞌrĩka ᵽuri ᵽuꞌririᵽotojo jia jãjiberiwaꞌri saruiberika. Aᵽea jia kaꞌia imaekarõꞌõrã ñaꞌrĩka. Iꞌsuᵽarõꞌõrã ñaꞌrĩka ᵽuri jia jãjitirã ᵽuꞌrika. Suᵽa imarĩ ĩꞌrãrijũki treinta rakao sarikarika, aᵽerijũki sesenta rakao, aᵽerijũki ᵽuri cien rakao rikarika,— ãrĩwaꞌri nare kibojaeka. 9 Iꞌsuᵽaka simamaka ikuᵽaka nare kẽrĩka mae: —Iꞌtojĩrãja sime sakaka majaroka. Samija ãꞌmitiriwãrũyeꞌe jia samija ᵽuᵽajoabe ᵽuri,— nare kẽrĩka.  

¿Marãkãꞌã simamaka bojawãrõrikakakaᵽi ᵽoꞌimajare miwãrõyu? ãrĩwaꞌri Jesúre najẽrĩaeka (Mt 13.10-17; Lc 8.9-10)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ Jesúre ĩꞌrĩkaja imaeka ᵽoto kiᵽõꞌirã imaekarã suᵽabatirã kika wãrũrimajaᵽitiyika rẽrĩtirã ikuᵽaka kire narĩka: —¿Marãkãꞌã ãrĩrika mibojawãrõyu?— 11 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Bikija ᵽoꞌimajare sõrĩberika simakoꞌomakaja maekaka ᵽuri ritaja kirirãte jãꞌmebaraka jia mija imaerã Tuᵽarãte mijare sõrĩrũjerijayu. Aᵽerãte ᵽuri kire ãꞌmitiriᵽẽabeyurã nimamaka bojawãrõrikakakaᵽi yibojarijayu. 12 Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe, bikija Tuᵽarã majaroᵽũñurã noꞌoeka ikuᵽaka ãñua: “Saniaika simakoꞌomakaja ĩabeyurã uᵽakaja nimarijayu. Iꞌsuᵽakajaoka yibojaika ãꞌmitiritiyariᵽotojo ãꞌmitiriᵽẽabeyurã uᵽakajaoka nimarijayu. Iꞌsuᵽaka imabekaja, kire takaja ãꞌmitiriᵽẽairã imawaꞌri, ‘Baꞌiaja yibaaika miyeꞌkariabe’, ãrĩwaꞌri Tuᵽarãte jẽñeirã nimajããeka. Iꞌsuᵽaka ãñurã nimarikareka sareka nare kiwayuĩajããeka”,— Jesúre nare ãrĩka. 10  





“Ikuᵽaka ãrĩrika sime õterikia õterimajire sõteika majaroka”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare sabojawaᵽuꞌataeka (Mt 13.18-23; Lc 8.11-15)

Suᵽabatirã mae ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka ate: —¿Yaje õterikia õterimaji majaroka mija õrĩwãrũbeyu bai jeꞌe? Iꞌsuᵽaka mijare yimajarobojakoꞌa mija õrĩᵽũabesarãkareka, aᵽea mijare yibojakoᵽerãkaoka mija õrĩᵽũabesarãñu jeꞌe,— nare kẽrĩka. 14 Iꞌsuᵽaka ãrĩtirã ikuᵽaka nare sakibojajiika: —Õterikia õterimaji ãrĩwaꞌri mijare yibojakoꞌa Tuᵽarãrika bojataᵽarimaji uᵽakaja sime. Suᵽa imarĩ Tuᵽarã majarouᵽakaja sime õterikiyaᵽea. 15 Ĩꞌrãrimarã ᵽoꞌimaja imarã maꞌarã õterikiyaᵽea ñaꞌataeka uᵽaka imarã. Iꞌsuᵽaka imarã nimamaka Tuᵽarãrika 13  





Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

15

San Marcos 4

naꞌmitirikoᵽeika beꞌerõꞌõ Satanáre nareka sayeꞌkariayu, kũᵽajĩji sanorĩkoᵽeikareka. 16 Aᵽerã ᵽoꞌimaja imarã, ãta watoᵽekarã kũᵽajĩ kaꞌia imarõꞌõrã õterikiyaᵽea ñaꞌrĩka uᵽaka imarã. Tuᵽarãrika ãꞌmitiritirã jĩjimaka nimakoᵽeyu. 17 Iꞌsuᵽaka nimakoꞌomakaja Tuᵽarãrika jia nare ñaꞌrĩjãibeyurã imarĩ, nayiꞌyuaᵽi ãrĩwaꞌri oka nare imamaka, suᵽabatirã saᵽareaoka aᵽerãte nare ĩariᵽeꞌyomaka, ñojimarĩji Tuᵽarãrika naꞌmitirikoᵽeika najaꞌatayu. 18-19 Aᵽerã ᵽoꞌimaja imarã wiꞌsiwatoᵽekarã õteriki yaᵽea (San Marcos 4.1-20) ñaꞌrĩka uᵽaka imarã. Tuᵽarãrika ãꞌmitiririᵽotojo naᵽuᵽakarãja jiitaka oyiaja imarika jitoirã nime. Iꞌsuᵽakajaoka “Rĩkimakaja niñerũ yija rikarãka jia yija imarãñu”, ãᵽaraka waᵽuju naᵽuᵽaka nare ᵽakiyu. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri, sareka takaja ᵽuᵽaribaraka imarijayurã imarĩ, Tuᵽarãrika nayeꞌkariyu. Suᵽa imarĩ sayeꞌkariyurã imarĩ kiyaᵽaika uᵽakaja baabeyurã nime. 20 Aᵽerã ᵽuri Tuᵽarãrika jĩjimakaᵽi ãꞌmitiririjayurã. Ikuᵽaka nime: Jia kaꞌikirõꞌõrã õterikiyaᵽea ñaꞌrĩka jia jãjia ᵽuꞌriwaꞌri rĩkimakaja saruika. Ĩꞌrãrijũki treinta rakao sarikarika, aᵽerijũki sesenta rakao, aᵽerijũki ᵽuri cien rakao rikarika. Iꞌsia rikarika uᵽaka imarã nime Tuᵽarãrika jia ãꞌmitiriᵽẽairã. Jia kire yiꞌyurã imarĩ, kiyaᵽaika uᵽaka oyiaja baairã nime,— nare kẽrĩka.  







Ᵽeria yaaboaika uᵽaka ᵽuᵽajoatirã, Jesúre nare bojawãrõeka (Lc 8.16-18)

Ikuᵽaka nare kẽrĩka ate: —Ᵽeria mawããyu, jia yaaboairõꞌõ imarika yaᵽawaꞌri. Iꞌsuᵽaka simamaka jotorokarã muꞌaᵽããrũkimarĩa sime. 22 Iꞌsuᵽakajaoka sime ika mijare yibojaika jia ᵽoꞌimajare õrĩᵽũabeyua simakoꞌomakaja Tuᵽarãja “Ikuᵽaka sime”, kẽrĩrãka ᵽoto sanorĩrãñu. 23 Mijare yibojaika jia mija õrĩwãrũriyaᵽayeꞌe, jia samija ᵽuᵽajoabe ᵽuri,— nare kẽrĩka. 24 Iꞌsuᵽakajaoka nare kẽrĩka: —Mijare ñañua mija ãꞌmitiriᵽẽabe. Samija ãꞌmitiriᵽẽaika koꞌaᵽitorãja, “Ikuᵽaka simekãꞌã”, mija ãrĩwãrũokaroꞌsi Tuᵽarãte mijare jeyobaarãñu. Iꞌsuᵽaka ᵽemawaꞌribaji kibaarãñu jiitakarãja mijare jeyobaarũkika imarĩ. 25 Iꞌsuᵽakajaoka jiibaji õrĩrika yaᵽawaꞌri 21 









Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 4

16

sãꞌmitiyukate saᵽemawaꞌribaji sakiõñaokaroꞌsi Tuᵽarãte kire jeyobaarãñu. Sãꞌmitiriᵽẽariyaᵽabeyukate ᵽuri kũᵽajĩ kiõrĩkoᵽeika, Tuᵽarãte kireka sayeꞌkariarãñu,— nare kẽrĩka. 26-27 Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoatirã ikuᵽakaoka Jesúre nare ãrĩka: —Maiᵽamaki Tuᵽarãrirã jiikuku kioꞌarũjerũkiakaka mijare yibojaerã baayu mae. Õterikiyaᵽea jia ᵽuꞌyu uᵽaka nime. Ĩakõrĩ jeꞌe: Õterimajire õterikia õteika beꞌerõꞌõ ñamiareka, ĩmiarekaoka, kikãñu ᵽoto, kãrĩbeyuka kima ᵽotooka sakiᵽuꞌrirũjemakamarĩa ᵽuꞌritirã, saᵽuꞌriweiyu. Iꞌsuᵽaka sime “Sõñu uᵽakaja saᵽuꞌyu ikuᵽaka sime”, kẽrĩberikoꞌomakaja. 28 Jia kaꞌia imawaꞌri, sõñu uᵽakaja jãjia sajayurõꞌõrãja ᵽuꞌririjayua sime õterikia. Mamarĩ saᵽuꞌyu ᵽoto ritabijĩkaja sime. Iꞌsuᵽaka sima beꞌerõꞌõ joꞌbabajijũki jariwaꞌri saᵽũñuayu. Torãjĩrã koᵽakaja saruiyu mae. 29 Õterikia boᵽakãꞌã ĩatirã, “Sayeꞌeyeꞌe”, ãrĩᵽuᵽajoatirã sabaꞌiᵽite seꞌerĩ aꞌyu. Õterikia ᵽuꞌririjayu uᵽakajaoka sime Tuᵽarãrirãroꞌsi. “Iꞌsuᵽaka sime”, narĩwãrũberikoꞌomakaja, Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka jia baairã nare kijarirũjerijayu,— nare kẽrĩka.  





“Õterikia mostaza wãmeijũki yaᵽe uᵽaka sime”, ãᵽaraka Tuᵽarãte jãꞌmerũkiakaka Jesúre wãrõeka (Mt 13.31-32; Lc 13.18-19)

Aᵽeroka ikuᵽaka nare kibojaeka ate: —Tuᵽarãte ritaja kirirã imarãte jãꞌmerũkiakaka jiibaji mija õñaokaroꞌsi, ikuᵽaka majaroka mijare yiwãrõerã baayu. 31 Õterikia mostaza yaᵽea moteika uᵽaka nime Tuᵽarãrirã. Ritaja aᵽea õteriki yaᵽea kũᵽajĩbajirĩjiaka sime mostaza yaᵽea. 32 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja saᵽi ᵽuꞌritirã aᵽea õteriki tẽrĩwaꞌribaji ĩmirã saᵽuꞌriweiyu. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri rĩkimakaja ñoaka sarĩᵽia imamaka ijia jãjia yaaika ᵽoto wĩꞌñaka sarã ruꞌyu. Ãꞌmitirikõrĩ, iꞌsuᵽakajaoka nime Tuᵽarãrirã naroꞌsi. Mamarĩ rĩkimamarĩrãja kire ãꞌmitiriᵽẽairãte imakoꞌomakaja, sabeꞌerõꞌõbaji ᵽuri rĩkimarãja kire ãꞌmitiriᵽẽairãte imarijarirãñu,— nare kẽrĩka. 33 Norĩwaᵽuꞌataekarõꞌõjĩrã, iꞌsuᵽaka rĩkimaka majarobojarikaᵽi ᵽoꞌimajare kibojawãrõroyika. 34 Iꞌsuᵽakaᵽi oyiaja ᵽoꞌimajare kiwãrõroyika. Suᵽa simakoꞌomakaja ĩꞌrĩkaja kika wãrũrimajaᵽitiyika kimaroyika ᵽoto ᵽuri, bojawãrõrirokakaka jia nare kibojawaᵽuꞌataroyika. 30  









Werika wejea nare baaeka Jesúre oꞌataeka (Mt 8.23-27; Lc 8.22-25)

Iꞌsirĩmiji naꞌirã simaeka ᵽoto ikuᵽaka kika wãrũrimajare Jesúre ãrĩka: 35  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

17

San Marcos 4

—Dajoa, ᵽaꞌwa mawaataꞌriwaꞌrirã.— 36 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ᵽoꞌimajare aꞌribojaweatirã, Jesúre jãmaeka kũmurã najãika. Suᵽa imarĩ saᵽi naka keꞌrika mae. Aᵽea kũmuareka imaekarãoka nabeꞌerõꞌõ tẽrĩwaꞌrikarã. 37 Torã natẽrĩrijarika ᵽoto jãjia wĩrõa baeũꞌmueka. Sabaemaka jãjia ᵽakuwaꞌri kũmuarã jimarĩa okoa jãika. Suᵽa imarĩ kũmuarã okoa ᵽurueka mae. 38 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja kiruᵽukoꞌa ñuꞌtakarã ᵽeatatirã kũmuiꞌtoᵽearã Jesúre kãrĩjãmaeka. Iꞌsuᵽaka kimamaka ĩatirã, kika wãrũrimajare kire tõrõeka. —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Mañaꞌmirã baayu. ¿Jia bai miroꞌsi sime jeꞌe?— kire narĩka. 39 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri, miꞌmirĩkatirã ikuᵽaka kẽrĩka: —Mibaeaꞌsi wĩrõa, iꞌsuᵽakajaoka ᵽakuri,— sakẽᵽakãꞌã soꞌrika mae. Wĩrõa baetiyika, suᵽabatirã okoa ᵽakurimarĩa jarika 40 Torãjĩrã mae, —¿Dako baaerã mija kĩkikoꞌo jeꞌe? ¿Jia yire yiꞌriberiwaꞌri “Yijare ĩarĩrĩwãrũiki kime”, yireka ãrĩbeyukajirã mija ime bai?— nare kẽrĩka. 41 Iꞌsuᵽaka kẽrĩkoꞌomakaja jimarĩa ᵽuᵽatawaꞌri, “¿Maki kime ruku ĩꞌĩ? Wĩrõa, okoa ᵽariji kire yiꞌyua”, ãᵽaraka najẽrĩabuꞌaeka.  











(San Marcos 4.35-41) Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 5

18

Gerasa kaꞌiareka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikaki majaroka (Mt 8.28-34; Lc 8.26-39)

5

Iꞌsuᵽaka simaeka beꞌerõꞌõ Jesúre kika imaekarãᵽitiyika Gerasa kaꞌiarã tẽrĩeyaeka. 2 Tẽrĩeyatirã Jesúre marĩwaꞌrika ᵽoto ĩꞌrĩka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite kire torika. Majaka ãta wiꞌiarã nataroyikarõꞌõᵽi Jesús ᵽõꞌirã ketaeka. 3 Torã kimaeka wejabiritika uᵽaka oyiaja imaroyikaki imarĩ. Ᵽerumijiaᵽi kire naᵽiꞌᵽeroyika simakoꞌomakaja ñojimarĩji ᵽiꞌᵽeberikaki uᵽaka kijariroyika. 4 Ĩꞌrãkurimarĩa kiãñaraka, kiᵽitakaoka kire naᵽiꞌᵽekoꞌomakaja sakitũrũtataroyika. Iꞌsuᵽaka kimamaka ᵽoꞌimajare marãkãꞌã kire baawãrũberiroyika. 5 Iꞌsuᵽaka imaki imarĩ, ĩmi, ñamioka, ĩmima watoᵽekarã, majaka nataroyikarõꞌõrã akaseretaᵽabaraka kituritaᵽaroyika. Iꞌsuᵽaka imataᵽabaraka tĩmarĩji ãtaᵽi kiᵽoꞌia kiwaꞌetaᵽaroyika. 6 Iꞌsuᵽaka kimaekarõꞌõᵽi Jesúre ĩatirã kiᵽõꞌirã kirĩrĩraꞌaeka. Kiᵽõꞌirã eyatirã kiwãjitãji kiñukuruᵽaeka, “Marãkãꞌã yibaaberijĩki kime”, kiᵽuᵽaka kire ãrĩka simamaka. 7-8 Iꞌsuᵽaka kimamaka, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Miaꞌmitiᵽe Satanárika ima. Ĩꞌĩre kiᵽuᵽakareka mimarõꞌõᵽi miᵽoᵽe,— kire kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, —Jesús, Tuᵽarã tẽrĩrikaja imatiyaiki Maki mime. ¿Marãkãꞌã yire mibaaerã baayu mae jeꞌe? Tuᵽarãte ĩaika wãjitãji, “ ‘Baꞌiaja mibaaika ᵽarea baꞌiaja mire baabesarãki yiꞌi mae’, yire meᵽe”,— akasererikaᵽi Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite ãrĩka Jesúre. 9 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —¿Marãkãꞌã miwãmea?— Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã, —Legión ñime, rĩkimarã baꞌirã yija ima simamaka.— 10 Suᵽabatirã “Ika kaꞌiaᵽi yijare miᵽoataꞌsi”, jimarĩ Jesúre kẽrĩrijarika. 11 Iꞌsuᵽaka simaeka ᵽoto nakoyikurirã rĩkimakaja baꞌabaraka jẽjewẽkoa ᵽaꞌitaeka ĩmimajãꞌãreka. 12 Iꞌsuᵽaka simamaka ikuᵽaka Satanárika ima kire ãrĩka: —Kireka yijare miᵽoatayeꞌe, “Jẽjẽwẽko ᵽuᵽakarã mija ñaꞌrĩjãibe”, yijare meᵽe,— ãᵽaraka kire najẽñeka. 13 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, —Torã mija aꞌᵽe,— nare kẽrĩka. Toᵽi mae ĩmirĩjireka ñaꞌrĩjãitiirã imakoᵽekarãre ᵽorika, jẽjewẽkoa imaekarã ñaꞌrĩjãiokaroꞌsi. Suᵽa imarĩ jẽjewẽkoa dos mil rakamaki imaekarã Satanárika ima nare ñaꞌrĩjãimaka jãjia narĩrĩwaꞌrika. Rĩrĩwaꞌritirã ᵽusiᵽemarã eyatirã toᵽi nañaꞌrĩka ᵽaꞌwarã. Iꞌsuᵽaka baawaꞌri nimauᵽatiji nañaꞌmiᵽataeka. 1 























Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

19

San Marcos 5

Iꞌsuᵽaka sabaamaka sĩarĩrĩrimaja rĩrĩwaꞌritirã, wejearã, wejematorãoka ᵽoꞌimajare sanabojaeka. Toᵽi mae “¿Dakoa suᵽa baaika?”, ãrĩwaꞌri ᵽoꞌimajare ĩarĩ aꞌrika. 15 Jesúre imaekarõꞌõrã eyatirã, ikuᵽaka Satanárika ima kireka ñaꞌrĩjãika imakoᵽeroyikakite imamaka niaeka: “Jariroaka jããekaki, iꞌsuᵽakajaoka kimaroyika uᵽakamarĩaja, jia kiᵽuᵽaka jaᵽakãꞌã, ñaꞌrĩyaaekaja ruᵽaki kime mae”, ᵽoꞌimajare ãrĩᵽuᵽajoaeyaeka. Iꞌsuᵽaka kimamaka ĩatirã, jimarĩa Jesúre nakĩkika “Tẽrĩritakiji kime”, ãrĩwaꞌri. 16 Suᵽabatirã Satanárika ima kireka Jesúre ᵽoataekakaka, suᵽabatirãoka jẽjewẽkoa baaekakaka ĩãekarãte bojaeka aᵽerãte. 17 Iꞌsuᵽaka kibaaika ãꞌmitiritirã Gerasakarã Jesúre kĩkiwaꞌri nawejeaᵽi kiᵽeꞌririka nayaᵽaeka. 18 Iꞌsuᵽaka nimamaka toᵽi ᵽeꞌriraꞌaerã kũmuarã kijãika ᵽoto ikuᵽaka Satanárika ima kireka ᵽoritaᵽaekakite kire ãrĩka: —Mika aꞌririka yaᵽatiyarĩji yiyaᵽayu yiꞌioka,— kire kẽrĩkoᵽeka. 19 Iꞌsuᵽaka kẽrĩkoꞌomakaja ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Yika aꞌᵽekaja, miwiꞌiarã miᵽeꞌriwaꞌᵽe. “Yire wayuĩaiki imarĩ, jia Maiᵽamakire yire baayu”, ãrĩwaꞌri mirĩrãre mibojaokaroꞌsi,— kire kẽrĩka. 20 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka yiꞌriwaꞌri kiᵽeꞌrika. Ᵽeꞌriwaꞌritirã Decáᵽolireka imaeka wejearã Jesúre kire baaeka majaroka kibojataᵽaeka. Iꞌsuᵽaka kibaaeka ãꞌmitiritirã marãkãꞌã ᵽoꞌimajare ãrĩwãrũberika, iꞌsuᵽaka ima ãꞌmitirikoriberikarã imarĩ. 14  













(San Marcos 5.1-20) Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 5

20 Jairo makore Jesúre tããeka (Mt 9.18-26; Lc 8.40-56)

Torãjĩrã kũmua keꞌrikaᵽiji Jesúre ᵽeꞌriraꞌaeka ate. Saᵽi ᵽeꞌrietatirã ᵽaꞌwarijerã kirĩkamarika ᵽoto, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã rẽrĩka. 22 Iꞌsuᵽaka nimaeka ᵽoto judíorãkare rẽrĩriwiꞌi ĩᵽamaki, Jairo wãmeikite Jesús ᵽõꞌirã etaeka. Suᵽabatirã kiwãjitãji kiñukuruᵽaeka. 23 Suᵽabatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Yimakore ᵽuᵽaririrã baayu. Miᵽitaka koᵽoꞌiarã mijaꞌaᵽearika yiyaᵽatiyayu kojãjiokaroꞌsi,— kire kẽrĩka. 24 Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã, Jesúre kika aꞌrika mae. Toᵽi koᵽakaja rĩkimarãja kĩĩrika ᵽoꞌimajare kika aꞌrika. 25 Naꞌrika nawatoᵽekaᵽi ĩꞌrãko wãmarĩa imaekakote torã imaeka. Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakakuri wejejẽꞌrãka koeyawaꞌrika ᵽuꞌuriweoko jĩsia kaꞌwisijũabaraka. 26 Ĩꞌrĩkaremarĩa ĩkobaarimajare kore nikobaarũjekoᵽeroyika. Iꞌsuᵽaka nabaaika waᵽa koniñerũ imakoᵽeka ritaja nare kõjiᵽataroyika. Iꞌsuᵽaka baariᵽotojo jãꞌrĩbaji kojaririjarika. 27 Iꞌsuᵽaka baabaraka koimaeka ᵽoto “Wãmarĩa imarãte jimarĩa Jesúre bayayu”, ãrĩrika koãꞌmitiriroyika. Iꞌsuᵽaka simamaka koimaeka wãꞌtarã Jesúre etamaka ĩatirã, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare imaeka watoᵽekaᵽi kiᵽẽterõꞌõrã koeyaeka. 28 Jesúre imaekarõꞌõrã eyatirã “Kijariroaka yiraberãkareka jia yijarirãñu”, kõrĩᵽuᵽajoaeka koᵽuᵽarõꞌõᵽi. Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoawaꞌri kijariroaka korabeka mae. 29 Iꞌsuᵽaka kobaaeka ᵽotojo koreka soꞌrika mae. “Risirika yireka imakoᵽeika oꞌyua mae”, kõrĩwãrũeka. 30 Kijarijoaka korabeka beꞌerõꞌõ, “Tẽrĩrika ñimaᵽi ĩꞌrĩkate tããñu”, kiᵽuᵽakaᵽi Jesúre ãrĩtika. Suᵽa imarĩ jorowaꞌritirã ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kẽrĩka: —¿Maki yijariroaka rabekoꞌoka?— 31 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã kika wãrũrimajare ikuᵽaka ãrĩka: —Miᵽõꞌirã rĩkimarãja imarã mire rabeirã. ¿Marãkãꞌã simamaka “¿Maki yijariroaka rabekoꞌoka?”, meñu?— 32 Iꞌsuᵽaka kire narĩka simakoꞌomakaja ᵽoꞌimajare ĩabaotabaraka kire rabekakite kimoꞌarijarika. 33 Iꞌsuᵽaka kimaeka ᵽoto “Yiꞌi, risirika ñima yire oꞌyaokaroꞌsi mire rabekoꞌoko”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri kiᵽõꞌirã koeyaeka. Iꞌsuᵽaka koᵽuᵽaka imakoꞌomakaja kire kĩkiwaꞌri tarariᵽotojo kiwãjitãji koñukuruᵽaeka. Iꞌsuᵽaka baatirã kobaaeka uᵽakaja kire kobojaeka. 34 Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã, wayuĩarimaji imarĩ, ikuᵽaka kore kẽrĩka: —Mae miaꞌmitiᵽe yiwãyuĩaiko. Yire yiꞌriwaꞌri, jia mijayu mae. “Yirisirika yire oꞌyua”, ãrĩwaꞌri jĩjimaka miᵽeꞌriwaꞌᵽe mae,— kore kẽrĩka. 35 Iꞌsuᵽaka kore kẽrĩka ᵽoto judíorãkare rẽrĩriwiꞌi ĩᵽamaki Jairo wiꞌiakarãre etaeka. Torã eyatirã ikuᵽaka Jairote narĩka: 21 





























Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

21

San Marcos 5 – 6

(San Marcos 5.21-43) —Mimako ᵽuᵽaririkoꞌoko. “Yimakore mibayaᵽe”, wãrõrimajire merĩaꞌsi mae,— kire narĩka. 36 Iꞌsuᵽaka narĩkoꞌomakaja, —Baꞌiaja ᵽuᵽaribekaja, yire miyiꞌᵽe,— Jesúre kire ãrĩka. 37 Ᵽedro, Santiago, suᵽabatirã Santiago rĩꞌĩ Juan maekarakamarã tarãreje Jesúre akawaꞌrika. 38 Naka aꞌritirã, rẽrĩriwiꞌi ĩᵽamaki wiꞌiarã jimarĩa oᵽaraka nimaekarõꞌõrã keyaeka. 39 Iꞌsuᵽaka nimamaka, ikuᵽaka nare kẽrĩeyaeka: —¿Dako baaerã mija oyu? Ᵽuᵽariribeyuko meꞌrõre ime. Kãrĩkako koime,— kẽrĩka oᵽaraka imaekarãte. 40 “Koᵽakaja ᵽuᵽariritiyaekako koime”, ãrĩwaꞌri Jesúre neeka. Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩatirã, nare kiᵽorirũjeka. Suᵽabatirã ᵽuᵽaririkakote imaeka kurarakarã koᵽakiarã, suᵽabatirã kika imaekarã maekarakamarãᵽitiyika kikãkaeka. 41 Naka kãkatirã koᵽitakarã kore ñiꞌatirã ikuᵽaka kore kẽrĩka: —Talitá cum,— kore kẽrĩka. (Mokarokaᵽi marĩjĩkareka, “Meꞌrõ, mimiꞌmibe, mire ñañu”, ãrĩrika sime iꞌsiroka). 42 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka ᵽotojĩji miꞌmirĩkatirã, kojaarĩkawaꞌrika. Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakakuri wejejẽꞌrãka eyawaꞌyuko koimaeka. Õñia kojariᵽeꞌᵽakãꞌã ĩawaꞌri, marãkãꞌãoka ãrĩwãrũberijĩka najarika kika imaekarã, iꞌsuᵽaka ima ĩakoriberikarã imarĩ. 43 Iꞌtojĩte, —Aᵽerãte samija bojaꞌsi,— nare kẽrĩka. Suᵽabatirã baꞌarika koroꞌsi nare keꞌeraꞌarũjeka.  















Nazaretwejearã Jesúre aꞌrika

6

(Mt 13.53-58; Lc 4.16-30)

Torãjĩrã mae, kika wãrũrimajaᵽitiyika Jesúre aꞌrika, kimeꞌrãrĩ kimaeka wejearã. 2 Torã eyatirã jẽrĩtarirĩmi simaeka ᵽoto ᵽoꞌimajare kiwãrõũꞌmueka judíorãkare rẽrĩriwiꞌiarã. 1 



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 6

22

Kire ãꞌmitiritirã, “Jiitakaja õñuka kime”, ãrĩwaꞌri marãkãꞌã narĩwãrũberika, iꞌsuᵽaka jaikite ãꞌmitirikoriberikarã imarĩ. Iꞌsuᵽaka kibaamaka ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kireka ãrĩka: —¿Marãkãꞌã baatirã jiitakaja ĩꞌĩre õrĩᵽũayu? ¿Maki kire wãrõekaki ruku? Maikoribeyua ᵽariji ritaja baabeaiki kime,— narĩka. 3 Suᵽabatirã ikuᵽaka narĩka aᵽea: —María maki, õꞌõrã yaᵽua yiꞌyerimaji kime. Suᵽabatirã Santiago, José, Judas, Simónᵽitiyika namaꞌmiji kimema. Iki kima simamaka kibeꞌerõꞌõkarã rõmijãoka õꞌõrã makaja imarã,— torã imaekarãte ãrĩka. Iꞌsuᵽaka simamaka “Yija uᵽakaja imaki imarĩ imatiyabeyuka kime”, ãrĩwaꞌri kire naꞌmitiriᵽẽariyaᵽaberika. 4 Iꞌsuᵽaka naᵽuᵽajoamaka, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimajire “Jiitaka mare kibojayu”, ritaja ᵽoꞌimajare kireka ãñuka kime. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja kiᵽoꞌijirika wejeareka, kitãꞌomajataka ᵽuri iꞌsuᵽaka ãrĩbeyurã,— kẽrĩka. 5 Suᵽa imarĩ jia kire nayiꞌribeᵽakãꞌã, maikoribeyua nare kibeawãrũberika. Iꞌsuᵽaka imariᵽotojo ĩꞌrãrimarãre takaja kiᵽitaka jaꞌaᵽeatirã wãmarĩa nimaeka nareka kijieka. 6 Kitãꞌomajare kire ãꞌmitiriᵽẽabeᵽakãꞌã marãkãꞌã ãrĩwãrũberijĩka Jesúre jarika. Iꞌsuᵽaka imariᵽotojo aᵽea wejearã ᵽoꞌimajare wãrõtaᵽarĩ keꞌrika mae.  







Jesúre kika wãrũrimajare Tuᵽarãrika nawãrõtaᵽaokaroꞌsi mamarĩ kiᵽũataũꞌmueka (Mt 10.5-15; Lc 9.1-6)

Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarã kika wãrũrimaja imaekarãte Jesúre akaeka. Suᵽabatirã kirika nare jaꞌajiyetirã, —Satanárika ima ᵽoꞌimajareka ñaꞌrĩjãikarãte mija ᵽoatabe mijaroꞌsioka,— nare kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka nare ãrĩweatirã ĩꞌᵽarimaki oyiaja Jesúre nare ᵽũataeka aᵽea wejeareka imaekarãte wãrõtaᵽaokaroꞌsi. 8 —Torã mija aꞌrirãka ᵽoto ᵽan, yaiᵽiꞌia, niñerũoka mija eꞌewaꞌriaꞌsi. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja mija tuꞌua takaja mija eꞌewaꞌᵽe. 9 Suᵽabatirãoka ũꞌᵽukoꞌa, jariroaka mija jããika takaᵽiji mija aꞌᵽe,— nare kẽrĩka. 10 Ikuᵽakaoka ate nare kẽrĩka: —Wejearã yirika bojarĩ mija eyaũꞌmurãñu, wiꞌitakarãja mija imabe, aᵽe wiꞌi, aᵽe wiꞌirã baabekaja. Aᵽea wejearã mija aꞌrirãka ᵽoto takaja toᵽi mija ᵽoᵽe. 11 Mija eyarijarirãka wejerakakaja mijare eꞌetoriberiwaꞌri, Tuᵽarãrika ãꞌmitiriᵽẽarika nayaᵽabesarãkareka, 7 









Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

23

San Marcos 6

jãjiaᵽi nare jaika kaꞌwisijũabekaja nare mija jaꞌatabe. Toᵽi aꞌrirãka ᵽoto, ikuᵽaka mija baabe: Mija ũꞌᵽukoꞌarã kaꞌia uyua eika mija ᵽajeᵽatebe “Yijare mija ãꞌmitiriᵽẽabeyua simamaka, Tuᵽarãte mijare baꞌiaja mijare baarãñu”,— ãrĩwaꞌri kika wãrũekarãte kẽrĩka. 12 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka beꞌerõꞌõ ᵽoꞌimajare wãrõrĩ naꞌrika mae. Suᵽa imarĩ naᵽõꞌirã eyatirã ikuᵽaka nare narĩka: “Baꞌiaja mija baaika jaꞌatatirã Tuᵽarãte mija ãꞌmitiriᵽẽabe”, neyaekarõꞌõrã imaekarãte nabojarijarika. 13 Iꞌsuᵽakajaoka Satanárika ima ñaꞌrĩjãika imaekarãte nareka sanajieroyika. Iꞌsuᵽakajaoka rĩkimarãja wãmarĩa imaekarãte iyebakaᵽi yoꞌyebaraka, narisirika nareka ima noꞌataroyika.  



Ikuᵽaka sime Juanre reyaekakaka (Mt 14.1-12; Lc 9.7-9)

Ritaja maikoribeyua Jesúre baabearoyika ãꞌmitiritirã ᵽoꞌimajare sabojaᵽibaeka. Ᵽoꞌimajare iꞌsuᵽaka ãñua ĩᵽi Herodesoka sõrĩkaki. Iꞌsuᵽaka ᵽoꞌimajare ãñua ãꞌmitiritirã ikuᵽaka ĩꞌrãrimarãre ãrĩka: —Juan, ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjerimajiji kime jeꞌe aᵽeyari. Reyariᵽotojo ate õñia jarijĩki imarĩ, maikoribeyua kibeayu jeꞌe aᵽeyari,— narĩka. 15 Aᵽerã ikuᵽaka ãrĩkarã: —Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimaji imaroyikaki Elías kime jeꞌe aᵽeyari,— narĩka. Iꞌsuᵽaka narĩkoꞌomakaja aᵽerimarã ᵽuri ikuᵽaka ãrĩkarã: —Bikija Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimaja imaroyikarã uᵽaka kime jeꞌe aᵽeyari,— narĩka. 16 Iꞌsuᵽaka najaimaka ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Herodete ãrĩka kiroꞌsi: —Juan bikija kiruᵽukoꞌa yitaꞌterũjekaki imariᵽotojo õñia jariᵽeꞌritirã iꞌsuᵽaka kibaabearijayu jeꞌe aᵽeyari ate,— kẽrĩka. 17-18 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, Juanre najããerã baaeka ruᵽu, kirĩꞌĩ Feliᵽe rũmu Herodías wãmeikore ẽꞌmatirã Herodete koka imaeka. Iꞌsuᵽaka kibaamaka, ikuᵽaka Juanre kire ãrĩka: —Herodías mirĩꞌĩ rũmure meꞌmaeka baꞌiaja mibaayu, Tuᵽarãte jãꞌmeika yiꞌriberiwaꞌri,— ãrĩwaꞌri kire kibojakoᵽeroyika. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, koka jia imarika yaᵽawaꞌri Herodete kire ñiꞌarũjeka kisurararãkare. Kire ñiꞌatirã ᵽerumijiaᵽi ᵽiꞌᵽetirã, wẽkomaka imariwiꞌiarã kire natarika. 19-20 “Iꞌsuᵽaka kijaika waᵽa kire jããrika sime”, ãrĩᵽuᵽajoaekako imarĩ, Herodíare kire jããrũjerika yaᵽaeka. Iꞌsuᵽaka koᵽuᵽajoakoꞌomakaja, Herodes ᵽuri “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jia wãjia baaiki Juanre ime”, ãrĩwaꞌri jia jiyiᵽuᵽaka kireka õrĩkaki. Suᵽa imarĩ Juanre kojããrũjeriyaᵽakoꞌomakaja kiyaᵽaberikoᵽeka. 14  









Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 6

24

Iꞌsuᵽakajaoka Juanre bojaroyika jĩjimakaᵽi ãꞌmitirikaki imariᵽotojo “Kibojaika uᵽakaja yiyiꞌriyeꞌe”, ãrĩriᵽotojo, sareka ñaꞌrĩyaarĩ kimawãrũberika. 21 Iꞌsuᵽaka Juanka kimakoꞌomakaja “Ikuᵽaka yibaajĩkareka, yiᵽuᵽajoaika kitáꞌtewãrũberijĩñu jeꞌe”, Herodíasre ãrĩᵽuᵽajoaekarĩmi seyaeka. Iꞌsuᵽaka kõrĩᵽuᵽajoaekarĩmi Herodete ᵽoꞌijirika wejejẽꞌrãka sarãkutorika. Suᵽa imarĩ kiroꞌsi baꞌirabeĩjirimaja ĩᵽarimarãre, suᵽabatirã surararãka ĩᵽarimarãreoka, Galilea kaꞌiakarã imatiyarimajareoka kiakaeka, “Mabayaarirã”, ãrĩwaꞌri. 22 Ritaja kiakaekarãte rẽrĩkarõꞌõrã kãkatirã Herodías makore nare bayatããbeaeka jĩjimaka nimaokaroꞌsi. “Jiitaka mare kobaabeayu”, Herodes kijeyomarãᵽitiyika ãrĩᵽuᵽajoaekarã. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri ikuᵽaka kore kẽrĩka: —¿Dakoa mire ñijirika miyaᵽayu maekaka jiitakaja mibaaika waᵽa? Miyaᵽaikaja mire ĩjirã iꞌsuᵽaka ñañu. 23 Mire ᵽakibeyuka yiꞌi, ika kaꞌiakaki ĩᵽi imarĩ, ritaja yibaꞌirĩjia waᵽajãꞌrĩakaka ñeꞌmetãjirõꞌõjĩrã mire ĩjijĩki imarĩ suᵽa mire ñañu,— Herodías makore kẽrĩka. 24 Iꞌsuᵽaka kore kẽᵽakãꞌã, koᵽakore jẽrĩarĩ koꞌrika mae. —¿Dakoa kire yijẽñerãñu ruku, maꞌi?— kore kõrĩka. Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã, —“Juan ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjerimaji ruᵽukoꞌa yiyaᵽayu”, kire meᵽe,— kore kõrĩka. 25 Iꞌsuᵽaka kore kõᵽakãꞌã, jajuaja aꞌritirã koĩᵽamaki Herodes ᵽõꞌirã koeyaeka. Kiᵽõꞌirã eyatirã ikuᵽaka kire kõrĩka: —Juan ruᵽukoꞌa yiyaᵽayu. Iꞌsuᵽaka simamaka kimarõꞌõrã aꞌritirã, sataꞌtetirã, seroarã saᵽeatatirã yire samijibe maekakaja,— kire kõrĩka. 26 Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã jimarĩa Herodete baꞌiaja ᵽuᵽarika. Juanre jããrika yaᵽabeririᵽotojo, mamarĩji kore kẽrĩka kijaitaꞌariyaᵽaberika. Ᵽoꞌimajare ãꞌmitirika wãjitãji, “Miyaᵽaikaja mire ñijirãñu”, kẽrĩtika simamaka, kojẽñeikaja kore kĩjirã baaeka. 27 Iꞌsuᵽaka simamaka ñojimarĩji ĩꞌrĩka kisurarate Juan ruᵽukoꞌa taꞌterĩ kiᵽũataeka. 28 Torã eyatirã Juan ruᵽukoꞌa taꞌtetirã, seroᵽemarã saᵽeatatirã sakeꞌeraꞌaeka. Iꞌsuᵽaka baarĩ keꞌrikarõꞌõᵽi ᵽeꞌrietatirã Herodías makore sakĩjika. Suᵽa imarĩ iko mae koᵽakore sĩjikako. 29 Iꞌsuᵽaka Juanre nabaaeka ãꞌmitiritirã, kika wãrũeka mirãrãte kiᵽoꞌimirãka eꞌerĩ etaeka sayayeokaroꞌsi.  

















Cinco mil rakamarã imaekarãte Jesúre jiꞌaeka (Mt 14.13-21; Lc 9.10-17; Jn 6.1-14)

Iꞌsuᵽaka simaeka beꞌerõꞌõ Jesúka wãrũrimaja kirika bojataᵽarĩ turikarãte ᵽeꞌrietaeka. Suᵽa imarĩ kiᵽõꞌirã etatirã nawãrõtaᵽaeka 30  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

25

San Marcos 6

majaroka kire nabojaeka. 31 Iꞌsuᵽaka simaeka ᵽoto torã rĩkimarãja ᵽoꞌimaja iꞌtarijayurã, ᵽeꞌririjayurãoka imaekarã. Iꞌsuᵽaka simamaka kika wãrũrimajaka noꞌojĩteoka mabaꞌawãrũberijĩka Jesúroꞌsi simaeka. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kika imaekarãte kẽrĩka: —Dajoa, ᵽoꞌimajamatorã kũᵽajĩ majẽrĩtaerã,— nare kẽrĩka. 32 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka beꞌerõꞌõ, kũmuaᵽi ᵽoꞌimajamatorã naka keꞌrika mae. 33 Naꞌrirã baaeka ruᵽu rĩkimarãja ĩawãrũekarã. Iꞌsuᵽaka nabaamaka ĩatirã, ritaja wejeakarãre rĩrĩwaꞌrika Jesúre aꞌrikarõꞌõrã. Iꞌsuᵽaka baaekarã imarĩ, kijeyomarãᵽitiyika torã keyabeyukajiji torã neyaweitika jãjia rĩrĩwaꞌrikarã imarĩ. 34 Iꞌsuᵽaka nabaaeka simamaka waataꞌrieyatirã marĩwaꞌrikõrĩ rĩkimarãja ᵽoꞌimajare imamaka Jesúre ĩaeka. Torã eyatirã, ovejawẽkoa nare ĩarĩrĩrimajire imabeyurã uᵽaka ᵽoꞌimajare imamaka kĩaeka. Iꞌsuᵽaka nimaeka Tuᵽarãrika nare wãrõrimajire imaberika simamaka. Iꞌsuᵽaka imaekarã nimamaka “Jia õrĩwãrũbeyurã nime. Suᵽa imarĩ marãkãꞌã baawãrũberijĩñurã nime”, ãrĩwaꞌri wayuĩaekaki imarĩ, ritajakaka nare kiwãrõũꞌmueka mae. 35 Aiyate kaꞌrawaꞌrirã baaeka ᵽoto kika wãrũrimajare kika jairĩ etaeka. Ikuᵽaka kire narĩka: —Naꞌirã sajaritiyu mae. Ᵽõꞌimamato sime õꞌõ. Suᵽa imarĩ baꞌarika imabeyua. 36 Suᵽa imarĩ wejekoyikurirã baꞌarika waruaᵽaraka ᵽoꞌimajare imarõꞌõrã sawaᵽaĩjibaꞌarĩ naꞌrirũ,— kire narĩka. 37 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Mijaja baꞌarika nare mija jiꞌabe.— Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka kire narĩka: —¿Ᵽan yija waᵽaĩjirãñu bai jeꞌe waᵽajãꞌrĩtaka simakoꞌomakaja? Rĩkimarãja ᵽoꞌimajare imamaka, dosciento rakato denario sawaᵽa simarãñu,— kire narĩka. 38 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Noꞌojĩrãrakato ᵽan mija rikayu jeꞌe? Mija ĩabe ruᵽu.— Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, —Ĩꞌrãᵽitarakatojĩkaja sime. Suᵽabatirã waꞌiaoka ĩꞌᵽarãjĩkaja ima,— kire narĩka. 39 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —“Ritarioꞌro jia taya imarõꞌõrã mija ruᵽabe”, ᵽoꞌimajare mija ãᵽe.— 40 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, kẽrĩka uᵽakaja ᵽoꞌimajare nabaarũjeka. Suᵽa imarĩ nare najãꞌmeka uᵽakaja nimaekarõꞌõrã ĩꞌrãoꞌroreka cincuenta, aᵽerioꞌroreka cien rakamarã nimaeka. 41 Suᵽa imarĩ ᵽan ĩꞌrãᵽitarakato imaeka, waꞌia ĩꞌᵽarã imaekaoka Jesúre eꞌerikaeka. Suᵽabatirã wejeᵽemarã yuꞌayoitirã, “Jia mibaayu aꞌbi”, ãrĩweatirã, ᵽan kiñaꞌkataꞌruika mae. Suᵽabatirã “Ᵽoꞌimajare samija ᵽibabe”,  





















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 6

26

ãrĩwaꞌri kika wãrũrimajare sakĩjika mae. Iꞌsuᵽakajaoka kibaaeka ĩꞌᵽarã waꞌia imaeka ritaja ᵽoꞌimajaka sanaᵽibabaꞌaerã. 42 Iꞌsuᵽaka kibaamaka ritaja ᵽoꞌimajare baꞌaeka, jia ñaꞌᵽirika najarikarõꞌõjĩrã. 43 Sabeꞌerõꞌõ, ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakaᵽiꞌi ᵽururika kika wãrũrimajare rẽaeka nañaꞌᵽika ᵽiyia. 44 Cinco mil rakamarã ĩmirĩja nimaeka sabaꞌaekarã. e  





Okoᵽemaᵽi Jesúre turika (Mt 14.22-27; Jn 6.15-21)

Iꞌsuᵽaka baaweatirã kika wãrũrimajare ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Kũmuarã jãitirã iꞌsiᵽẽꞌrõtorã mija waataꞌriwaꞌᵽe. Suᵽabatirã Betsaida wejearã yire mija taꞌabe.— Kika wãrũrimajare waataꞌriwaꞌrika ᵽoto ᵽoꞌimajare aꞌyaokaroꞌsi kimajaroka bojabaraka kimaeka ruᵽu. 46 Iꞌsuᵽaka baaweatirã, ĩmimakarã kimarĩwaꞌrika, Tuᵽarãka jairĩ. 47 Aiyate kaꞌraeka beꞌerõꞌõ Galilea ᵽaꞌwa ñeꞌmetãjirãja kũmua eyawaꞌrika, sarijeᵽi rĩkamaritirã Jesúre ĩamaka. 48 Wĩrõa jãjia baemaka jãjia nawẽꞌãkoꞌomakaja saꞌribeᵽakãꞌã kĩaeka. Suᵽa imarĩ bikitojo ñamiji okoᵽemaᵽi turitirã nakoyikurirã keyaeka. Nare kioꞌriwaꞌrirã baatikarã kire niatõᵽoeka. 49-50 Okoᵽemaᵽi kituᵽakãꞌã ĩatirã, jimarĩa nakasereka, “Ᵽoꞌimaja oᵽirekoa sime jeꞌe”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri. Iꞌsuᵽaka nimaeka jẽrãkoꞌatirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Rikitubaka mija jaᵽe, kĩkibekaja. Yiꞌiji ñime,— kẽrĩka. 51 Suᵽa nare ãrĩtirã naᵽõꞌi kũmuarã kijãika mae. Sarã kijãika ᵽoto wĩrõa oꞌrika mae. Suᵽa imarĩ iꞌsuᵽaka kibaamaka ĩatirã 45  











(San Marcos 6.45-52) e  6.44 Tal vez la cifra fuera mucho más que cinco mil que comieron, si hubiera contado las mujeres y los niños. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

27

San Marcos 6 –7

marãkãꞌã ãrĩwãrũberijĩka najarika, iꞌsuᵽaka ĩakoriberikarã imarĩ. 52 Saruᵽubaji, ᵽan kũᵽajĩ imakoꞌaᵽi ᵽoꞌimajare Jesúre jiꞌamaka ĩakoꞌomakaja, “Tẽrĩwaꞌribaji imaki Jesúre ime”, ãrĩbeyukajirã nimaeka, õrĩwãrũberikarã imarĩ.  

Genesaretkaꞌiakarã jĩñurãte Jesúre tããeka (Mt 14.34-36)

Ᵽaꞌwa waataꞌriwaꞌritirã Genesaret wãmeika kaꞌiarã neyaeka. Waataꞌrieyatirã nakũmua jiꞌaᵽããtirã namarĩwaꞌrika ᵽotojĩteje torã imaekarãte Jesúre ĩawãrũeka. 55 Kire ĩatirã jajuaja naꞌrika aᵽerãte bojarĩ. Sãꞌmitiritirã wãmarĩa imaekarãte naᵽeyurũkiaᵽi neꞌeraꞌaeka kiᵽõꞌirã. 56 Keꞌriroyikarõꞌõrãja kũᵽajĩriwejerã, joꞌbariwejerã, wiꞌimatorãoka, kiᵽõꞌirã neyaroyika. Suᵽabatirã rĩkimarãja baꞌirĩjia ĩjibaraka ᵽoꞌimajare imaekarõꞌõrã, jĩñurãte naᵽããjiyeroyika nare kitããokaroꞌsi. Kijariroaka kũᵽajĩji nare kiraberũjerika yaᵽawaꞌri jimarĩa jĩñurãte kire akaeka. Kijariroaka rabekarakamarãreje narisirika oꞌriᵽataeka mae. 53  

54  





7

“Mañekiarãte baaroyika uᵽakaja yiꞌyurã imarĩ, Tuᵽarãte jãꞌmeka yiꞌribeyurã nime”, ãrĩwaꞌri Jesúre bojaeka

Fariseokaka ᵽuᵽajoairã, suᵽabatirã judíotatarãte jãꞌmeka wãrõrimajaoka Jesús ᵽõꞌirã etaekarã, Jerusalénrõꞌõᵽi iꞌtatirã. 2 Kiᵽõꞌirã eyatirã ĩꞌrãrimarã kika wãrũrimajare ᵽitajũjebekaja baꞌamaka niaeka. Iꞌsuᵽaka nabaamaka ĩatirã “Mañekiarã ᵽitajũjetirã oyiaja mare baꞌarũjekarã. Kika wãrũrimaja ᵽuri baꞌiaja baawaꞌri ᵽitajũjebekaja baꞌairã”, narĩᵽuᵽajoaeka. 3-4 (Ikuᵽaka nime, fariseokaka ᵽuᵽajoairã, suᵽabatirã aᵽerã natãꞌomaja judíorãkaoka: Nañekiarãte baaroyika uᵽakaja yiꞌyurã imarĩ, “Tuᵽarãte jia yijare ĩajiyurũkiaroꞌsi sime”, ãrĩwaꞌri nabaꞌaerã baaika ruᵽu naᵽuriakaja ᵽitajũjerioyiaja nabaayu. Iꞌsuᵽakajaoka nabaarijayu baꞌarika waᵽaĩjiᵽeꞌrietatirã. Suᵽabatirã koꞌa, jotoa, seroa ᵽeruakaka baaeka najũjerijayu. f Iꞌsuᵽakajaoka nabaayu nabaꞌawearijayu rakakaja ĩꞌrãtiji naruᵽarikũmua jia najũjerijayu. “Mañekiarãte yijare wãrõeka yija yiꞌriberirika yaᵽabeyuka Tuᵽarã. Suᵽa imarĩ kĩaika wãjitãji baꞌiaja baairã yija imakoreka nawãrõeka uᵽakaja yija baayu”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri, iꞌsuᵽaka nabaakoᵽeyu). 5 Suᵽa imarĩ Jesúka wãrũirãte ᵽitajũjebekaja baꞌamaka ĩatirã, 1 







f

 7.3-4 Marcos explica que según las tradiciones de sus antepasados, si algo o alguien no aceptable a Dios, hubiera tocado el objeto, el objeto se quedaría mal frente a los ojos de Dios. Así que cualquier persona que utilizaría el objeto después también se pondría mal en los ojos de Dios. Entonces, lavaban todos los artículos para evitar la posibilidad de ser mal (o impuro) en los ojos de Dios. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 7

28

—¿Dako baaerã mika wãrũrimaja ᵽuri mañekiarãte jãꞌmeka yiꞌribeyurã? Miabe, ᵽitajũjebekaja nabaꞌayu,— kire narĩka fariseokaka ᵽuᵽajoairã, suᵽabatirã judíorãkare jãꞌmeka wãrõrimajaoka. 6 Sãꞌmitiritirã ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: —“Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jia baairã yija ime”, ãrĩriᵽotojo mija ᵽuᵽajoaika uᵽakamarĩa mija ime. Iꞌsuᵽaka mija imakaka ᵽuᵽajoaweibaraka, Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjiokaroꞌsi Isaías imaekakite oꞌoeka: “Ikuᵽaka ika ᵽoꞌimajareka Tuᵽarãte ãñu: ‘Yire jiyiᵽuᵽaka õñurã uᵽaka najaikoꞌomakaja, naᵽuᵽarõꞌõᵽi yire jiyiᵽuᵽayeebeyurã nime. 7 Suᵽabatirã ᵽoꞌimajare jãꞌmeka uᵽakaja nawãrõikakakaja “Tuᵽarãte jãꞌmeka sime”, narĩrijayu. Suᵽa imarĩ dakoa waᵽamarĩaja yire najiyiᵽuᵽayeekoᵽeyu’ ”, kioꞌoeka,— nare kẽrĩka. 8 Toᵽi mae, ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka ate: —Tuᵽarãte jãꞌmeika ãꞌmitiriᵽẽabeyurã imarĩ, mañekiarãte mijare wãrõeka ᵽuri jia mija ãꞌmitiriᵽẽayu,— nare kẽrĩka. 9 Iꞌsuᵽakajaoka ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Mañekiarãte wãrõeka takaja ãꞌmitiriᵽẽaokaroꞌsi, Tuᵽarãte jãꞌmeika jaꞌatarika ᵽuri jiitakaja õñurã mija imema. 10 Ikuᵽaka Moiséte ãrĩka mija ĩabe: “Miᵽakire, miᵽakoreoka yiꞌriwaꞌri jia nare mibaabe”, ãrĩwaꞌri kioꞌoeka. Iꞌsuᵽakajaoka, “Ĩꞌrĩka kiᵽakire, kiᵽakoreoka baꞌiaja baarijayukate majããkoᵽejĩñu”, ãrĩwaꞌri kioꞌoeka. 11 Mija ᵽuri “Mañekiarãte ikuᵽaka mare wãrõeka”, ãrĩwaꞌri sayiꞌyurã imarĩ, ikuᵽakakakaᵽi jãꞌmerijayurã: “Yiᵽakire, yiᵽakoreoka jeyobaaberijĩki yiꞌi. Ritaja yirikaika Tuᵽarãroꞌsi oyiaja ima. Iki ĩꞌrĩkateje saᵽi yijeyobaarãñu”, ãñurãteje, “Jia nabaayu”, mija ãñu. 12 “Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoairãroꞌsi, kiᵽakiarãte kĩarĩrĩberikoᵽejĩka marã imabeyua”, mija ãrĩrijayu. 13 Iꞌsuᵽaka mija jaiyu, mañekiarãte baaroyiroka yiꞌyurã imarĩ, Tuᵽarãrika yiꞌribeyurã mija jayu. Suᵽabatirãoka aᵽea rĩkimakaja ima iꞌsuᵽaka mija baarijayua,— nare kẽrĩka. 14-16 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩtirã ᵽoꞌimajare kiakaeka ikuᵽaka nare ãñaokaroꞌsi: —Mae mija imauᵽatiji yire ãꞌmitiritirã mija õrĩᵽũabe. Baꞌarika mija baꞌaikamarĩa sime baꞌiaja mijare baarũjeika Tuᵽarã ñakoareka. Mija ᵽuᵽakaᵽi “Ikuᵽaka yibaayeꞌe”, ãrĩᵽuᵽajoatirã baꞌiaja mija baariᵽarea Tuᵽarãte mijare ĩariᵽeꞌyoyu,— nare kẽrĩka. 17 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩweatirã wiꞌitõsiarã kika wãrũrimajaᵽitiyika Jesúre nare kãkataᵽawaꞌrika mae. Wiꞌitõsiarã kika kãkatirã,  

















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

29

San Marcos 7

—Ᵽoꞌimajare miwãrõkoꞌakaka yijare mibojajiibe,— kika wãrũrimajare kire ãrĩka. 18 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Yiwãrõkoꞌa jia mija ãꞌmitiriwãrũberikoꞌo bai jeꞌe mijaroꞌsioka? “Ᵽoꞌimajare baꞌaikamarĩa baꞌiaja nare baarũjeika Tuᵽarã ñakoareka”, ñarĩkoꞌojĩkaja ¿mija õrĩwãrũberikoꞌo bai jeꞌe? 19 Mabaꞌaika maᵽuᵽaka ñaꞌrĩjãibeyua. Mabaꞌaika mañeꞌmearã takaja ñaꞌrĩjãirijayua. Suᵽabatirãoka maᵽoꞌiaᵽi ᵽorirũkiaja sime,— nare kẽrĩka. (Suᵽa imarĩ “Ritaja mabaꞌaika jãjibaarimajimarĩka Tuᵽarãte ime”, ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka). g 20 Ikuᵽakajaoka nare kibojajiika ate: —Baꞌiaja ᵽuᵽajoairã imarã baꞌiaja baarijayurã. Iꞌsuᵽaka imarã nimamaka, Tuᵽarã ñakoareka baꞌiaja nare sabaarũjerijayu. 21 Iꞌsuᵽaka imarã imarĩ, baꞌiaja ᵽuᵽajoairã najayu. Suᵽabatirã “Yirũmumarĩko iko, yitĩmimarĩka ĩꞌĩ”, ãrĩrimarĩaja baꞌiaja naka nabaawãꞌimarĩrijayu. Suᵽabatirã kareeꞌerimaja, jããrimaja, rõmikirã imariᵽotojo aᵽerã rõmijãka baꞌiaja baarijayurã, rõmijã tĩmiairã imakoᵽeirãoka iꞌsuᵽakaja baarijayurã naroꞌsi. 22 Iꞌsuᵽakajaoka aᵽikate baꞌirĩjia rikaika oakiyurã, ritaja dika jariwaꞌririmarĩaja baꞌiaja baarijayurã, ᵽakirimaja, suᵽabatirã nayaᵽaika uᵽakaja iꞌyoᵽiᵽekaja baꞌiaja baarijayurã, aᵽerã jia kiroꞌsi imarijayurãte ãꞌmijĩairã imarã. Suᵽabatirã aᵽerãte baꞌiaja jaijairibiyaokaroꞌsi ᵽakirika nareka jairijayurã, “Aᵽerãte tẽrĩwaꞌribaji imatiyairã yija ime”, ãñurã, iꞌsuᵽakajaoka Tuᵽarãte yaᵽaikakaka ᵽuᵽajoabekaja, waᵽuju naᵽuᵽaka nare ãñu uᵽakaja baarijayurã nime. 23 Naᵽuᵽarõꞌõᵽi baꞌiaja ᵽuᵽajoairã imarĩ, iꞌsuᵽaka ritaja nabaarijayu. Iꞌsuᵽaka imarã nimamaka Tuᵽarã ñakoareka baꞌiaja nimarijayu,— nare kẽrĩka.  











Judíotatamarĩko imariᵽotojo Jesúre ãꞌmitiriᵽẽaekako (Mt 15.21-28)

Iꞌsuᵽaka kibojaeka beꞌerõꞌõ aꞌritirã Tiro h wãmeika wejewãꞌtarã Jesúre eyaeka. Torã keyaeka ᵽoto kareaja wiꞌiarã keyariyaᵽakoᵽeka. Iꞌsuᵽaka kiᵽuᵽajoaeka imakoꞌomakaja ᵽoꞌimajare sõrĩtika. 25 Iꞌsuᵽaka simamaka sãꞌmitiritirã ikuᵽarõꞌõᵽiji ĩꞌrãkote kiᵽõꞌirã etaeka. Satanárika ima ñaꞌrĩjãikako ᵽako koimaeka. Iꞌsuᵽaka komakore imamaka, kore kiwayuĩarika yaᵽawaꞌri kiwãjitãji koñukuruᵽaeka. 26 Sirofeniciakaꞌiakako, judíotatamarĩko koimaeka. Toᵽi mae ikuᵽaka kire kõrĩka: 24  





g

 7.19

h

 7.24

Esta frase es una explicación o comentario de Marcos, el escritor. Una región de gente no judío

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 7

30

—Yire mijeyobaabe. Yimako Satanárika ima ñaꞌrĩjãikako koime. Iꞌsuᵽaka simamaka koᵽuᵽakareka simakoᵽeika miᵽoatarika yiyaᵽayu mae,— kire kõrĩka. 27 Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã ikuᵽaka kore kẽrĩka: —Mae judíotatarã, yika wãrũrimajaka takaja ñimarãñu ruᵽu. Suᵽa imarĩ mimakore jierĩ nare yaꞌritaᵽajĩka, jiamarĩa naroꞌsi simajĩñu. Ĩakõrĩ jeꞌe: Iꞌsuᵽaka mire yibaajĩkareka ᵽuri meꞌrãka ñaꞌᵽibeyukajirã baꞌarika ẽꞌmatirã nayaiwẽkorĩjãka i yijiꞌaika uᵽaka nare yibaajĩñu,— kore kẽrĩka. 28 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka kire koyiꞌrika: —Rita meñu, ñiᵽamaki. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja baꞌarika ᵽeatarũkia rokarã meꞌrãka baꞌañaꞌruika sabaꞌayu yaiwẽkorĩjãka,— kõrĩka. (Ikuᵽaka ãrĩrika iꞌsuᵽaka kire kõrĩka: “Mika wãrũrimajare wãrõbaraka mimakoꞌomakaja, kũᵽajĩ yire mijeyobaarãka jia yiroꞌsi simarãñu”). j 29 Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã ikuᵽaka kore kẽrĩka: —Jia miᵽuᵽajoaika simamaka, iꞌsuᵽaka yire miyiꞌyu. Iꞌsuᵽaka simamaka Satanárika imakoᵽeika ᵽoyua mimakoreka mae. Suᵽa imarĩ miwiꞌiarã miᵽeꞌriwaꞌᵽe,— kore kẽrĩka. 30 Kowiꞌiarã ᵽeꞌrieyatirã koᵽeyurũkiᵽemarã jia jãjiko komakore ᵽeyumaka kõieyaeka. Koᵽakaja Satanárika ima koreka ᵽorikako.  







Ãꞌmitiribeyuka imarĩ jaiwãrũbeyukate Jesúre jieka

Iꞌtojĩrã ate Tirowejeaᵽi Jesúre oꞌrika. Toᵽi oꞌriwaꞌritirã Sidón wãmeika wejearã keyaeka. Toᵽi keꞌrika, Decáᵽolisᵽi kioꞌrika. Suᵽabatirã toᵽi oꞌritirã Galilea ᵽaꞌwarã keyaeka. 32 Torã kimaeka ᵽoto ãꞌmitiribeyuka, jaiwãrũbeyuka kiᵽõꞌirã ᵽoꞌimajare eꞌeeyaeka. Kire eꞌeeyatirã “Miᵽitaka kiᵽoꞌiarã mijaꞌaᵽeabe kijiiokaroꞌsi”, kire narĩka. 33 Iꞌtojĩte ãꞌmitiribeyukate kire takaja aᵽerõꞌõrã keꞌewaꞌrika. Torã mae kika takaja kimaekarõꞌõrã ãꞌmitiribeyuka ãꞌmukoᵽea ĩꞌᵽaᵽẽꞌrõtowãꞌtarãja kiᵽitawãjoa kikãkataeka. Suᵽabatirã kiᵽitawãjoaᵽi rijoꞌkaka eꞌetirã kirẽrõkakarã kirabeka. 34 Suᵽabatirã wejeᵽemarã yoimiatatirã, kire wayuĩawaꞌri Jesúre yiataeka. Iꞌsuᵽaka baatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka mae: —Eᵽatá,— kire kẽrĩka. (Kiokaᵽi ᵽuri “Sawiritarũ”, ãrĩrika simaeka). 35 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka ᵽotojo ãꞌmitiribeyuka imakoᵽekakite ãꞌmitiyuka jarika. Iꞌsuᵽakajaoka jia jaiwãrũbeyuka kimakoᵽekareka jia jaiki kijarika mae. 36 Iꞌsuᵽaka kire baaweatirã, ᵽoꞌimaja ᵽõꞌirã etatirã ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: 31 











i

 7.27 Los judíos nombraron a los no judíos perros. En una manera más tierna, a ellos Jesús les refirió como perritos en este ejemplo. j 7.28 Esta frase es información añadida para ayudar los lectores entender la respuesta de ella. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

31

San Marcos 7– 8

—Aᵽerãte samija bojaᵽibaꞌsi.— Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩrijarika simakoꞌomakaja, jãjibaji aᵽerãte sanabojarijariroyika. 37 Iꞌsuᵽaka kibaamaka jĩjimaka imawaꞌri, ikuᵽaka narĩka: —Ãꞌmitiribeyurã, jaiwãrũbeyurãte ᵽariji jieiki kime. Iꞌsuᵽaka simamaka ritaja kibaaika jiitakaja sime,— narĩka.  

Cuatro mil rakamarã imaekarã ᵽoꞌimajare Jesúre jiꞌaeka (Mt 15.32-39)

8

Torãjĩrã ate rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã rẽrĩka. Kika nimekãꞌãja nabaꞌarika ᵽurika mae. Iꞌsuᵽaka simamaka kika wãrũrimajare akatirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: 2 —Ĩrãre wayuoka ñoñu, maekarakarĩmi sajaritiyu yika nima. Suᵽa imarĩ nabaꞌarika ᵽuyua mae. 3 Nabaꞌarika ᵽuyua simamaka, “Mija ᵽeꞌᵽe”, nare ñarĩjĩkareka, maꞌa ñeꞌmetãjirãja nakẽsirabañaꞌrĩjĩñu yoeᵽi iꞌtaekarã ᵽariji nima simamaka. Iꞌsuᵽaka simamaka nare yijiꞌariyaᵽayu ruᵽu, baꞌaweatirã naᵽeꞌyaokaroꞌsi,— kika wãrũrimajare kẽrĩka. 4 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka kire narĩka: —Ᵽoꞌimajare imabeyurõꞌõ simamaka, marãkãꞌã baatirã baꞌarika nare majiꞌawãrũberijĩka sime,— kire narĩka. 5 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka kẽrĩka: —¿Noꞌojĩrã baꞌarika mija rikayu jeꞌe?— Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, —Ĩꞌᵽotẽñarirakato sime ᵽan,— narĩka. 6 Toᵽi mae ᵽoꞌimajare kaꞌiarã kiruᵽarũjeka. Ᵽan eꞌerikatirã ikuᵽaka kẽrĩka: “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kire kẽrĩka. Suᵽabatirã ᵽan ñaꞌkataꞌruitirã kika wãrũrimajare sakĩjika. Ĩꞌrã ritaja ᵽoꞌimajare saᵽibaekarã mae. 7 Suᵽabatirãoka waꞌimakarãka kũᵽajĩ imaeka. Waꞌia eꞌerikatirã, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kẽrĩka ate. Suᵽabatirã kika wãrũrimajare sakiᵽibarũjeka. 8 Nimaeka uᵽatiji ᵽoꞌimajare baꞌaeka, jia ñaꞌᵽirika najarikarõꞌõjĩrã. Sabeꞌerõꞌõ, ĩꞌᵽotẽñarirakaᵽiꞌi ᵽururika kika wãrũrimajare rẽaeka nañaꞌᵽika ᵽiyia. 9 Cuatro mil rakamarã eyaerã baakõrĩ nimaeka sabaꞌaekarã. Nabaꞌaweaeka beꞌerõꞌõ nare keꞌribojaeka. 10 Iꞌsia beꞌerõꞌõ kika wãrũrimajaka kũmuarã kijãika ate. Saᵽi Dalmanutakaꞌiarã naꞌrika. 1 



















“Maikoribeyua yijare mibaabeabe”, Jesúre narĩkoᵽeka (Mt 16.1-4; Lc 12.54-56)

Torã keyaeka ᵽoto kire korirã kiᵽõꞌirã fariseokaka ᵽuᵽajoairãte eyaeka. “Majẽñerãka uᵽakaja kibaawãrũbesarãkareka ‘Tuᵽarãte ᵽũataekakimarĩka kime marĩyeꞌe’ ”, narĩka. Iꞌsuᵽaka simamaka ikuᵽaka kire narĩka: 11 

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 8

32

—“Tuᵽarãte ᵽũataekaki kime”, mireka yija ãrĩrã, yija ĩakoribeyua yijare mibearika yija yaᵽayu,— kire narĩka. 12 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, baꞌiaja ᵽuᵽariwaꞌri jãjia kiyiataeka kire yiꞌriberikarã nimamaka. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Dako baaerã maikoribeyua nare yibearika maekukukarãte yaᵽayu jeꞌe? Ritama sime, mija ĩakoribeyua mijare beabesarãki yiꞌi,— nare kẽrĩka. 13 Suᵽabatirã Galilea ᵽaꞌwa iꞌsiᵽẽꞌrõtorã kika wãrũrimajaᵽitiyika nare kiwaataꞌritaᵽawaꞌrika.  



Levadura uᵽaka sime fariseokaka ᵽuᵽajoarika (Mt 16.5-12)

Torã Jesúka aꞌrikõrĩ wãrũrimajare nabaꞌarika yeꞌkaririka. Suᵽa imarĩ ĩꞌrãtojĩkaja ᵽan narikaeka kũmuarã. 15 Iꞌsuᵽaka simamaka mae ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: —Fariseokaka ᵽuᵽajoarika levadura uᵽaka sime. Suᵽa imarĩ samija rakajebe. Iꞌsuᵽakajaoka Herodere imakakaoka mija rakajebe,— kika wãrũrimajare kẽrĩka. 16 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka, norĩwãrũberika. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã natiyiaja jaibuꞌabaraka ikuᵽaka narĩka: —Ᵽan marikabeᵽakãꞌã, suᵽa kẽñu,— narĩka. 17 Iꞌsuᵽaka najaika Jesúre õrĩka. Sõrĩtirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Dako baaerã, “Ᵽan imabeyuakaka”, mija jaiyu? ¿Yire õrĩbeyukajirã mija ime ruku bai jeꞌe? Iꞌsuᵽakajaoka, ¿ᵽuᵽajoarika õrĩᵽũaberitiyairãja mija ime bai? 18-19 Mija ñakoa imakoꞌomakaja mija ĩawãrũbeyu. Suᵽabatirã ãꞌmukoᵽea mijareka imakoꞌomakaja mija ãꞌmitiriwãrũbeyu. ¿Ĩꞌrãᵽitarakato ᵽan cinco mil rakamarã imarã ᵽoꞌimajare yijiꞌaraᵽakakaka mija yeꞌkariritiyu bai jeꞌe? ¿Nabaꞌaraᵽaka beꞌerõꞌõ, ᵽiyia dikarakaᵽiꞌi sajariwaꞌraᵽaka mija rẽaraᵽe jeꞌe?— nare kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka narĩka: —Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakaᵽiꞌi yija ᵽorotaraᵽe.— 20 —Ĩꞌᵽotẽñarirakato ᵽan, cuatro mil rakamarã ᵽoꞌimajare yiᵽibaraᵽaka, nabaꞌaraᵽe ᵽiyia saroꞌsi, ¿dikarakaᵽiꞌi sajariwaꞌraᵽe jeꞌe?— nare kẽrĩka. —Ĩꞌᵽotẽñarirakaᵽiꞌi saᵽiyia yija ᵽorotaraᵽe,— kire narĩka. 21 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka ate: —Iꞌsuᵽaka yiꞌriwãrũirã imariᵽotojo, ¿dako baaerã “Ᵽan marikabeyuakaka mare kibojabeyu”, ãrĩwãrũbeyurã mija ime ruᵽu bai jeꞌe?— nare kẽrĩka. 14  













Betsaidawejeakaki ñakoãtimarĩka imaekakite Jesúre jieka

Iꞌsia beꞌerõꞌõ kika wãrũrimajaka Betsaida wejearã Jesúre eyaeka. Torã neyaeka ᵽoto ñakoãtimarĩkate ᵽoꞌimajare eꞌeetaeka kiᵽõꞌirã. 22  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

33

San Marcos 8

Torã kire eꞌeeyatirã kire kijierika yaᵽatiyawaꞌri “Kire mirabebe”, ãᵽaraka kire najẽñeka. 23 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã Jesúre kire tĩtiwaꞌrika weje aꞌriwaꞌri ᵽañakarã. Torã kire eꞌeeyatirã, rijoꞌkakaᵽi kiñakoa wiꞌetirã, kiᵽitaka kire kijaꞌaᵽeaeka. Suᵽabatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —¿Yaje miyoiyu?— 24 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka beꞌerõꞌõ kũᵽajĩ kĩaũꞌmueka. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kiyiꞌrika mae: —Mae ᵽuritaka kũᵽajĩ yiyoiwaꞌtawaꞌyu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja ᵽoꞌimajare ñiakoᵽemaka, yaᵽua rĩꞌmeika uᵽaka oyiaja simamaka ñiayu,— kẽrĩka. 25 Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã kiñakoarã Jesúre kiᵽitaka jaꞌaᵽeaeka ate. Iꞌsuᵽaka kire kibaaᵽeꞌaeka beꞌerõꞌõᵽi ᵽuri, ĩꞌrãkõꞌrĩmatorãja ñakoaᵽaraka jia warioyiaja sõiᵽataeka kiroꞌsi mae. 26 Iꞌsuᵽaka kijaᵽakãꞌã ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Miwiꞌiarã miᵽeꞌriwaꞌᵽe, wejeaᵽi oꞌᵽekaja ᵽuri,— kire kẽrĩka.  







“Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki mime”, Ᵽedrote ãrĩka (Mt 16.13-20; Lc 9.18-21)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ Jesús kika wãrũrimajaᵽitiyika aꞌririjarikõrĩ, Cesarea de Filiᵽo wãmeika wejekoyikurirã neyarijarika. Torã maꞌaᵽi naꞌririjarika ᵽoto, kika wãrũrimajare ikuᵽaka kijẽrĩaeka: —Yireka ᵽuᵽajoatirã, “¿Maki kime”, ᵽoꞌimajare yireka ãñu?— nare kẽrĩka. 28 Toᵽi, —Ikuᵽaka ᵽoꞌimajare mireka ãñu: “Juan ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjerimaji kime”, aᵽerã ᵽuri, “Elías imaekaki kime”, ãñurã. Aᵽerã imarã, “Bikija ĩꞌrĩka Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimaji imaekaki kime”, mireka nañu,— narĩka. Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kijẽrĩaeka: 29 —Mija jeꞌe, “¿Maki kime”, yireka mija ãñu?— Toᵽiji ikuᵽaka Ᵽedrote kire yiꞌrika: —Miꞌiji mime Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki,— kire kẽrĩka. 30 Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã, —Iꞌsuᵽaka aᵽerãte mija bojaᵽibaꞌsi ruᵽu,— nare kẽrĩka. 27 







“Najããrũkikaroꞌsiji ñime”, Jesúre ãrĩka (Mt 16.21-28; Lc 9.22-27)

Iꞌtojĩte ikuᵽaka Jesúre nare wãrõũꞌmueka: —Yiꞌiji imaki Ᵽoꞌimaja Maꞌmi. Bikija iꞌsuᵽakaja yireka Tuᵽarãte ᵽuᵽajoatika simamaka, baꞌitakaja jũarũkikaroꞌsi ñime. Iꞌsuᵽaka simamaka kurarãka ĩᵽarimarã, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãte yire ĩariᵽeꞌyotirã 31 

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 8 –9

34

yire najããrũjerãñu. Suᵽa yire nabaakoꞌomakaja maekarakarĩmi beꞌerõꞌõjo õñia yijariᵽeꞌrirãñu,— nare kẽrĩka. 32 Iꞌsuᵽaka nare sakibojaeka jia sanoñaokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka Jesúre ãᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, aᵽerõꞌõrã Ᵽedrote kire eꞌewaꞌrika. Torã mae, —“Iꞌsuᵽaka simarãñu”, yijare meñua mibojarika yaᵽabeyuka yiꞌi,— Ᵽedrote kire ãrĩkoᵽeka. 33 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, jorowaꞌri kika wãrũrimajare Jesúre ĩaeka. Iꞌsuᵽaka nare ĩatirã ikuᵽaka Ᵽedrote kẽrĩka: —Yika wãrũrimaji mima simamaka, yibeꞌerõꞌõrã imarũkika mime. Iꞌsuᵽaka simamaka, marãkãꞌã baatirã yire jãꞌmerimajimarĩka mime. Suᵽa imarĩ, Satanáre jaika uᵽakaja mijaiyu. Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽaka ᵽuᵽajoarikoᵽakaja waᵽuju ᵽoꞌimajare yaᵽaika uᵽakaja ᵽuᵽajoaiki mime,— Ᵽedrote kẽrĩka. 34 Iꞌsuᵽaka kire ãrĩweatirã aᵽerã kika wãrũrimajare, suᵽabatirã ritaja aᵽerã torã imaekarãte kiakaeka. Nare rẽrãkũꞌatirã, ikuᵽaka kẽrĩka: —Ĩꞌrĩka yiriki imarika yaᵽarãkiroꞌsi, kiyaᵽaikakaka, suᵽabatirã kirikarãkakaka ᵽuᵽajoabekaja yire yiꞌririᵽareaja baꞌiaja kijũarãñu. Ikuᵽaka sime: Baꞌiaja jũabaraka yaᵽua tetaeka kõkeiki kiyaᵽaika uᵽakaja baawãrũbeyuka. Iꞌsirokaᵽi ᵽuᵽajoaiki imarĩ, yika aꞌrirũkika kime. 35 Baꞌiaja jũabaraka reyarika yaᵽaberiwaꞌri “Jesúre yaᵽaika uᵽakaja baabesarãki yiꞌi”, ãñuka õñia imajiᵽarika tõᵽobesarãki. Yire ãꞌmitiriᵽẽaiki imawaꞌri, yirika bojariroka kibojaika ãꞌmitiriᵽeꞌyowaꞌri najããrãki ᵽuri õñia imajiᵽarika tõᵽorãki. 36-37 Ĩꞌrĩka õñia kima ᵽoto baꞌirĩjiareka takaja ᵽuᵽariwaꞌri ritaja tõᵽoiki ᵽuri, kireyarãka ᵽoto baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã aꞌrirãki. Ritaja baꞌirĩjia tõᵽoeka mirãki imariᵽotojo, dakoa imabeyua saᵽi õñia imajiᵽarika kiwaᵽaĩjirũkia. Suᵽa imarĩ baꞌirĩjia kitõᵽokoᵽeka, dako waᵽamarĩaja kiroꞌsi sajarirãñu. 38 Ikuᵽaka sime ĩakõrĩ jeꞌe: Maekaka ᵽoꞌimaja baꞌiaja baarijayurã nima simamaka, Tuᵽarãte jaꞌatairã nime. Mia, iꞌsuᵽaka imarãte ĩaika wãjitãji, yire yaᵽaberiwaꞌri “Jesúrikimarĩka ñime, suᵽabatirã kiwãrõikaoka ãꞌmitiririyaᵽabeyuka ñime”, ãñurãte ᵽuri yiᵽeꞌrietarãñurĩmi iꞌsuᵽakajaoka naka ñimarãñu yiroꞌsioka. Iꞌsuᵽaka naka ñimarãka simamaka “Yirirãmarĩrã mija ime”, nare ñarĩrãñu yiroꞌsioka. Iꞌsia ᵽoto Ᵽoꞌimaja Maꞌmi imarĩ, Yiᵽaki Tuᵽarãrika yaaboarikaᵽi yiᵽeꞌrietarãñu. Suᵽabatirãoka jiirã ángelrãka yika etarãñurã,— Jesúre ãrĩka. 1 Ate ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: —Rita sime, tẽrĩwaꞌribaji kirikaᵽi Tuᵽarãte jãꞌmerũkia eyarãñu. Iꞌsuᵽaka simamaka õñia nimañujuju, ĩꞌrãrimarã õꞌõrã yika imarãte sĩarãñu,— nare kẽrĩka.  











9



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

35

San Marcos 9

Kika wãrũrimajare ĩaeka wãjitãji aᵽeaja ĩoika Jesúre jarika (Mt 17.1-13; Lc 9.28-36)

Ĩꞌrõtẽñarirakarĩmi beꞌerõꞌõ Ᵽedro, Santiago, Juan maekarakamarãre Jesúre ᵽusiᵽemarã akawaꞌrika. Torã neyaeka ᵽoto aᵽea ĩoika Jesúre jaᵽakãꞌã niaeka. 3 Kijariroaka boitakaja yaꞌtarika sajarika, samajũjekoᵽemakaoka ᵽemawaꞌribaji boiyaꞌtarika sajarika. 4 Iꞌsuᵽaka Jesúre jarika ᵽoto, torã Elías, Moisés imaroyikarã kiᵽõꞌirã ᵽemakotowirikarã. Iꞌsuᵽaka baatirã kika najaimaka maekarakamarã kiakawaꞌrikarãte sĩaeka. 5-6 Iꞌsuᵽaka sima ĩatirã naᵽuᵽataeka. Iꞌsuᵽaka simamaka ᵽuᵽatawaꞌri, marãkãꞌã ãrĩwãrũberiwaꞌriji ikuᵽaka Ᵽedrote ãrĩka: —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji, õꞌõrã maimajĩka jiitaka sime. Mijaroꞌsi maekarakawiꞌi ᵽesiwiꞌia yija baarãñu. Miriwiꞌi, Moisériwiꞌi, suᵽabatirã Elíariwiꞌioka yija baarãñu,— kire kẽrĩka. 7 Iꞌsuᵽaka kimaeka ᵽoto oko ũmakaka uᵽaka ruiraꞌatirã nare sarubuꞌataeka. Iꞌsuᵽaka baatirã ikuᵽaka nare sajaika sawatoᵽekaᵽi: —Ĩꞌĩ, kime Yimaki. Yiwãtaitakiji kime. Suᵽa imarĩ jia kire mija ãꞌmitiriᵽẽabe,— sãrĩka. 8 Iꞌsuᵽaka nare sãrĩka beꞌerõꞌõ, ĩabaotaerã baakõrĩ ĩꞌrĩkaja Jesúre rĩkakamaᵽakãꞌã niaeka mae. 9 Ĩmimaᵽemarã nimaekarõꞌõᵽi kika torã aꞌrikarãᵽitiyika Jesúre tuꞌaraꞌaeka ate. Natuꞌarijarika ᵽoto ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Mija ĩakoꞌa aᵽerãte mija bojaꞌsi. Yiꞌi, Ᵽoꞌimaja Maꞌmire reyarãka simakoꞌomakaja õñia yijariᵽeꞌrirãka beꞌerõꞌõ aᵽerãte samija bojarãñu,— nare kẽrĩka. 10 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka jia yiꞌrikarã imarĩ, aᵽerãte sanabojaberika. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja natiyiaja ᵽuri ikuᵽaka narĩbuꞌaeka: —¿Marãkãꞌã ãrĩwaꞌri “Reyariᵽotojo ate õñia yijariᵽeꞌrirãñu”, kẽrĩkoꞌo ruku?— narĩka. 11 Iꞌsuᵽaka ãrĩkarã imarĩ ikuᵽaka kire najẽrĩaeka: —¿Dako baaerã, “Ᵽoꞌimajare jãꞌmerũkika k Tuᵽarãte ᵽũãtaerã baarãka ruᵽu Elías imaki mamarĩ etaũꞌmurãki”, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajare ãñu?— narĩka. 12 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, —Rita sime suᵽa nañua. Elías imaekakite baaeka uᵽaka baarimaji etarãki mamarĩ. Etatirã, ritaja imatikaja nimaokaroꞌsi ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kẽrĩrãñu: “Koyiaja sajariwaꞌyu Tuᵽarãte ᵽũatarãkire etarũkia. Iꞌsuᵽaka simamaka Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baabaraka, kire taꞌatikaja mija imabe.” Ikuᵽaka ñañua õrĩriᵽotojo 2 



















k

 9.11

Mesías

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 9

36

“Ketarãka ᵽotorã jia kire mabaayeꞌe”, ᵽoꞌimajare ãrĩᵽuᵽajoakoᵽeyu. Iꞌsuᵽaka naᵽuᵽajoaika simakoꞌomakaja, ikuᵽaka kijũarãñu ãrĩwaꞌri Tuᵽarãrika bikija oꞌoraꞌaekarãte yireka ãrĩka: “Ᵽoꞌimaja Maꞌmire baꞌiaja ãꞌmika jũarãñu. Suᵽabatirã ‘Tuᵽarãte ᵽũataekakimarĩka mime’, ãᵽaraka ᵽoꞌimajare kire ᵽeꞌyorãñu.” 13 Rita sime. Elías imaekaki uᵽaka baarimaji etatiraᵽaki mae. Iꞌsuᵽaka simamaka nayaᵽaika uᵽakaja baꞌiaja ᵽoꞌimajare kire baaraᵽe. Iꞌsuᵽaka kijũarũkia uᵽakaja ãñua Tuᵽarãrika noꞌoeka ᵽũñurã,— nare kẽrĩka.  

Meꞌrĩ ᵽuᵽakareka Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite Jesúre ᵽoataeka (Mt 17.14-21; Lc 9.37-43)

Torãjĩrã mae aᵽerã kika wãrũrimaja ᵽõꞌirã Jesúre ᵽeꞌrieyaeka ate. Torã keyaeka ᵽoto kika wãrũrimaja ᵽõꞌirã rĩkimarãja ᵽoꞌimajare imaeka. Suᵽabatirã Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajare kika wãrũrimajaka okabojibuꞌabaraka nimamaka kĩaeyaeka. 15 “Ikuᵽarõꞌõᵽiji Jesúre etarãñu jeꞌe”, ãrĩᵽuᵽajoabekaja imaekarã imarĩ, ketamaka ĩawaꞌri, jĩjimaitakaja ᵽoꞌimajare jarika. Jĩjimaka jariwaꞌri kiᵽõꞌirã narĩrĩwaꞌrika kire jẽñarĩ. 16 Iꞌsuᵽaka ᵽoꞌimajare imaekarõꞌõrã eyatirã ikuᵽaka kika wãrũrimajare kijẽrĩaeka: —¿Dakoakaka naka mija okabojikoꞌo?— nare kẽrĩka. 17 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka ĩꞌrĩkate ᵽoꞌimaja watoᵽekaᵽi kire yiꞌrika: —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Yimaki kiᵽuᵽakarã Satanárika ima kireka ñaꞌrĩjãika imaki, suᵽabatirãoka okamarĩka kime. Iꞌsuᵽaka imaki kimamaka, miᵽõꞌirã kire yeꞌeraꞌakoꞌo. 18 Ikuᵽaka kire sabaarijayu: Yimakire baꞌiaja sabaaika rakakaja jãjia kire sañaꞌatarijayu. Iꞌsuᵽaka kire sabaaika ᵽoto kirijeaᵽi jõᵽotakaja ᵽoririjayua. Suᵽabatirãoka kioᵽia kãꞌrĩᵽaatabaraka ritikaja kijiyirijayu. Iꞌsuᵽaka kimamaka “Yimaki ᵽuᵽakarã Satanárika ima ñaꞌrĩjãikakite mija ᵽoatabe”, ñarĩkoᵽekoꞌo mika wãrũrimajare. Suᵽa ñarĩkoꞌomakaja sanaᵽoatawãrũberikoꞌo,— kire kẽrĩka. 19 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Jesúre ãrĩka ᵽoꞌimajare: —Yika ñoaka yibaarijayua ĩarijayurã imariᵽotojo, “¿Yaje rita Tuᵽarãrikaᵽi yijare kijeyobaatiyajĩñu ruku?”, ãñurã mija ime bai jeꞌe ruᵽu. Iꞌsuᵽaka imarã imarĩ, yire mija ãꞌmitiriᵽẽaokaroꞌsi ¿noꞌojĩrã takaja mijare yiwãrõrãñu jeꞌe? Mae, yiᵽõꞌirã meꞌrĩre mija eꞌeraꞌabe,— nare kẽrĩka. 20 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã Jesús ᵽõꞌirã kire neꞌewaꞌrika. Jesúre ĩawaꞌri, ikuᵽarõꞌõᵽiji meꞌrĩreka imaekakire kire tarataeka. Iꞌsuᵽaka kire sabaamaka, jĩrĩñaꞌrĩtirã kitũrũeka. Iꞌsuᵽaka baabaraka jõᵽoaja kirijokoᵽea jarika. 21 Iꞌsuᵽaka kibaamaka ĩatirã ikuᵽaka kiᵽakire kijẽrĩaeka: 14  















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

37

San Marcos 9

—¿Dikarakakuri wejejẽꞌrãka mimakire eyawaꞌyu iꞌsuᵽaka kima?— kire kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka kiyiꞌrika: —Kũᵽajĩka kimaeka ᵽotorãja iꞌsuᵽaka yimakire imaũꞌmueka. 22 Ĩꞌrãkurimarĩa ᵽekaõꞌtoarã Satanárika ima kire ñaꞌataraᵽe, suᵽabatirã okoarãoka kire sañaꞌataroyiraᵽe kire riatariyaᵽawaꞌri. Iꞌsuᵽaka simamaka sakaka jiewãrũiki mimayeꞌe, yijare miwayuĩarãkareka yijaroꞌsi kire mijiebe,— kire kẽrĩka. 23 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri, ikuᵽaka kire kẽrĩka: —¿Dako baaerã, “Jiewãrũiki mimayeꞌe”, yire meñu jeꞌe? Yire ãꞌmitiriᵽẽaiki mimarãkareka, “Dakoa kaꞌwisika imabeyua miroꞌsi”, yire merĩrãñu,— kire kẽrĩka. 24 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka kiᵽakire ãrĩka: —“Yimakire kijiejĩñu jeꞌe aᵽeyari”, ãrĩwaꞌri mire ñaꞌmitiriᵽẽayu. Suᵽa imarĩ jiibaji mire ñaꞌmitiriᵽẽaokaroꞌsi yire mijeyobaabe,— akasererikaᵽi kire kẽrĩka. 25 Iꞌsuᵽaka jaibaraka Jesúre imaeka ᵽoto rĩkimabaji ᵽoꞌimajare naᵽõꞌirã rĩrĩraꞌamaka kĩaeka. Rĩkimarãja niꞌtamaka kĩaekarãre kiᵽõꞌirã etabeyukaji ikuᵽaka Satanárika ima kẽrĩka: —Miaꞌmitiᵽe, ᵽoꞌimajare okamarĩa imaerã, ãꞌmitiribeyurã nimaokaroꞌsioka nare imarũjeiki mimamaka meꞌrĩ ᵽuᵽakareka mire yiᵽorirũjeyu. Suᵽabatirã aᵽekurioka kireka miñaꞌrĩjãibesarãñu,— sakẽrĩka. 26 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri tĩmarĩji akasererikaᵽi, tararikaᵽitiyika kire sariañaꞌtaeka. Suᵽa kire baatirã kiᵽuᵽakareka ñaꞌrĩjãikakite ᵽorika mae. Kiᵽoritaᵽaeka beꞌerõꞌõ ᵽuᵽaririkaki uᵽaka meꞌrĩte jarika. Toᵽi kire ĩatirã, “Koᵽakaja jĩrĩka kimajaka ime”, ᵽoꞌimajare ãrĩka. 27 Iꞌsuᵽaka narĩkoꞌomakaja kiᵽitakaᵽi kire ñiꞌatirã Jesúre kire baimiꞌmataeka. Ikuᵽaka kire kibaaeka ᵽotojo jia rĩkamañuka kijarika mae. 28 Iꞌsia beꞌerõꞌõ wiꞌiarã Jesúre kãkawaꞌrika. Torã kika wãrũrimajaka takaja kimaeka ᵽoto ikuᵽaka kire narĩka: —¿Dako baaerã yija ᵽuri Satanárika ima ᵽoatawãrũberikoꞌorã jeꞌe?— kire narĩka. 29 Toᵽi ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Tuᵽarãte takaja jẽñetirã, iꞌsuᵽaka ima mija ᵽoatawãrũrãñu. Ikiᵽi takaja sime iꞌsuᵽaka baawãrũrika, dakoa imabeyua aᵽea,— nare kẽrĩka.  















“Najããrũkika ñime”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare bojaeka ate (Mt 17.22-23; Lc 9.43-45)

Toᵽi noꞌrika ᵽoto Galilea kaꞌiarã aꞌririjaᵽaraka kiwãrũrimajare kiwãrõrijarika. Nare wãrõbaraka kimaekarõꞌõ ᵽoꞌimajare õrĩrika kiyaᵽaberika. Ikuᵽaka nare kiwãrõeka: 30-31 

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 9

38

—Ĩꞌrĩka imaki yire bojajããrũkika ᵽoꞌimajare yire ñiꞌaokaroꞌsi. Ᵽoꞌimaja Maꞌmire ñiꞌatirã, najããrãñu. Suᵽa yire nabaakoꞌomakaja maekarakarĩmi beꞌerõꞌõ õñia yijariᵽeꞌrirãñu,— nare kẽrĩka. 32 Iꞌsuᵽaka nare kijaibojarijarika kika wãrũrimajare õrĩwãrũberika. Sõrĩwãrũbeririᵽotojo, “ ‘Õrĩᵽũawãrũbeyurã mija ime ruᵽu bai jeꞌe’, mare kẽrĩjĩñu aᵽeyari”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri kire sanajẽrĩaberika.  

“¿Maki imaki makaki maroꞌsi imatiyarũkika?”, ãᵽaraka natiyiaja Jesúka wãrũrimajare jaibuꞌaeka (Mt 18.1-5; Lc 9.46-48)

Toᵽi noꞌriwaꞌrika Caᵽernaúm wejearã neyaeka. Torã eyatirã wiꞌiarã nakãkaeka. Wiꞌitõsiarã nimaeka ᵽoto, ikuᵽaka nare kijẽrĩaeka: —Maꞌaᵽi maiꞌtarijarikoꞌo ᵽoto ¿dakoakaka mija jaibuꞌarijarikoꞌo?— nare kẽrĩka. 34 Iꞌsuᵽaka kẽrĩkoꞌomakaja, kire nayiꞌriberika. “¿Maki imaki ruku imatiyaiki?”, ãrĩwaꞌri maꞌaᵽi iꞌtarijaᵽaraka najaibuꞌarijarika kire nabojaribiꞌaeka. 35 Kire nayiꞌribeᵽakãꞌã, yuruᵽatirã kika wãrũrimajare kiakaeka. —Ĩꞌrĩkate imatiyaiki imariyaᵽarãka, “Yiᵽemawaꞌribaji imarã aᵽerã”, ãrĩwaꞌri dako okamirãmarĩaja ritaja ᵽoꞌimajaroꞌsi baꞌirabeĩjirimaji kimarãñu,— nare kẽrĩka. 36 Suᵽa imarĩ nawatoᵽekarã imaekaki meꞌrĩre eꞌerikatirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: 37 —Ĩꞌĩ meꞌrĩ imatiyaikimarĩka kime. Iꞌsuᵽaka kimakoꞌomakaja, yire yiꞌriwaꞌri ĩꞌrĩkate jia kire baajĩka, jia yire baarika koᵽakaja iꞌsuᵽaka kire kibaayu. Suᵽabaawaꞌri yire ᵽũataekakiteoka iꞌsuᵽakaja baaiki kime,— nare kẽrĩka. 33  









“Baꞌiaja maka imabeyuka ᵽuri majeyomaki kime”, Jesúre ãrĩka (Mt 10.42; Lc 9.49-50)

Ikuᵽaka Juanre kire bojaeka: —Wãrõrimaji, miwãmeaᵽi Satanárika ima ᵽoataraᵽakire yija ĩaraᵽe. Maka imakoribeyuka kimaraᵽe. Satanárika ima ᵽoatarika mijãꞌmeberikaki kimamaka, “Iꞌsuᵽaka mibaaꞌsi”, kire yija ãrãᵽe,— Juanre kire ãrĩka. 39 Suᵽa kire kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka kiyiꞌrika: —Jia kibaaraᵽe. Iꞌsuᵽaka baaikite mija jãjibaaꞌsi. Ĩꞌrĩka yire ãꞌmitiriᵽẽawaꞌri maikoribeyua kibaabeaika beꞌerõꞌõ baꞌiaja yire jaiyuyebeyuka kime. 40 Baꞌiaja mare baabeyuka imarĩ, maka imatikaki uᵽakaja kime. 41 Rita mijare yibojayu. Yirirã mija 38  







Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

39

San Marcos 9

imamaka ĩawaꞌri mijare jeyobaaikika jia jĩjimaka Tuᵽarãte imarãñu. Okoa kũᵽajĩ kisĩarãka ãrĩwaꞌri ᵽariji “Jiika kime”, Tuᵽarãte kireka ãrĩrãñu. Iꞌsuᵽaka kibaaika waᵽa jia Tuᵽarãte kire jeyobaarãñu,— nare kẽrĩka. “Baꞌiaja baarika rakajekaja mija imabe”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare wãrõeka (Mt 18.6-9; Lc 17.1-2)

Meꞌrĩre ĩatirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Meꞌrãrĩjaka ima uᵽaka yire yiꞌyurãte imarijayu. Suᵽa simamaka, baꞌiaja nare baarũjeikite jimarĩa baꞌiaja Tuᵽarãte kire baarãñu. Iꞌsuᵽaka kijũakoreka aᵽikate baꞌiaja kibaarũki ruᵽubaji, ãta joꞌbaka kiwãmuarã jiꞌabaatirã kire nañaꞌmetarikareka jia simajããeka kiroꞌsi. 43-44 Baꞌiaja baarika mija jaꞌatabe. Ĩakõrĩ jeꞌe: Mija ᵽitakaᵽi baꞌiaja mija baarijariyeꞌe samija toataꞌtabe saᵽi baꞌiaja mija baakoreka. Mija ᵽitaka ĩꞌrãᵽẽꞌrõto imabeᵽakãꞌã jiamarĩa mijaroꞌsi simakoᵽekoꞌomakaja Tuᵽarã ᵽõꞌirã mija aꞌrirãñu. Ĩꞌᵽaᵽẽꞌrõto ᵽitaka mijareka imamaka, baꞌiaja mija baaika, tẽrĩwaꞌribaji baꞌiaja mijaroꞌsi simarãñu baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã mija aꞌrirũkia. Ᵽeka jũꞌrẽika yaribeyua ima torã. 45-46 Mija ũꞌᵽuaᵽi baꞌiaja mija baarijariyeꞌe ĩꞌrãᵽẽꞌrõto mija toataꞌtabe. Mija ũꞌᵽua ĩꞌrãᵽẽꞌrõto imabeᵽakãꞌã jiamarĩa mijaroꞌsi simakoᵽekoꞌomakaja Tuᵽarã ᵽõꞌirã mija aꞌrirãñu. Ĩꞌᵽaᵽẽꞌrõto mija ũꞌᵽua imamaka, baꞌiaja mija baaika tẽrĩwaꞌribaji baꞌiaja mijaroꞌsi simarãñu baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã mija aꞌrirũkia. 47 Mija ñakoaᵽi baꞌiaja mija baarijarirãkarekaoka samija eꞌetabe. Mija ñakoa ĩꞌrãᵽẽꞌrõto imabeᵽakãꞌã jiamarĩa mijaroꞌsi simakoᵽekoꞌomakaja Tuᵽarã ᵽõꞌirã mija aꞌrirũkirã mija jarirãñu. Ĩꞌᵽaᵽẽꞌrõto mija ñakoa imamaka, baꞌiaja mija baaika tẽrĩwaꞌribaji baꞌiaja mijaroꞌsi simarãñu baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã mija aꞌrirũkia. 48 Ᵽeka jũꞌrẽika yaribeyua ima torã. Suᵽa imarĩ jimarĩa naᵽoꞌia bekoa baꞌarijarirãka. 49 Mae imarã ᵽoꞌimaja baꞌiaja jũaᵽatarũkirã nime. “Ᵽekaᵽi mooika beꞌerõꞌõ rakajekaja maimayeꞌe”, ãrĩwãrũirã mija ime. Iꞌsuᵽakajaoka baꞌiaja jũakoritirã, baꞌiaja baarika mija jaꞌatarãñu, jiibaji Tuᵽarãte ãꞌmitiriᵽẽaokaroꞌsi. 50 Mija ĩabe. Baꞌarika yukiraika simamaka jia sajayu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja okaka sima sawayu ᵽoto ᵽuri, marãkãꞌã baatirãoka okaka samabaawãrũbeyu ate. l Iꞌsuᵽaka simamaka sataarikaja sime iꞌtojĩrã. Yukira ᵽuᵽajoatirã, 42  













l

 9.50 Frecuentemente, la sal de la región no era pura, sino que fue mezclada con otros minerales. Si la sal se derretiría por la humedad, los minerales sin sabor que se quedarían, no servían para la comida. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 9 –10

40

yukira majããmaka jia mabaꞌarika jayu uᵽaka jia mija baabuꞌaikaᵽi ãrĩwaꞌri jiibaji imarã mija jarirãñu. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja baarijaꞌatabekaja mija imarijaᵽe dakoa okamirãmarĩaja mija imaokaroꞌsi,— nare kẽrĩka. “Mija rõmia taabekaja”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare wãrõeka

10

(Mt 19.1-12; Lc 16.18)

Caᵽernaúm wejeaᵽi imatirã Judea kaꞌiarã Jesúre aꞌrika. Aꞌririjarikõrĩ, torã eyatirã Jordán wãmeiria kiwaataꞌrika. Aᵽeᵽẽꞌrõtorã keyaeka ᵽoto, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kiᵽõꞌirã rẽrĩka ate. Neyairõꞌõrãja, nare kiwãrõrijariroyika uᵽakaja nare kiwãrõeka. 2 Ᵽoꞌimajare wãrõbaraka kimaeka ᵽoto fariseokaka ᵽuᵽajoairãte kiᵽõꞌirã etaeka. “Jia kiyiꞌriwãrũberirũ”, ãrĩwaꞌri ikuᵽaka kire najẽrĩaeka: —¿Ĩmirĩji kirũmure kijaꞌataika, baꞌiaja baarika sime bai?— kire narĩka. 3 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —¿Marãkãꞌã Moiséte mijare jãꞌmeka jeꞌe?— 4 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka kire nayiꞌrika: —Ikuᵽaka simaeka Moisés imaroyikakite bojaeka: “Ĩꞌrĩkate kirũmure taarika yaᵽajĩka, ᵽaᵽera kioꞌojĩñu. ‘Mire yitaaerã baayu’, ãrĩwaꞌri ᵽaᵽera oꞌoeka kore ĩjiweatirã najaꞌatabuꞌajĩñu”, Moisés imaekakite ãrĩka,— fariseokaka ᵽuᵽajoairãte ãrĩka. 5 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Tuᵽarãte ãꞌmitiriᵽẽarika yaᵽaberikarã mija ñekiarãte imamaka iꞌsuᵽaka Moiséte naroꞌsi soꞌoeka. Iꞌsuᵽakajaoka sime mijaroꞌsi. 6-7 Iꞌsuᵽaka kibaaeka simakoꞌomakaja ᵽoꞌimajare kiᵽoꞌijiaeka ᵽotorãja “Ĩmirĩji suᵽabatirã rõmoreoka Tuᵽarãte ᵽoꞌijiaeka. Suᵽa imarĩ rõmieꞌetirã kiroꞌsiji ĩmirĩjite imarãñu koka. Iꞌsuᵽaka simamaka kiᵽakiarãre kõrõtaᵽatirã kiᵽuᵽayariji kimarãñu koka mae. 8 Iꞌsuᵽaka imaki imarĩ kirũmuka ᵽuri rakakaja ᵽuᵽajoabeyurã najayu mae. Ĩꞌᵽarã imariᵽotojo ĩꞌrĩka uᵽakaja sime naᵽuᵽaka”, ãrĩwaꞌri sabojayu Tuᵽarãrika oꞌoeka ᵽaᵽera ᵽũñurã. 9 “Iꞌsuᵽaka nimarũ”, Tuᵽarãte ãñua simamaka, mija rõmia taabekaja mija imabe,— nare kẽrĩka. 10 Wiꞌiarã kãkawaꞌritirã kijaikakaka kika wãrũrimajare kire jẽrĩaeka. 11 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Mamarĩ kirũmu imaekakote jaꞌatatirã aᵽeko keꞌekoᵽeiko kirũmumarĩko koime Tuᵽarã ñakoareka. Kirũmumarĩkoteje kiwãꞌimañua mamarĩkako kirũmutakore baꞌiuᵽakaja baawaꞌri iꞌsuᵽaka kibaayu. 12 Iꞌsuᵽakajaoka sime rõmo kotĩmite jaꞌatatirã aᵽikaka kotĩmiarikoᵽeiki kotĩmimarĩka kime Tuᵽarã ñakoareka. 1 





















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

41

San Marcos 10

Kotĩmitakimarĩkaka kowãꞌimañua simamaka mamarĩkaki kotĩmitakire baꞌiuᵽakaja baawaꞌri iꞌsuᵽaka kobaayu,— Jesúre nare ãrĩka. “Meꞌrãka yiᵽõꞌirã iꞌtairãte mija jãjibaaꞌsi”, Jesúre ãrĩka (Mt 19.13-15; Lc 18.15-17)

Jesús ᵽõꞌirã meꞌrãka ᵽoꞌimajare eꞌeraꞌaeka. “Nare rabebaraka ‘Jia nare mibaabe, Tuᵽarã’, ãᵽaraka naroꞌsi kijẽñerũ”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri kiᵽõꞌirã meꞌrãka neꞌewaꞌrika. Iꞌsuᵽaka nabaamaka ĩatirã, ikuᵽaka Jesúka wãrũrimajare nare ãrĩka: —Jesúre najoꞌakoreka, kiᵽõꞌirã nare mija eꞌeraꞌaꞌsi,— ᵽoꞌimajare narĩka. 14 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã Jesúre boebarika. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri kika wãrũrimajare ikuᵽaka kibojaeka: —Yiᵽõꞌirã meꞌrãka etarika mija jãjibaaꞌsi. Jiiᵽuᵽarãte jia ãꞌmitiriᵽẽairã nime meꞌrãka. Nimauᵽaka yire ãꞌmitiriᵽẽairãte jia Tuᵽarãte imaruᵽutarãñu. 15 Rita mijare yibojayu. Meꞌrãrĩjaka jia yiꞌyuakaka ᵽuᵽajoatirã Tuᵽarãte jia mija yiꞌririjarijĩñu. Iꞌsuᵽaka yiꞌribeyurãte ᵽuri Tuᵽarãte eꞌetoribesarãñu kijãꞌmerũkirãroꞌsi imarãñurãte,— kika wãrũrimajare kẽrĩka. 16 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩweatirã meꞌrĩre keꞌerikaeka. Keꞌerikaeka rakamarãre naruᵽukoꞌarã kiᵽitaka jaꞌaᵽeatirã ikuᵽaka kẽrĩka: “Jia nare mibaabe”, ãᵽaraka Tuᵽarãte naroꞌsi kijẽñeka. 13  







Ĩꞌrĩka niñerũ baꞌiᵽite Jesúka jairĩ eyaeka (Mt 19.16-30; Lc 18.18-30)

Toᵽi Jesúre aꞌrirã baaeka ᵽoto kiᵽõꞌirã ĩꞌrĩka ĩmirĩjite rĩrĩeyaeka. Jesús wãjitãji ñukuruᵽatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Jiitaki mime wãrõrimaji. Tuᵽarãka õñia ñimajiᵽariyaᵽayu. Iꞌsuᵽaka imaokaroꞌsi ¿marãkãꞌã yibaajĩñu ruku?— kire kẽrĩka. 18 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka kire kẽrĩka: —¿Dako baaerã, “Jiitaki mime”, yire meñu jeꞌe? Tuᵽarã ĩꞌrĩkaja imaki jiika. 19 Tuᵽarãka õñia imajiᵽarika miyaᵽarãkareka kijãꞌmeika uᵽakaja miyiꞌririjaᵽe. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: “Ᵽoꞌimaja jããbekaja. Rõmika imakoꞌomakaja, aᵽekoka wãꞌimarĩbekaja. Kareeꞌerimarĩa sime. ‘Baꞌiaja kibaaraᵽe’, ãᵽaraka waᵽuju aᵽerãte bojaᵽakibekaja. Ᵽoꞌimajare baꞌiaᵽiji ᵽakitirã naniñerũ mija ẽꞌmaꞌsi. Miᵽaki, miᵽakoreoka jia mija ãꞌmitiriᵽẽabe”, ãᵽaraka sabojayu Tuᵽarã majaroᵽũñurã oꞌoeka. Iꞌsia õñuka mime,— kire kẽrĩka. 20 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽakãꞌã kire kẽrĩka: —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Tuᵽarãte jãꞌmeika õrĩwaꞌri yimeꞌrãrĩrãja jia sayiꞌririjarikaki ñime,— kire kẽrĩka. 17 







Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 10

42

Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri, Jesúre kire wayuĩaeka mae. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Ĩꞌrãbaꞌikaka mibaarika jariwaꞌyua ruᵽu. Mibaꞌirĩjia aᵽerãte mijiᵽatabe sawaᵽa tõᵽoerã. Suᵽabatirã wayuoka baairãte samijibe. Suᵽa mibaarãkareka Tuᵽarã ᵽõꞌirã eyatirã rĩkimabaji sawaᵽa mitõᵽorãñu. Suᵽa imarĩ ñañu uᵽakaja miyiꞌrirãka beꞌerõꞌõᵽi yika wãrũrimaji imaokaroꞌsi miꞌtabe,— kire kẽrĩka. 22 Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, rĩkimakaja baꞌirĩjika imaki imarĩ, baꞌiaja kiᵽuᵽariwaꞌrika. 23 Keꞌrika beꞌerõꞌõ kika wãrũrimajare ĩatirã ikuᵽaka Jesúre ãrĩka: —Rĩkimakaja baꞌirĩjia rikairãroꞌsi “Tuᵽarãte takaja yiꞌriwaꞌri kiyaᵽaika uᵽakaja yibaarãñu”, ãrĩᵽuᵽajoarika kaꞌwisika sime,— nare kẽrĩka. 24-25 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, marãkãꞌã marĩwãrũberijĩka naroꞌsi simaeka. Iꞌsuᵽaka nimamaka ikuᵽaka nare kibojaeka ate: —Mija ãꞌmitiᵽe yijeyomarã. “Ritaja Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja yibaayeꞌe”, ãrĩtirã kirirã najayaokaroꞌsi kaꞌwisitaka sime ᵽoꞌimajaroꞌsi. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: Camello joꞌbaki imarĩ, ᵽeruᵽota koᵽea kiwaᵽuꞌribeyu. Iꞌsuᵽakajaoka “Ñiᵽamaki kimamaka, Tuᵽarãte takaja yaᵽaika uᵽaka yibaarãñu”, rĩkimaka baꞌirĩjia rikairãte ãrĩwãrũbesarãñu,— kẽrĩka. 26 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitirikoriberikarã imarĩ, natiyiaja jaibuꞌabaraka ikuᵽaka narĩka: —Iꞌsuᵽaka simarãkareka maki Tuᵽarãka õñia imajiᵽarũkika imabeyuka mirãkiyu,— narĩka. 27 Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩatirã ikuᵽaka Jesúre nare bojaeka: —Naᵽuᵽayariji tãrĩbeyurã ᵽoꞌimaja. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja kire yiꞌyurãte Tuᵽarã ᵽõꞌirã aꞌrirũkia, ritaja baawãrũiki kimamaka,— nare kẽrĩka. 28 Suᵽa kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka Ᵽedrote kire yiꞌrika: —Jia miaꞌmitiᵽe. Yija baꞌirĩjia jaꞌataraᵽarã imarĩ, mika yija imarijayu,— kire kẽrĩka. 29-30 Toᵽi ikuᵽaka kire kiyiꞌrika: —Rita mijare yibojayu. Aᵽerãte Tuᵽarãrika bojarĩ aꞌyurã, narĩrãre jaꞌatawaꞌrirãñurã. Nabeꞌerõꞌõkarã, naᵽaki, naᵽako, namakarã, nawiꞌia suᵽabatirã narioaoka najaꞌatawaꞌririjarirãñu, yirika bojariroka bojarĩ naꞌririjarirãka ᵽoto. Yirirã imarĩ yirika bojaokaroꞌsi narĩrãre jaꞌatawaꞌyurãte, jia Tuᵽarãte baarãñu. Maekaka ritaja rikabaraka nima rĩkimabaji Tuᵽarãte nare ĩjirãñu. Wiꞌia, rioa, nabeꞌerõꞌõkarã, naᵽakoarã suᵽabatirã rĩkimarãja makarãritiirã nimaerã Tuᵽarãte nare jaꞌatarãñu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja yire naꞌmitiriᵽẽaika simamaka baꞌiaja 21 















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

43

San Marcos 10

aᵽerãte nare baarãñu. Iꞌsuᵽaka naroꞌsi simarãka simakoꞌomakaja õñia imajiᵽarika Tuᵽarãte nare jaꞌatarãñu. 31 Rĩkimarãja maekaka imatiyarimaja imakoᵽeirã, Tuᵽarã ᵽõꞌirã neyarãka ᵽoto imatiyabeyurã najarirãñu. Aᵽerã rĩkimarãjaoka maekaka imatiyarimajamarĩrã imarã, Tuᵽarã ᵽõꞌirã neyarãka ᵽoto imatiyairã najarirãñu,— nare kẽrĩka.  

“Najããrũkika ñime”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare bojaeka ate (Mt 20.17-19; Lc 18.31-34)

Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka beꞌerõꞌõ Jerusalénrã eyairõꞌõrã imaeka maꞌaᵽi naꞌrika. Torã aꞌririjaᵽaraka kika wãrũrimajare kiruᵽutawaꞌrika. Kibeꞌerõꞌõᵽi aꞌᵽaraka ikuᵽaka najaibuꞌarijarika: “¿Dako baaerã kiruᵽu wayuᵽiꞌribekaja Jerusalénrã keꞌyu?”, narĩka. Kibeꞌerõꞌõᵽi iꞌtarijarikarã ᵽoꞌimaja ᵽuri jimarĩa baꞌiaja ᵽuᵽarikoᵽekarã. Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩatirã, kika wãrũrimajaka takaja jaiokaroꞌsi, ᵽoꞌimajamatorã nare keꞌewaꞌrika. Torã eyatirã “Ikuᵽaka simarãñu”, ãrĩwaꞌri nare kibojaeka baꞌiaja kire nabaariwãꞌimarĩrã baaekakaka. 33 —Jia mija ãꞌmitiᵽe. Jerusalénrã maꞌrirã baayu. Torã ĩꞌrĩka imaki Ᵽoꞌimaja Maꞌmire bojajããrũkika. Iꞌsuᵽaka kibaamaka kurarãka ĩᵽarimarã ᵽõꞌirã, suᵽabatirã Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja ᵽõꞌirãoka yire neꞌewaꞌrirãñu. Suᵽa imarĩ yire neꞌetorirãka ᵽoto “Majããrũkika kimarũ”, yireka narĩrãñu. Suᵽabatirã “Ãjaꞌa, kire mija jããbe”, ãrĩwaꞌri judíotatamarĩrãte yire nijirãñu. 34 Suᵽabatirã baꞌiaja yire naᵽoꞌimajĩꞌĩrãñu. Iꞌsuᵽakajaoka yire narijoꞌkaᵽaterãñu. Ajeaᵽi yire naᵽajerãka beꞌerõꞌõ yire najããrãñu. Iꞌsuᵽaka nabaakoꞌomakaja, maekarakarĩmi beꞌerõꞌõ õñia yijariᵽeꞌrirãñu,— nare kẽrĩka. 32  





Santiago Juanᵽitiyika “Ikuᵽaka yija yaᵽayu”, ãrĩwaꞌri Jesúre najẽñeka (Mt 20.20-28)

Toᵽi Zebedeo makarã Santiago, Juanᵽitiyika Jesús ᵽõꞌirã eyatirã, ikuᵽaka kire narĩka: —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Mire yija jẽñeika miyiꞌririka yija yaᵽayu,— kire narĩka. 36 Iꞌsuᵽaka kire naᵽakãꞌã, ikuᵽaka kiyiꞌrika: —¿Marãkãꞌã mijaroꞌsi yibaarika mija yaᵽayu?— 37 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka kire narĩka: —Ᵽemawaꞌribaji wejeareka ritaja ᵽoꞌimajare mijãꞌmerãñurĩmi seyarãka ᵽoto ikuᵽaka yijare mibaarika yija yaᵽayu: Ĩꞌrĩkate ritaᵽẽꞌrõto, aᵽikate kãkoᵽẽꞌrõtoᵽi yijare miruᵽarũjebe mire jeyobaabaraka yija imaokaroꞌsi,— kire narĩka. 35  





Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 10

44

Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Yire mija jẽñekoᵽeikakaka jia õrĩwãrũbeyurã mija ime. Baꞌiaja ᵽoꞌimajare yire jũarũjerãñu. Yijũarãka uᵽakaja jũaokaroꞌsi ¿yaje mija rakajeᵽããwãrũjĩñu jeꞌe mijaroꞌsioka?— nare kẽrĩka. 39 —Ãꞌã, rakajeᵽããwãrũjĩñurã yija,— kire narĩka. Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Rita mijare yibojayu. Baꞌiaja yijũarãka uᵽakaja baꞌiaja mija jũarãñu mijaroꞌsioka. 40 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja mija yaᵽaika uᵽaka mijare ñimarũjewãrũbeyu. Ritaᵽẽꞌrõto, kãkoᵽẽꞌrõtorã yika ruᵽarũkirãte Yiᵽaki Tuᵽarãte wãꞌmarãñu,— nare kẽrĩka. 41 Iꞌsuᵽaka kire narĩka, aᵽerã Jesúka wãrũrimaja ĩꞌᵽaᵽitarakamarã imaekarãte ãꞌmitirika. Suᵽa imarĩ Santiago, Juanre ãꞌmitiritirã, “ ‘Aᵽerãte tẽrĩwaꞌribaji yija ime’, noñu ruku”, ãrĩwaꞌri naboebarika. 42 Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩatirã, nare akatirã ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: —Ritaja wejeakarã ĩᵽarimarã naᵽoꞌimajare jãjiaᵽi jãꞌmerijayurã, nayaᵽaika uᵽakaja nare baawãꞌimaᵽaraka. Iꞌsuᵽaka nare nabaaika õñurã mija ime. 43 Mija ᵽuri, nuᵽaka imabekaja. Yirirã imarãroꞌsi ikuᵽaka sime: Mija watoᵽekarã ĩᵽi imariyaᵽaiki, “Ikuᵽaka ᵽoꞌimajare yaᵽayu”, ãrĩwaꞌri nayaᵽaika uᵽakaja aᵽerãte jia kibaajĩkareka jia sime. 44 Imatiyarimaji imarika yaᵽaiki ᵽuri, aᵽerãte kijeyobaajĩkareka jia sime. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri naroꞌsi baꞌirabeĩjirimaji uᵽakaja kibaꞌiraberijarijĩkareka jia sime. 45 Iꞌsuᵽaka simamaka, Ᵽoꞌimaja Maꞌmi ñimakoꞌomakaja “Yiroꞌsi ᵽoꞌimajare baꞌirabeĩjirũ”, ãrĩwaꞌrimarĩa õꞌõrã yiꞌtaeka. Iꞌsuᵽaka imabekaja ᵽoꞌimajare jeyobaarimaji imaokaroꞌsi õꞌõrã yiꞌtaeka. Suᵽa imarĩ baꞌiaja nabaaika waᵽa naroꞌsi reyarĩ õꞌõrã yiꞌtaeka,— nare kẽrĩka. 38  















Bartimeo ñakoa Jesúre jieka (Mt 20.29-34; Lc 18.35-43)

Jesús kika wãrũrimajaᵽitiyika Jericó wejearã nimaeka beꞌerõꞌõ, toᵽi naꞌrika rĩkimarãja aᵽerãᵽitiyika. Naka keꞌrika maꞌarijerã ĩabeyuka Timeomaki, Bartimeore ruᵽaeka. Wayuoka baaiki imarĩ, niñerũ aᵽerãte kijẽñeroyika. 47 “Jesús Nazaretkaki oꞌyuka”, naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã jãjia akasererikaᵽi ĩabeyukate kire akaeka. —Miaꞌmitiᵽe Jesús. Ĩᵽi David imaekaki riᵽarãmi mime. Ritaja ᵽoꞌimajare mijãꞌmeokaroꞌsi Tuᵽarãte wãꞌmaekaki, yire miwayuĩabe,— ĩabeyukate kire ãrĩka. 48 Iꞌsuᵽaka kiakaseremaka ãꞌmitiriwaꞌri, rĩkimarãja ᵽoꞌimajare kire waᵽeka “Miakasereaꞌsi”, ãᵽaraka. Iꞌsuᵽaka narĩkoᵽekoꞌomakaja jãjibaji kiakasereka. —Miaꞌmitiᵽe David riᵽarãmi. Yire miwayuĩabe,— kire kẽrĩka. 49 Iꞌsuᵽaka kiakasereka ãꞌmitiritirã, Jesúre tuirĩkaeka mae. —Kire mija akabe yiᵽõꞌirã kiꞌtaokaroꞌsi,— ᵽoꞌimajare kẽrĩka. 46  







Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

45

San Marcos 10 –11

Suᵽa kẽᵽakãꞌã ĩabeyukate nakaeka. —Okajãjia mijaᵽe. Suᵽabatirã mimiꞌmirĩkabe. Jesúre mire akayu,— ᵽoꞌimajare kire ãrĩka. 50 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ᵽemakato kijariroaka eꞌetatirã, miꞌmaari ñojimarĩji Jesús ᵽõꞌirã keꞌrika. 51 Kiᵽõꞌirã keyaeka ᵽoto, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —¿Marãkãꞌã mire yibaarika miyaᵽayu?— —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Jia ĩaiki yire mijariᵽeꞌrirũjerika yiyaᵽayu ate,— kire kẽrĩka. 52 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka kire kiyiꞌrika: —Yire ãꞌmitiriᵽẽawaꞌri “Jesúre yire jierãñu”, merĩᵽuᵽajoamaka, mire yijieyu mae,— kire kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽrĩka ᵽotojo ĩabeyukate yoiki jarika mae. Suᵽa imarĩ, —Miᵽeꞌririyaᵽayeꞌe, miᵽeꞌᵽe mae,— Jesúre kire ãrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽrĩkoꞌomakaja Jesús beꞌerõꞌõ ĩabeyuka imakoᵽekakite aꞌrika.  





Jerusalénrã Jesúre eyaeka

11

(Mt 21.1-11; Lc 19.28-40; Jn 12.12-19)

Jerusalén iꞌtaraꞌarĩ Olivos wãmeika ĩmimakarã neyaeka. Torã ĩꞌᵽaweje wejea imaeka. Betagé, Betania wãmeika simaeka. Jerusalén koyikurirã eyatirã, ikuᵽaka kika wãrũrimaja ĩꞌᵽarãte kẽrĩka: —Maruᵽurõꞌõrã imawejearã mija aꞌᵽe. Torã burrowẽko makarãka ĩꞌrĩka jiꞌaᵽããeka mija tõᵽorãñu. Niꞌi ĩꞌrĩkaoka ᵽoꞌimajire marĩᵽeikoribeyuka kime ruᵽu. Kire kutetirã, kire mija eꞌeraꞌabe. 3 Aᵽerãte mijare jẽrĩamaka: “¿Dako baaerã kire mija eꞌewaꞌyu?”, narĩrãka, ikuᵽaka mija yiꞌᵽe: “Maiᵽamakire kire yaᵽayu. Suᵽa imarĩ sayija eꞌewaꞌyu. Ñojimarĩji sakiᵽeꞌatarãñu ate”, ãrĩwaꞌri nare mija bojabe,— nare kẽrĩka. 4-5 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka ãꞌmitiritirã, naꞌrika. Torã eyatirã maꞌarã burrowẽko makarãka niatõᵽoeka. Koᵽereka wãꞌtarã najiꞌaᵽããekaki kimaeka. Kire tõᵽotirã kire nakuteka. Iꞌsuᵽaka nabaamaka ĩatirã torã imaekarãre ikuᵽaka nare jẽrĩaeka: —¿Dako baaerã burrowẽko makarãka mija kuteyu?— narĩka. 6 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, Jesúre nare ãrĩrũjeka uᵽakaja nare nayiꞌrika. Suᵽa imarĩ “Jee, samija eꞌewaꞌᵽe”, narĩka burrowẽko baꞌiᵽarã. 7 Suᵽa imarĩ Jesús ᵽõꞌirã saneꞌewarika. Suᵽabatirã sayaᵽãia nacamisa ᵽemarã nataᵽiaekaᵽi burrowẽko makarã ᵽemarã naᵽaꞌaeka. Saᵽaꞌaweatirã neꞌeeyaeka ᵽotojo saᵽemarã kimarĩroꞌika. 8 Rĩkimarãja ᵽoꞌimaja sayaᵽãia ᵽemakato eꞌetatirã keꞌrika wãjitãji sanajitaᵽãᵽeka. “Yija ĩᵽamaki mime”, ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka nabaaeka jiyiᵽuᵽaka kire õrĩwaꞌri. Aᵽerã wejeriᵽũñua eꞌetirã jaꞌaᵽãᵽekarã keꞌrika wãjitãji. 9 Suᵽa imarĩ Jesúre ruᵽutaekarã, kibeꞌerõꞌõ imaekarãoka jimarĩ najiiwariarika jĩjimaka imawaꞌri. 1-2  













Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 11

46

(San Marcos 11.1-11) —“¡Jiitaki kime Tuᵽarã!”, ᵽoꞌimajare ãrĩrũ. ¡Mare kijãꞌmeokaroꞌsi Maiᵽamakite ᵽũataekakire etayu! Jia Tuᵽarãte kire baarũ ãrĩwaꞌri. 10 Mañeki David imaekaki riᵽarãmite etayu mae. Suᵽa imarĩ jia maroꞌsi sime Tuᵽarãte maroꞌsi ᵽũataekakiᵽi ãrĩwaꞌri. Iꞌsuᵽaka kibaamaka “Tuᵽarã, maboꞌikakuriᵽi imaki, tẽrĩwaꞌribaji jiika mime”, nimauᵽatiji ᵽoꞌimajare ãrĩrũ,— ãrĩwaꞌri najaika jĩjimaka imawaꞌri. 11 Iꞌsuᵽaka nañuju Jerusalén wejearã Jesúre eyaeka. Torã eyatirã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã kikãkaeka. Torã kãkatirã ritaja kĩaᵽibataeka. Iꞌsia beꞌerõꞌõ sarãꞌirã baamaka, Betaniarã kiᵽeꞌriwaꞌrika, ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarã kika wãrũrimajaᵽitiyika.  



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

47

San Marcos 11

Rikamarĩjũki simariᵽareaja Jesúre higuera kumuᵽurika (Mt 21.18-19)

Aᵽerĩmi Betaniawejeaᵽi noꞌriwaꞌrika. Oꞌriwaꞌritirã naꞌririjarika ᵽoto Jesúre kẽsirabaeka. 13 Yoeᵽi higuera wãmeika õteriki ritajũkia õimaka kĩaeka. Jia ᵽũñuijũki sõimaka “Rĩkimakaja rikaika sime jeꞌe”, kẽrĩᵽuᵽajoaeka. m Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja sawãꞌtarã eyatirã saᵽũñutakaja simamaka kĩaeka. Rikamarĩa simaeka, sarikayu jẽꞌrãmarĩa simaeka imarĩ. 14 Rikamarĩjũki simamaka ĩatirã, ikuᵽaka sakẽrĩka: —Aᵽekurioka mirika ᵽoꞌimajare baꞌarũkimarĩa mimarãñu,— ãrĩwaꞌri sakikumuᵽurika. Iꞌsuᵽaka kijaika kika wãrũirãte ãꞌmitirika. 12  





Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiaᵽi waruarimaja suᵽabatirã waᵽaĩjirimajare Jesúre ᵽoataeka (Mt 21.12-17; Lc 19.45-48; Jn 2.13-22)

Ate Jerusalénwejearã eyatirã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiᵽẽte imaekarõꞌõrã kikãkaeka kika wãrũrimajaᵽitiyika. Torã kãkaeyatirã waruaᵽaraka, waᵽaĩjibaraka imaekarãte kĩaeka. Suᵽabatirã 15  

(San Marcos 11.15-17) m  11.13 La apariencia de muchas hojas señala que la higuera carga higos no maduros, pero comestibles. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 11

48

aᵽetatarãrika niñerũ oꞌaeꞌebaraka imaekarãte ĩatirãoka nare kiᵽoataeka. Niñerũ oꞌarimajare naniñerũ ᵽeatarũkirõꞌõ kituriñaꞌruᵽateka. Suᵽabatirãoka niñerũ eꞌeokaroꞌsi okoiᵽakoa n ĩjirimaja ruᵽarikũmua kituriñaꞌrũeka. 16 Iꞌsuᵽakajaoka, “Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiᵽẽteᵽi koyikuriji sime”, ãrĩwaꞌri baꞌirĩjia neꞌewaꞌriroyikarõꞌõᵽi nare sakeꞌewaꞌrirũjeberika. 17 Suᵽabatirã ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kiwãrõeka: —Kimajaroᵽũñurã oꞌoekarã ikuᵽaka Tuᵽarãte bojayu: “Ritaja tatarãte yika jaiokaroꞌsi narẽrĩrũkiwiꞌi simarãñu yiwiꞌia”, ãrĩwaꞌri sabojayu Tuᵽarãrika oꞌoeka. Suᵽa imarĩ torã baꞌirĩjia ĩjitirã niñerũ eꞌebaraka mija ima karebaꞌarimaja wiꞌi uᵽaka samija baayu,— nare kẽrĩka. 18 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, “¿Marãkãꞌã baatirã kire majããjĩñu?”, kurarãka ĩᵽarimarãre ãrĩᵽuᵽajoaeka, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajaoka. “Jiitaka kiwãrõika”, ãrĩwaꞌri ritaja ᵽoꞌimajare jaimaka ãꞌmitiritirã Jesúre nakĩkika. 19 Naꞌirã sajaᵽakãꞌã Jerusalénrõꞌõᵽi kika wãrũrimajaᵽitiyika Jesúre ᵽeꞌrika.  







Rikamarĩjũki higuera jĩrĩka (Mt 21.20-22)

Aᵽerĩmi bikitojo naꞌrika ᵽoto higuerajũki rikamarĩa imaeka wãꞌtarã neyaeka. Torã eyatirã sarĩkoa ᵽitiyika ritaja jĩrĩᵽataeka simamaka niaeka. 21 Toᵽi mae Jesúre jaika mirãka Ᵽedrote ᵽuᵽajoatõᵽoeka. —Miabe wãrõrimaji. Samikumuᵽuraᵽaka beꞌerõꞌõ sajĩrĩka ime mae,— kire kẽrĩka. 22 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Jesúre bojaeka kika wãrũrimajare: —Tuᵽarãte mija ãꞌmitiriᵽẽabe. “Kire yija jẽñerãka kiyiꞌrirãñu”, ãrĩᵽuᵽajoairã mija imabe. 23 Rita mijare ñañu. Tuᵽarãte ãꞌmitiriᵽẽaiki imarĩ, “Ĩmimaka riakarã kaꞌrañaꞌrĩrũ”, kẽñu uᵽakaja kiroꞌsi sabaarãñu. Iꞌsuᵽaka “Tuᵽarãte yiroꞌsi baabesarãñu jeꞌe”, ãrĩᵽuᵽajoabekaja mija jẽñebe. “Yijẽñeika uᵽakaja kiyiꞌrirãñu”, ãrĩᵽuᵽajoabaraka kire mija jẽñebe. Iꞌsuᵽaka mija ᵽuᵽajoarãkareka mija yaᵽaika uᵽakaja simarãñu. 24 Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte jẽñetirã, “Yijẽñeika kiyiꞌritiyayu”, mija ãrĩᵽuᵽajoabe mija ᵽuᵽakaᵽi. Iꞌsuᵽaka mija baarãkareka “Tuᵽarãte yiꞌrirãñu”, ãrĩwaꞌri mijare yibojayu. 25-26 Tuᵽarãte jaibarakaja, mamarĩ baꞌiaja aᵽerãte mijare baaika mija yeꞌkariᵽe. Iꞌsuᵽaka mija baabe, Maᵽaki maboꞌikakurirã imakioka baꞌiaja mija baaika mijareka kiyeꞌkariaokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja aᵽerãte baꞌiaja baaika mija yeꞌkaririberijĩka, Maᵽaki maboꞌikakurirã imakioka baꞌiaja mija baaika yeꞌkariaberijĩki kiroꞌsi,— nare kẽrĩka. 20 











n

 11.15

Ellos vendieron palomas para los sacrificios.

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

49

San Marcos 11–12

¿Makire mire jãꞌmemaka iꞌsuᵽaka mibaayu? ãrĩwaꞌri Jesúre najẽrĩaeka (Mt 21.23-27; Lc 20.1-8)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ Jerusalén wejearã keꞌrika ate kika wãrũrimajaᵽitiyika. Torã eyatirã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã kikãkaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽarimarãre kiᵽõꞌirã eyarĩkaeka, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãoka. 28 Torã eyatirã ikuᵽaka kire najẽrĩaeka: —¿Dako baaerã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiaᵽi ᵽoꞌimajare miᵽoataraᵽe? Suᵽabatirã ¿makire jãꞌmeikaᵽi iꞌsuᵽaka mibaaraᵽe?— kire narĩka. 29 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Yiꞌioka ĩꞌrãbaꞌikaka mijare jẽrĩariyaᵽaiki. Yire mija yiꞌᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, yire jãꞌmeiki wãmea mijare yibojarãñu. Ikuᵽaka mijare yijẽrĩariyaᵽayu: 30 ¿Juanre ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjeokaroꞌsi maki kire jãꞌmekaki? ¿Tuᵽarã kire jãꞌmekakikãꞌã? ¿Ᵽoꞌimajaja kire jãꞌmekarã bai? Yire mija yiꞌᵽe,— nare kẽrĩka. 31 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, natiyiaja najaika. —¿Marãkãꞌã kire mayiꞌrijĩñu ruku? “Juanre ᵽoꞌimajare ruᵽukoꞌa jũjerã Tuᵽarãte kire ᵽũataeka”, marĩjĩka, “¿Dako baaerã Juanre bojaraᵽaka mija yiꞌriberaᵽe?”, mare kẽrĩrãñu. 32 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja, “Ᵽoꞌimajaja Juanre jãꞌmekarã”, marĩjĩka, ᵽoꞌimajare mare boebarirãñu. “Tuᵽarã Juanre ᵽũataekaki kiroꞌsi bojaĩjirimaji kimaokaroꞌsi”, ᵽoꞌimajare ãrĩᵽuᵽajoaika simamaka, ¿marãkãꞌã Jesúre mayiꞌrirãñu ruku?— natiyiaja najaibuꞌaeka. 33 Suᵽa imarĩ, —Õrĩbeyurã yija,— kire narĩka. Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, —Jee, yire jãꞌmekaki wãmea mijare bojabesarãki yiꞌioka,— nare kẽrĩka. 27 













“Yire mija yiꞌribesarãkareka, ‘Aᵽerãte Yimakire yiꞌrirũ’, Tuᵽarãte ãrĩrãñu”, Jesúre nare ãrĩka

12

(Mt 21.33-46; Lc 20.9-19)

Bojawãrõrikaᵽi ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kiwãrõũꞌmueka ate. —Ĩakõrĩ jeꞌe: Ĩꞌrĩka iyarioa õterimajire imaeka. Sõteweatirã sakiwaetaꞌteka. Suᵽabatirã iyaka mukerũkia kibaaeka iyaokoa eꞌeokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka baaweatirã ĩmiᵽañakarã wiꞌia kibaaeka sĩarĩᵽaraka nimarũkirõꞌõ. Iꞌsuᵽaka baaweatirã aᵽerãte ikuᵽaka kẽrĩka: “Yirioa mija tuerãkareka iyaka mija eꞌerãkakaka mijare ñijirãñu.” Suᵽabatirã turitaᵽarĩ nare keꞌritaᵽaeka mae. 2 Iyaka rẽrĩka ᵽoto ĩꞌrĩka kiroꞌsi baꞌirabeĩjirimajire kiᵽũataeka iyaka kiroꞌsi imaeka keꞌeokaroꞌsi. 1 



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 12

50

Iyarioarã keyaeka ᵽoto kire ñiꞌatirã rioa tuerimajare kire ᵽajeka, kire iyaka ĩjiriyaᵽaberiwaꞌri. Toᵽi mae “Meꞌᵽe”, kire narĩka. Suᵽa imarĩ dakomarĩaja kiᵽeꞌrieyaeka kire jãꞌmeᵽũataekaki ᵽõꞌirã. 4 Iyaka keꞌeetabeᵽakãꞌã ĩatirã, aᵽika baꞌiraberimajire kiᵽũataeka iyaka kire eꞌerũjebaraka. Iyarioarã keyaeka ᵽoto, kiruᵽukoꞌarã kire naᵽajetaꞌruika. Iꞌsuᵽaka kire baatirã tĩmarĩji kire najairiwãꞌimarĩka. 5 Iꞌsuᵽaka kire nabaamaka ĩatirã, aᵽikate ate riobaꞌiᵽite ᵽũataeka. Torã keyamaka, rioa tuerimajare kire jããtorika mae. Iꞌsuᵽaka nare nabaawãꞌimaᵽakãꞌã ĩawaꞌri rĩkimarãre riobaꞌiᵽite ᵽũataeka. Iꞌsuᵽaka nare kiᵽũatakoꞌomakaja ĩꞌrãrimarãre jãjia naᵽajeka, aᵽerãte ᵽuri najããeka. 6 Suᵽa imarĩ kimaki ĩꞌrĩkaja jariwaꞌrikaki mae. Jimarĩa kiwãtaki kimaeka. “Yimakire ᵽuri ‘Riobaꞌiᵽi maki kime’, ãrĩwaꞌri kire nayiꞌrirãñu jeꞌe”, kẽrĩᵽuᵽajoaeka. Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoawaꞌri kimakire ᵽiyia kiᵽũataeka mae. 7 Iꞌsuᵽaka kiᵽuᵽajoaeka simakoꞌomakaja riobaꞌiᵽi makire eyamaka ĩatirã, ikuᵽaka rioa tuerimajare jaibuꞌaeka: “Ika riobaꞌiᵽi maki kime. Kiᵽakire reyarãka beꞌerõꞌõ kiroꞌsi jariwaꞌrirũkia sime ika rioa. Kire majããerã ika rioa maroꞌsi sajariwaꞌyaokaroꞌsi”, narĩka. 8 Iꞌsuᵽaka ᵽuᵽajoawaꞌri kire ñiꞌatirã kire najããeka. Suᵽabatirã kiᵽoꞌia riorijerã nataaeka. Iꞌtojĩrãja sime ika majaroka,— Jesúre nare ãrĩka. 9 Iꞌsuᵽaka nare bojaweatirã, ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kijẽrĩaeka: —¿Iꞌsuᵽaka kiroꞌsi baꞌiraberimajare baaekarãte marãkãꞌã riobaꞌiᵽite nare baarãñu ruku? Ikuᵽaka nare kibaarãñu: Rioa tuerimajare jããrĩ keꞌrirãñu. Suᵽabatirã aᵽerãte rioa kĩarĩrĩrũjerãñu. 10-11 Mija ãꞌmitiᵽe. Tuᵽarã majaroᵽũñu ĩꞌrãkõꞌrĩmato ikuᵽaka bojaika ¿yaje mija ĩakoyu jeꞌe? Ikuᵽaka Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimajire oꞌoeka: “Wiꞌia baarimajare ãta ĩꞌrõ taaeka. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja, aᵽika iꞌsio ãtaᵽi wiꞌia kibaamaka aᵽo ãta tẽrĩwaꞌribaji imatiyaio sajarika. Nayaᵽaberikao imakoꞌomakaja, iꞌsioᵽi ãrĩwaꞌriji maiᵽamaki Tuᵽarãte jia jiyia wiꞌia baaeka. Iꞌsuᵽaka baaiki kimamaka, ‘Jiitaka sime’, jĩjimakaᵽi marĩᵽuᵽajoayu”, ãrĩwaꞌri kibojaeka Tuᵽarãrika oꞌoekaki.— o 12 Iꞌsuᵽaka Jesúre ãᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, judíotata ĩᵽarimarãre kire ñiꞌariyaᵽaeka. “ ‘Rioa baꞌiraberimaja uᵽaka nime’, mareka ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka majaroka Jesúre mare bojakoꞌo”, narĩᵽuᵽajoaeka. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja ᵽoꞌimajare kĩkiwaꞌri kire nañiꞌaberika. Suᵽa imarĩ toᵽi naꞌrika mae. 3 

















o

 12.10-11 Salmo 118.22-23. Estos versículos refieren a Jesús. Así quiere decir: Aunque Jesús fue despreciado por los líderes religiosos de Israel, Dios le hizo la persona más importante; el que salvará a su gente. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

51

San Marcos 12

“¿Yaje Romawejea ĩᵽamakire imᵽuesto mawaᵽaĩjijĩñu?”, ãrĩwaꞌri Jesúre najẽrĩaeka (Mt 22.15-22; Lc 20.20-26)

Ĩꞌrãrimaki fariseokaka ᵽuᵽajoairã, Herodes jeyomarãoka Jesús ᵽõꞌirã eyaekarã, niᵽamarãre nare ᵽũataeka simamaka. “Jesúre jia yijare yiꞌriwãrũbesarãkareka, kire yija okabaarãñu”, ãrĩwaꞌri kiᵽõꞌirã neyaeka. 14 Kiᵽõꞌirã eyatirã ikuᵽaka narĩka: —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Rita oyiaja bojaiki mime. Ᵽoꞌimajare mire jaiyuyekoᵽeika dakoa joꞌabeyua mire. Imatiyairã, imatiyabeyurãroꞌsioka kĩkibekaja Tuᵽarãrikakaka wãrõiki mime. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka mire yija jẽrĩayu: ¿Yaje Romawejeakaki ĩᵽire jãꞌmeika uᵽakaja imᵽuestos kire yija waᵽaĩjijĩñu ruku? Kire yija waᵽaĩjijĩkareka ¿Moisés imaekakite jãꞌmeka baꞌiaja baairã yija jarijĩñu bai?— 15 Iꞌsuᵽaka jiaᵽi kire narĩkoꞌomakaja kire ᵽakirika naᵽakatarikoᵽeka Jesúre õrĩka. Suᵽa imarĩ ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —¿Dako baaerã mijare yiyiꞌyua ãꞌmitiritirã yire mija okabaariyaᵽayu? Ĩꞌrãto niñerũ p yiroꞌsi mija eꞌeraꞌabe ñiaokaroꞌsi,— nare kẽrĩka. 16 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ĩꞌrãto niñerũ kiroꞌsi neꞌeraꞌaeka. Sĩatirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Maki ᵽema sime samija ĩamaka? Suᵽabatirã, ¿maki wãmea sareka oꞌoeka sime?— nare kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka kire nayiꞌrika: —Ĩᵽi César ᵽema uᵽaka sime,— kire narĩka. 17 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Ĩᵽi César rika ima kire samija ĩjibe. Iꞌsuᵽakajaoka Tuᵽarãrika ima kireje samija ĩjibe,— nare kẽrĩka. q Iꞌsuᵽaka Jesúre ãᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã okamarĩaja najarika õrĩtiyaiki kime ãrĩwaꞌri. 13  









¿Reyariᵽotojo õñia ᵽoꞌimajare jariᵽeꞌrirãñu ruku? ãrĩwaꞌri Jesúre najẽrĩaeka (Mt 22.23-33; Lc 20.27-40)

Suᵽa imarĩ ĩꞌrãrimaki saduceokaka ᵽuᵽajoairãte eyaeka Jesúka jairĩ. “Ᵽoꞌimajare reyarãka beꞌerõꞌõ õñia jariᵽeꞌririka imabeyua”, ãñurã nimaeka. Suᵽa imarĩ Jesúre sakaka jẽrĩaokaroꞌsi kiᵽõꞌirã neyaeka. 19 —Miaꞌmitiᵽe wãrõrimaji. Ikuᵽaka maroꞌsi Moisés imaekakite oꞌoeka: “Kimaꞌmi makarãmarĩaja rũmure kireyataᵽajĩka, kimaꞌmi 18  



p q  12.15 Denario  12.17 Denle entonces al rey lo que es debido a un rey. Y denle a Dios lo que es de Dios: servirle a Él con todo. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 12

52

rũmu mirãkote kibeꞌerõꞌõkakire eꞌejĩka marã imabeyua kika komakarãrirã”, ãrĩwaꞌri Moisés imaekakite oꞌoeka,— kire narĩka. Suᵽabatirã ikuᵽaka narĩka ate: 20 —Ĩakõrĩ jeꞌe: Bikija ĩꞌrĩkate imaeka. Ĩꞌrõtẽñarirakamarã kibeꞌerõꞌõkarãre imaeka. Mamarĩ kirõmieꞌeũꞌmueka namaꞌmi. Makarãmarĩaja kirũmure kireyataᵽaeka. 21 Suᵽa imarĩ kotĩmite reyataᵽamaka kibeꞌerõꞌõkakite kore eꞌeka ate. Iꞌsuᵽakajaoka makarãmarĩaja kireyaeka kiroꞌsi. Suᵽa imarĩ kibeꞌerõꞌõjĩtekaki koka imaekaki. Nuᵽakajaoka kireyaeka. 22 Iꞌsuᵽakaja oyiaja kirĩrãre ritaja koka imakoriᵽatakoᵽeka. Koka makarãririmarĩaja nareyaᵽataeka. Nareyaᵽataeka beꞌerõꞌõ koreyaeka narũmu imakoᵽeroyikako. 23 “Ᵽoꞌimaja reyariᵽotojo õñia jariᵽeꞌrirãñurã”, ãñuka mime. Karemarĩa rita bojaiki mimarãkareka, ¿ritaja narũmu koimaeka simamaka, niꞌika kotĩmiaritiyarãñu ruku õñia kojariᵽeꞌrirãka ᵽoto?— saduceokaka ᵽuᵽajoairãte ãrĩka Jesúre. 24-25 Iꞌsuᵽaka kire naᵽakãꞌã, ikuᵽaka kiyiꞌrika: —Tuᵽarã majaroᵽũñurã oꞌoeka õrĩbeyurã mija ime. Suᵽabatirã “Ritaja baawãrũiki kime Tuᵽarã”, ãrĩwãrũbeyurã mija. Iꞌsuᵽaka imarã imarĩ, rukubaka ᵽuᵽajoairã mija ime. Õñia najariᵽeꞌrirãka ᵽoto rõmieꞌebesarãñurã ᵽoꞌimaja. Iꞌsuᵽakajaoka simarãñu rõmijãroꞌsi. Tuᵽarãte imarõꞌõkarã ángelrãka uᵽaka ᵽoꞌimajare imarãñu. 26 Mae reyariᵽotojo õñia ᵽoꞌimajare jariᵽeꞌrirũkiakaka mijare yibojaerã baayu. ¿Moisés imaekakite oꞌoekakaka ĩakoribeyurã mija bai jeꞌe? Yaᵽumakarãka jũꞌrẽika watoᵽekaᵽi Tuᵽarãte ikuᵽaka ãrĩka Moisés imaekakite: “Mija ñeki Abraham imaekaki jia yire baarijayuka. Iꞌsuᵽakajaoka Isaac suᵽabatirã Jacob imaekarã jia yire baarijayurã”, Tuᵽarãte kire ãrĩka. 27 “Ĩꞌrã maekarakamarã jia yire baabaraka imarijayurã”, Tuᵽarãte ãrĩka, õñia nimamaka. Tuᵽarã ᵽõꞌirã nime, reyaekarã imariᵽotojo naririberika simamaka. Suᵽa imarĩ “Õñia ᵽoꞌimajare jariᵽeꞌribesarãñu”, ãñurã imarĩ, tẽrĩrikaja rukubaka ᵽuᵽajoairã mija ime,— saduceokaka ᵽuᵽajoairãte kẽrĩka.  













Imatiyairokakaka Tuᵽarãte jãꞌmeika Jesúre bojaeka (Mt 22.34-40)

Toᵽi mae saduceokaka ᵽuᵽajoairãte Jesúka jaika ᵽoto Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajire sãꞌmitiritirã, “Jia Jesúre nare yiꞌyu”, kẽrĩᵽuᵽajoaeka. Suᵽa ãrĩwaꞌri Jesús ᵽõꞌirã keꞌrika kire jẽrĩaokaroꞌsi. —¿Dika sime Tuᵽarãte jãꞌmeika imatiyaika?— ãrĩwaꞌri Jesúre kijẽrĩaeka. 29-30 Suᵽa imarĩ ikuᵽaka kire kiyiꞌrika: 28  



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

53

San Marcos 12

—Tuᵽarãte jãꞌmeika imatiyaikakaka ikuᵽaka sabojayu: “Mija ãꞌmitiᵽe Israelkaꞌiakarã. Tuᵽarã ĩꞌrĩkaja imaki Maiᵽamaki. Aᵽerãte mawayuĩaika tẽrĩwaꞌribaji jia maiᵽamaki Tuᵽarãte mayiꞌririjarijĩñu. Iꞌsuᵽakajaoka ritaja õrĩriᵽuᵽakirã maimaᵽitiyika jia Tuᵽarãte mayiꞌrijĩñu. Suᵽabatirã ĩꞌrãmijiᵽiji ᵽuᵽajoatirã jia kire mabaarijarijĩñu”, ãrĩwaꞌri sabojayu imatiyaika Tuᵽarãte jãꞌmeika. 31 Iꞌsia rokajĩtekaka ikuᵽaka bojaika: “Maᵽoꞌia mawãtaika uᵽakajaoka aᵽerãte mawãtajĩñu.” Dika aᵽea ika ĩꞌᵽakurikaka Tuᵽarãte jãꞌmeika tẽrĩwaꞌribaji imatiyaika imabeyua,— Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajire kẽrĩka. 32 Suᵽa kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka Jesúre kiyiꞌrika: —Rita meñu wãrõrimaji. Ĩꞌrĩkaja kime Tuᵽarã. Maki aᵽika imabeyuka kiuᵽaka imaki. Iꞌsuᵽaka meñua rita sime. 33 “Aᵽerãte mawãtaika tẽrĩwaꞌribaji jia Tuᵽarãte mayiꞌririjarijĩñu. Ritaja õrĩriᵽuᵽakirã maimaᵽitiyika jia Tuᵽarãte mayiꞌrijĩñu. Suᵽabatirã ĩꞌrãmijiᵽiji ᵽuᵽajoatirã jia kire mabaarijarijĩñu. Iꞌsuᵽakajaoka maᵽoꞌia mawãtaika uᵽakaja aᵽerãteoka mawãtajĩñu”, ãrĩwaꞌri mibojaika imatiyaika sime. Moisés imaekakite jãꞌmeka uᵽakaja Tuᵽarãte jia baawaꞌri waꞌiroꞌsi riꞌia kiroꞌsi majoeĩjiyu. Iꞌsuᵽaka mabaaika jia ima simakoꞌomakaja Tuᵽarãte mayiꞌririjayua, suᵽabatirã aᵽerãte mawãtarijayuaoka, tẽrĩrikaja imatiyaika sime,— kire kẽrĩka. 34 Jia kiyiꞌᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Yire meñua ñaꞌmitiyuareka, “Tuᵽarã, miyaᵽaika uᵽakatakaja yibaarãñu”, ãrĩwãrũrũkika mime. Kirikitaki mimatiyarika kũᵽajĩji mire jariwaꞌyua jeꞌe,— kire kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka Jesúre ãᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, niꞌi ĩꞌrĩkaoka kire jẽrĩaberikaki mae, “Mare tẽrĩwaꞌribaji õñuka kime”, ãrĩᵽuᵽajoawaꞌri.  







“¿Maki riᵽarãmi kime ruku Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki mijareka?”, ãrĩwaꞌri Jesúre nare jẽrĩaeka (Mt 22.41-46; Lc 20.41-44)

Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã wãrõbaraka kimaekarõꞌõᵽi ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kẽrĩka: —“Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki r David imaekaki riᵽarãmi kimarãñu”, nañu Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja. ¿Yaje rita nañu ruku jee? ¿Yaje kiriᵽarãmitakioka kimarãñu jeꞌe mijareka? 36 Iꞌsuᵽaka naᵽuᵽajoaika simakoꞌomakaja, kiriᵽarãmireka ĩᵽi Davidre jaika ᵽoto, “Ñiᵽamaki mime”, kireka kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka simamaka, David imaekaki Esᵽíritu Santore kire jeyobaaekaᵽi ikuᵽaka kioꞌoeka: 35  



r

 12.35

El Mesías

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 12

54

“Ñiᵽamakire ikuᵽaka Tuᵽarãte ãrĩka: ‘Ritaja ᵽoꞌimajare jãꞌmerimaji mimarãñu. Suᵽa imarĩ yiritaᵽẽꞌrõtorã miruᵽabe. Iꞌsuᵽaka mimarãka simamaka mimajamarãre yitẽrĩrãñu mire nayiꞌyaokaroꞌsi’, Tuᵽarãte kire ãrĩka”, ãrĩwaꞌri David imaekakire oꞌoeka. 37 “Ñiᵽamaki mime”, ĩᵽi Davidre kire ãᵽakãꞌã, ¿yaje ruku kiriᵽarãmitakiji kime jeꞌe? Davidre tẽrĩwaꞌribaji kimema,— nare kẽrĩka. Jia nare kiwãrõmaka ãꞌmitiritirã, rĩkimarãja torã imaekarãte jĩjimaka jarika.  

“Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja ikuᵽaka baꞌiaja baarijayurã”, Jesúre ãrĩka (Mt 23.1-36; Lc 11.37-54; 20.45-47)

Ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kiwãrõeka ate: —Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajare baarijayu uᵽaka mija baakoreka jia mija ᵽuᵽajoabe. Mija ĩabe, ikuᵽaka nabaarijayu. “Imatiyairã yija ime”, ãrĩᵽuᵽajoairã imarĩ, jariroaka jía jããtirã ᵽoꞌimajare ĩaika wãjitãji naturirijayu. Suᵽabatirã wejeñeꞌmetãji naꞌririjayu ᵽoto jiaᵽi aᵽerãte nare jẽñerika nayaᵽayu. 39 Rẽrĩriwiꞌiarã nakãkaika ᵽoto imatiyarimajare ruᵽarõꞌõrã oyiaja naruᵽariyaᵽarijayu. Baya nabaarijayu ᵽoto iꞌsuᵽakajaoka imarika nayaᵽayu. 40 “Jia baairã maime”, ãrĩriᵽotojo, nañu uᵽakaja baabeyurã nime. Natĩmiarãte reyataᵽaekarãte ᵽakitirã, nabaꞌirĩjia, nawiꞌiaoka nareka neꞌmarijayu. Iꞌsuᵽaka wayuoka baairãte wayuĩabeyurã imariᵽotojo ᵽoꞌimajare ĩaika wãjitãji, ñoaka Tuᵽarãka najaiyu. “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja jia baairã nime”, ᵽoꞌimajare ãrĩᵽuᵽajoarũ ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka kika najairijayu. Iꞌsuᵽaka nabaakoᵽeika jiamarĩa sime. Iꞌsuᵽaka baꞌiaja nabaaika waᵽa, waᵽaĩjibaraka jimarĩa baꞌiaja najũarãñu. Nuᵽaka mija baaꞌsi jia mija ᵽuᵽajoabe,— Jesúre ãrĩka ritaja ᵽoꞌimajare. 38  





Tĩmite reyataᵽaekako wayuoka baaiko imariᵽotojo niñerũ ĩjikako majaroka (Lc 21.1-4)

Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã niñerũ jããrũkia wãꞌtarã Jesúre ruᵽaeka. Ᵽoꞌimajare niñerũ jããika kĩarijarika. Rĩkimaka baꞌirĩjia rikairã rĩkimakaja niñerũ iꞌsikotorã jããekarã. 42 Iꞌsuᵽaka nabaairõꞌõrã wayuoka baaikote eyaeka. Kotĩmite reyataᵽaekako koimaeka. Ĩꞌᵽato niñerũ yabirĩjiaka iꞌsikotorã kojããeka. Cobrekaka simaeka imarĩ, waᵽajãꞌrĩmarĩa simaeka 41  



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

55

koniñerũjĩka. 43 Suᵽa imarĩ kika wãrũrimajare akatirã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Jia mija ãꞌmitiᵽe. Wayuoka baaiko imariᵽotojo jia Tuᵽarãroꞌsi iꞌkore ĩjiyu. Rĩkimaka baꞌirĩjirã ᵽemajĩrã ĩjiko koime. 44 Rĩkimakaja baꞌirĩjirã ᵽuri rĩkimaka niñerũ rikairã. Sakaka nijika simakoꞌomakaja rĩkimakaja sajariwaꞌyu narika ruᵽu. Iꞌko ᵽuri wayuoka baaiko imariᵽotojo korikaikajĩka simauᵽatiji ĩjiᵽataiko. Baꞌarika kowaᵽaĩjirũkia imakoᵽeikaja Tuᵽarãte kõjiᵽatayu,— kika wãrũrimajare kẽrĩka.

San Marcos 12 –13





(San Marcos 12.41-44)

Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia nakuyeᵽaterãñu ãrĩwaꞌri Jesúre bojaeka

13

(Mt 24.1-2; Lc 21.5-6)

Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia kimaekarõꞌõᵽi kiᵽorika ᵽoto ikuᵽaka ĩꞌrĩka kika wãrũrimajire kire ãrĩka: —Miabe wãrõrimaji. Jiitaka sime iꞌsia wiꞌia. Jia joꞌbariꞌo ãtakaka baaeka sime,— Jesúre kẽrĩka. 2 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiriwaꞌri, ikuᵽaka Jesúre kire yiꞌrika: 1 



(San Marcos 13.1-4) Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 13

56

—Maekaka jiiwiꞌi samija ĩaika simakoꞌomakaja, ñamajĩ ᵽoꞌimajare kuyeᵽaterũkia sime. Suᵽa imarĩ ika wiꞌiakaka ãta ĩꞌᵽariꞌo tuaᵽeᵽeka ᵽeyubesarãka, saririᵽatarãka simamaka,— nare kẽrĩka. “Ritatojo wejea ririrã baarãka ruᵽu ikuᵽaka simarãñu”, Jesúre ãrĩka (Mt 24.3-28; Lc 21.7-24; 17.22-24)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ Olivos wãmeika ĩmimaᵽemarã eyatirã Jesúre ruᵽaeka. Iꞌsia ĩmima wãjitãji ñoakuri ᵽañakarã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia imaeka. Ᵽedro, Santiago, Juan, Andréᵽitiyika Jesús ᵽõꞌirã naꞌrika naroꞌsiji kire jẽrĩaokaroꞌsi. 4 —Mibojaika, ¿marãᵽate iꞌsuᵽaka simarãñu? Iꞌsuᵽaka simarũki ruᵽu, ¿dakoa yija ĩaũꞌmurãñu ruku?— kire narĩka. 5 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Jia mija ᵽuᵽajoabe aᵽerãte mijare ᵽakikoreka. 6 Mija ĩabe. “Ᵽoꞌimajare yijãꞌmeokaroꞌsi Tuᵽarãte ᵽũataekaki ñime”, ãᵽaraka rĩkimarãja ᵽakirimajare eyarãñu. Iꞌsuᵽaka baawaꞌri rĩkimarãja ᵽoꞌimajare naᵽakirãñu. 7 Mija koyikurirã imarãñurãte jĩrĩrãka ãꞌmitiritirã, mija kĩkiaꞌsi. Aᵽewejeakarãre ᵽitãꞌmua jẽꞌrãtaꞌarãka ãꞌmitiritirã, mija kĩkiaꞌsioka. Iꞌsuᵽaka simarijarirãka imariᵽotojo ñojimarĩtaka riribesarãka ritatojo wejea ruᵽu. 8 Ĩꞌrãtata jĩrĩrãñurã aᵽetataka. Suᵽabatirã ĩꞌrãkaꞌireka imarã, aᵽekaꞌireka imarãᵽitiyika jĩrĩrãñurã. Ĩꞌrãrikõꞌrĩmatorã kaꞌia iyirãka. Suᵽabatirã baꞌarika ᵽuᵽakãꞌã, baꞌarimarĩa ᵽoꞌimajare jarirãñu. Iꞌsuᵽaka jũairã imariᵽotojo satẽrĩwaꞌribaji najũarijarirãñu ruᵽu. 9 Rakajekaja mija imabe. Mijare ñiꞌatirã ĩᵽarimarã ᵽõꞌirã mijare neꞌewaꞌrirãñu. Suᵽabatirã rẽrĩriwiꞌitõsiarã mijare naᵽajeriwãꞌimarĩrãñu. Yire ãꞌmitiriᵽẽairã mija imamaka, ĩᵽarimarã wãjitãji mijare narĩkamarirũjerãñu. Naꞌmitirirãka wãjitãji yirika nare bojabaraka, “Jesúre ãꞌmitiriᵽẽairã yija ime”, mija ãrĩrãñu. 10 Ritatojo wejea ririrã baarãka ruᵽu ritaja ᵽoꞌimajare yirika bojaᵽatarũkia simarãñu. 11 Mijare ñiꞌatirã ĩᵽarimarã wãjitãji mijare neꞌewaꞌᵽakãꞌã, kĩkiwaꞌri “¿Marãkãꞌã nare mayiꞌrirãñu?”, ãrĩᵽuᵽajoabekaja mija imabe. Mija ãrĩrũkirõꞌõjĩte eyarãka ᵽoto “Ikuᵽaka nare yija ãrĩrãñu”, ãrĩᵽuᵽajoairã mija imaokaroꞌsi Esᵽíritu Santore mijare jeyobaarãñu. Iꞌsuᵽaka mijare kijeyobaarãka simamaka, ikiᵽi ãrĩwaꞌri jia nare mija yiꞌriwãrũrãñu, mija õñu uᵽakaja mija ᵽuᵽajoikaᵽimarĩa,— nare kẽrĩka. 12 Ate nare kẽrĩka: —Yire yiꞌyurãte ikuᵽaka nabaarãñu. Ĩꞌrĩka makarã imariᵽotojo yire yiꞌriᵽarea ĩꞌrĩkate nañiꞌarũjerãñu kire najããokaroꞌsi. Suᵽabatirã yire yiꞌyurã nimamaka naᵽakiji kimakarãte jããrũjerãki. Iꞌsuᵽakajaoka 3 



















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

57

San Marcos 13

yire yiꞌyurãte ãꞌmijĩawaꞌri naᵽakiarã majamarã jaritirã namakarãja nare jããrũjerãñurã. 13 Yire ãꞌmitiriᵽẽairã mija imamaka ĩawaꞌri, ritaja ᵽoꞌimajare mijare ãꞌmijĩarãñu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja yire yiꞌririjaꞌatabeyurãte takaja baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã aꞌrirũkirã nimakoᵽeikareka Tuᵽarãte nare wayuĩarãñu. 14 Tuᵽarãte bojaĩjirimaji imaekakite oꞌoeka uᵽakaja “Ĩꞌrãrĩmi Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã ĩꞌrĩka baꞌiaja baarimaji kimarũkimatorãja kimarãka mija ĩarãñu.” (Yiꞌi Marcos ika ᵽaᵽera yoꞌoika ĩarãñurã, jia samija õrĩwãrũbe). s Tuᵽarãte yaᵽaberitiyaika kibaarãka ᵽoto Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia baꞌiaja kijarirũjerãñu. Iꞌsuᵽaka simarãka ĩawaꞌri, ñojimarĩji Judea kaꞌiarã imarãte ᵽusiarã ruꞌrimirĩrãkareka jia naroꞌsi simarãñu. 15 Kiwiꞌi ᵽemarã imarãki toᵽi ruitirã, kibaꞌirĩjia eꞌerĩ kiwiꞌiarã kãkabekaja ñojimarĩji kiruꞌrirũ. 16 Rioa baꞌirabebaraka imarãkioka, wiꞌiarã ima kicamisa ᵽemaᵽi kijããrijayuto eꞌerĩ kiᵽeꞌriberijĩñu. 17 Rõmijã yata imarãñurãroꞌsi kaꞌwisika simarãñu naruꞌyaokaroꞌsi. Ũᵽubaka meꞌrãka rikarãñurãroꞌsioka iꞌsuᵽakaja simarãñu. 18 Ᵽuꞌejẽꞌrãka simarãka ᵽoto iꞌsuᵽaka simakoreka Tuᵽarãte mija jẽñebe. 19 Iꞌsuᵽaka simarãka ᵽoto baꞌitakaja ritaja ᵽoꞌimajare jũarãñu. Tuᵽarãte wejea ᵽoꞌijiaekarãja baꞌiaja najũarijarika ᵽemawaꞌribaji baꞌiaja ᵽoꞌimajare jũarãñu iꞌsia ᵽoto. Iꞌsuᵽaka simarãka beꞌerõꞌõᵽi ᵽuri aᵽekurioka iꞌsuᵽaka imarũkiaroꞌsi marĩa simarãñu mae. 20 Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja “Ñoaitakaja iꞌsuᵽaka jũabaraka nimaꞌsi, iꞌtojĩrãja simarũ”, Tuᵽarãte ãrĩrũkimarĩa simarikareka ritaja, ĩꞌrĩkaoka jariwaꞌririmarĩaja ᵽoꞌimajare ᵽurijããeka. Iꞌsuᵽaka imarũkia simakoꞌomakaja kiwãꞌmaekarãte wayuĩawaꞌri ñoaitakamarĩaja iꞌsuᵽaka kimarũjerãñu. 21 “Mija ĩabe õꞌõrã Cristore ime”, ĩꞌrĩka mijare ãrĩᵽakikoᵽerãkite mija ãꞌmitiriᵽẽaꞌsi. Aᵽika ãrĩkaki, “Mija ĩabe õꞌõrã kime Mesías, Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki kime”, mijare ãrĩrãkiteoka mija yiꞌriaꞌsi. 22 Rĩkimarãja ᵽakirimajare eyarãñu. Ĩꞌrãrimarã “Yiꞌi imaki Jãꞌmerũkika Tuᵽarãte wãꞌmaekaki”, ãrĩrãñurã. Aᵽerã imarãñurã “Yiꞌi imaki Tuᵽarãroꞌsi bojaĩjirimaji”, ãñurã. Suᵽabatirã ᵽoꞌimajare ᵽakiokaroꞌsi niakoribeyua nare baabearãñurã. Tuᵽarãte wãꞌmaekarã ᵽariji nare ãꞌmitiriᵽẽarika yaᵽawaꞌri, iꞌsuᵽaka nabaakoᵽerãñu. 23 Jia õrĩwãrũtirã, “Iꞌsuᵽaka simarãka”, mija õrĩrã ikuᵽaka mijare ñañu. Suᵽa imarĩ rakajekaja mija imabe.  





















Ᵽoꞌimaja Maꞌmire ᵽeꞌrietarũkiakaka (Mt 24.29-35,42-44; Lc 21.25-36)

Baꞌiaja ᵽoꞌimajare jũarãka beꞌerõꞌõ aiyate ñamitaꞌrirãñu. Ñamikakioka yaaboabesarãki. 25 Tãꞌᵽia ñaꞌrĩrãka. Ritaja 24  



s

 13.14

Esta advertencia es del escritor, Marcos. No es lo que dijo Jesús.

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 13 –14

58

wejeᵽemareka ima Tuᵽarãte rĩꞌmerũjerãñu. 26 Iꞌsuᵽaka simarãka ᵽotojĩ ritaja Ᵽoꞌimaja Maꞌmire niarãñu ate. Oko ũmakaka watoᵽekaᵽi jia yaaboaika, suᵽabatirã tẽrĩwaꞌribaji yirikaᵽi yiꞌtarãñu. 27 Tuᵽarãte imarõꞌõkarã ángelrãkare yiᵽũatarãñu yiwãꞌmaekarãte narẽaokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka nare yijãꞌmemaka ritatojo wejeareka ᵽoꞌimaja ima uᵽatataja rẽarĩ naᵽibirãñu. 28 Higuera wãmeika õterikiakaka ᵽuᵽajoabaraka mijare yiwãrõerã baayu mae. Higuera ritajũkia saᵽũñua soꞌaika ĩatirã, “Kũᵽajĩ sajariwaꞌyu ijijẽꞌrãka seyarũkia”, marĩwãrũyu. 29 Suᵽa imarĩ yibojaika uᵽakaja simaũꞌmurãka ᵽoto, “Kũᵽajĩ sajariwaꞌyu Ᵽoꞌimaja Maꞌmire etarũkia”, mija ãrĩwãrũrãñu mae. 30 Rita sime ika mijare yibojaika. Yibojaika uᵽakaja simarãka ᵽoto ĩꞌrãrimarã maekaka imarãte õñia imarãñu ruᵽu. 31 Ika kaꞌia, wejeᵽemaoka ririrũki oyiaja sime. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja yirika t ᵽuri ririrũkimarĩa sime. 32 Maki õrĩbeyuka yetarũkirĩmikaka. Maboꞌikakurirã imarã ángelrãkaoka õrĩbeyurã. Yiꞌi, Tuᵽarã Maki imariᵽotojo ñorĩbeyuoka yiꞌi. Maᵽaki Tuᵽarã ĩꞌrĩkaja õñuka yetarũkirĩmikaka. 33 Iꞌsuᵽaka simamaka õrĩweitikaja mija imabe. Sõrĩbeyurã imarĩ, rakajekaja mija imarijaᵽe. 34 Jia mija ãꞌmitiᵽe, ika bojawãrõrikaᵽi mijare yibojaerã baaika: Ĩꞌrĩka wiꞌibaꞌiᵽi imaekaki. Turitaᵽarĩ keꞌrika ᵽoto, kiroꞌsi baꞌirabeĩjirimajare wiꞌia kĩarĩrĩrũjeka. Keꞌrirã baaeka ruᵽu “Ika mija baꞌiraberika imarãka”, nare kẽrĩka. Koᵽereka tuerimaji “Yire taꞌabaraka, õꞌõrãja wiꞌia ĩarĩᵽaraka mimabe”, kire kẽrĩka. 35 Kiuᵽakaja yaꞌrirãñu yiroꞌsioka. Suᵽa imarĩ jia yire taꞌabaraka mija imabe, yiꞌtarũkia mija õrĩbeyua simamaka. “Naꞌirã, ñami ñeꞌmetãji, karaka akarãka ᵽotojĩ, wãrĩrika ruꞌaraꞌarãka ᵽoto, iꞌtojĩte kiꞌtarãñu”, yireka ãrĩwãrũbeyurã mija ime. 36 Ikuᵽarõꞌõᵽiji etatirã, “¿Dako baaerã mija kãñu, yiyaᵽaika uᵽaka baabekaja?”, mijare ñarĩkoreka, rakajekaja mija imarijaᵽe. 37 Mijaroꞌsitakamarĩa ikuᵽaka yibojaweiyu ritaja ᵽoꞌimajaroꞌsi. Jia imatikaja yire taꞌatikaja mija imarijaᵽe,— nare kẽrĩka.  























“¿Marãkãꞌã marĩjĩkareka Jesúre majããrũjejĩñu ruku?”, ãᵽaraka najaibuꞌaeka

14

(Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)

Toᵽi mae, ĩꞌᵽarĩmi sajariwaꞌrika Ᵽascua baya ruᵽu. Levadura rukeberika ᵽan nabaꞌaribaya simaeka. Iꞌsia ᵽoto ᵽoꞌimajare õrĩbeyuju Jesúre ñiꞌarika kurarãka ĩᵽarimarãre ᵽakatarikoᵽeka, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajaᵽitiyika. “¿Dikaᵽi kire okabaatirã kire majããrũjejĩñu?”, ãᵽaraka najaibuꞌaeka. 2 Ikuᵽaka ĩꞌrãrimakire ãrĩka: 1 



t

 13.31

El mensaje de Jesús

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

59

San Marcos 14

—Ᵽascua baya simarãka ᵽoto Jesúre mañiꞌajĩkareka, jimarĩa ᵽoꞌimajare boebarijĩñu. Boebariwaꞌri baꞌiaja nabaajĩkareka, marãkãꞌã baatirã nare mokajããwãrũberijĩñu. Suᵽa imarĩ Ᵽascua baya simarãka ᵽoto, kire mañiꞌaberijĩñu ruᵽu,— narĩka. Rõmore Jesús ruᵽukoꞌa ᵽemarã ruᵽukoꞌawearũkia yoꞌyekako (Mt 26.6-13; Jn 12.1-8)

Iꞌsia ruᵽubaji ᵽañaka Betania wejearã kimaeka ᵽotojĩ, Simón kãmia rabaeka mirãki wiꞌiarã Jesúre imaeka. Torã baꞌabaraka nimaeka ᵽoto ĩꞌrãko rõmore naᵽõꞌirã eyaeka, ãta alabastro wãmeikakaka jotoa baaeka rikatirã. Satõsiareka nardo wãmeika iyebaka imaeka jia jiijĩsiakaka. Suᵽabatirãoka waᵽajãꞌrĩtakakaka simaeka. Alabastrojotokuꞌrea ᵽeᵽaruꞌatatirã Jesús ruᵽukoꞌarã iyebaka koyoꞌyeka kire jiyiᵽuᵽayeewaꞌri. 4 Iꞌsuᵽaka kire kobaamaka ĩatirã, jimarĩa ĩꞌrãrimarãre kore boebarika. Iꞌsuᵽaka imawaꞌri, —¿Dako baaerã kiruᵽukoꞌarã iyebaka koyoꞌyeyu? Waᵽuju sakoweꞌweᵽateyu. 5 Iꞌsia iyebaka trescientos denario rõꞌõjĩrã waᵽajãꞌrĩa sime. Sawaᵽa tõᵽotirã wayuoka baairãte koĩjirĩ imakoᵽeyu,— ãᵽaraka ĩꞌrãrimarãre jaibuꞌaeka natiyiaja. Iꞌsuᵽaka ãᵽaraka kore najaiyuyeka. 6 Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã, ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka: —Koimaᵽarũ. Jia yire baawaꞌri iꞌsuᵽaka kobaayu. 7 Mija watoᵽekarã imajiᵽarũkirã nime wayuoka baairã. Suᵽa imarĩ mija yaᵽarãka ᵽotojo nare mija jeyobaarijarijĩñu. Yiꞌi ᵽuri mijaka imajiᵽabesarãki. 8 Iko ᵽuri koᵽuᵽaka kore jiyuika uᵽakaja jia yire baaiko. Yireyarũki ruᵽu iyebaka jia jiijĩsia yire koyoꞌyeyu. Yire nayayerũkia ᵽuᵽajoaweiko uᵽaka iꞌsuᵽaka yire kobaayu. 9 Rita ika mijare yibojayu. Ritaja wejeareka Tuᵽarãrika wãrõbaraka, jia yire kobaaeka mirãka ᵽoꞌimajare bojarijarirãñu. Suᵽa imarĩ jia kobaaeka ᵽuᵽajoabaraka, kore nayeꞌkariribesarãñu,— nare kẽrĩka. 3 













Jesúre nañiꞌaokaroꞌsi karerõꞌõᵽi Judare kire bojajããeka (Mt 26.14-16; Lc 22.3-6)

Torãjĩrã mae kurarãka ĩᵽarimarãka jairĩ Judas Iscariotere aꞌrika. Jesúka wãrũrimaja ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarãkaki imaki kimaeka. “Jesúre mija ñiꞌaokaroꞌsi, kimarõꞌõrã mijare yeꞌewaꞌrirãñu”, nare kẽrĩka. 11 Iꞌsuᵽaka nare kibojamaka ãꞌmitiritirã, jĩjimaka najarika. Iꞌsuᵽaka jariwaꞌri, —Niñerũ mire yija ĩjirãñu,— kire narĩka. Suᵽa imarĩ “Ᵽoꞌimajamatorã Jesúre nañiꞌaerã, ¿marãkãꞌã nare yibaarũjerãñu ruku?”, Judare ãrĩᵽuᵽajoaũꞌmueka. 10  



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 14

60 Jesúre ᵽiyia baꞌaekakaka

(Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)

Ᵽascua baya ũꞌmuroyikarĩmi levadura rukeberika ᵽan nabaꞌaribaya seyaeka. Iꞌsirĩmi oveja makarãka jããtirã nabaꞌaroyika. Egiᵽtokaꞌiarã nañekiarãte imaeka ᵽoto Tuᵽarãte nare tããeka ᵽuᵽajoabaraka iꞌsuᵽaka nabaaroyika. Suᵽa imarĩ kika wãrũrimajare ikuᵽaka kire jẽrĩaeka: —¿Noꞌorã baꞌarika baaweirĩ yija aꞌririka miyaᵽayu, Ᵽascua baya ᵽoto mabaꞌarũkia?— kire narĩka. 13 Toᵽi ĩꞌᵽarã kika wãrũrimajare ᵽũataweibaraka ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Wejearã mija eyarãka ᵽoto torã ĩꞌrĩka jotoaᵽi okoa kõkewaꞌyukate mija ĩatõᵽorãñu. Kibeꞌerõꞌõ mija aꞌᵽe. 14 Kibeꞌerõꞌõ aꞌritirã, wiꞌiarã kikãkarãñurõꞌõ ĩatirã, ikuᵽaka ãᵽaraka sabaꞌiᵽite mija jẽrĩabe: “Yijare wãrõrimaji ikuᵽaka ãrĩkoꞌoka: ‘¿Noꞌorã sime yika wãrũrimajaka, Ᵽascua baya ᵽoto baꞌarũkia nabaaweirũkirõꞌõ?’, kẽrĩkoꞌo”, mija ãᵽe. 15 Iꞌsuᵽaka mija ãᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ĩmiᵽẽꞌrõtorã ima kuraraka joꞌbarõꞌõjĩte mijare kibearãñu. Koᵽakaja najietikarõꞌõ simarãñu. Suᵽa imarĩ iꞌsia kurarakarã mabaꞌarũkia mija baaweibe,— nare kẽrĩka. 16 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩka beꞌerõꞌõ, torã naꞌrika. Torã eyatirã Jesúre nare bojaeka uᵽakaja simamaka niaeka. Torã Ᵽascua bayarĩmi nabaꞌarũkia nabaaeka mae. 17 Rãꞌiwaꞌri neiᵽuᵽurõꞌõ sajarika ᵽoto Jesúre torã eyaeka kika wãrũrimaja, ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarã kika imaroyikarãᵽitiyika. 18 Naka baꞌabaraka ikuᵽaka nare kibojaeka: —Mija ãꞌmitiᵽe. Rita mijare yibojayu mae. Mawatoᵽekarã ĩꞌrĩka imaki maka baꞌariᵽotojo, yimajãmarãre yire ñiꞌaokaroꞌsi yire bojajããrũkika,— nare kẽrĩka. 19 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, baꞌiaja naᵽuᵽarika. Toᵽi mae nimarakamakiji ikuᵽaka kire ãᵽaraka najẽrĩaũꞌmueka: —¿Yiꞌimarĩka iꞌsuᵽaka baarãki ruku?— ãᵽaraka kire najẽrĩaeka. 20 Toᵽi mae ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —Ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamaki seroarã yika ᵽan ñuꞌabaꞌairãkaki kime. 21 Tuᵽarã majaroᵽũñurã sabojaika uᵽakaja simaerã baayu yiroꞌsi. Ᵽoꞌimaja Maꞌmi ñime. Yire ñiꞌatirã ᵽoꞌimajare yire jããrãñu. “Aᵽerãte kire ñiꞌarũ”, ãrĩwaꞌri yire bojajããrãki ᵽuri, jimarĩa baꞌiaja jũarãki. Iꞌsuᵽaka simamaka imaberiri kimakoᵽeka,— nare kẽrĩka. 22 Baꞌabaraka nimekãꞌãja ᵽan Jesúre eꞌeka. Sarikatirã, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka ãrĩtirã sañakatarutirã nare sakĩjika. 12  





















Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

61

San Marcos 14

—Ãjaꞌa, samija baꞌabe. Ika ᵽan koᵽakaja yiᵽoꞌia sime,— nare kẽrĩka. 23-24 Toᵽi ate koꞌa keꞌeka. Sarikatirã, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka ãrĩtirã nare sakĩjika. Suᵽa imarĩ nimarakamakiji sanukueka beꞌerõꞌõ ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Ika iyaokoa koᵽakaja yiriwea sime. Riweajurubaraka yireyarãkaᵽi ãrĩwaꞌri rĩkimarãre Tuᵽarãte tããrãñu. Iꞌsuᵽaka yireyamaka ĩatirã, “Baꞌiaja nabaaika yijũjerãñu”, Tuᵽarãte ãrĩka uᵽakaja kibaarãñu mae. 25 Rita mijare ñañu mae, Tuᵽarãte yire jãꞌmerũjerũkia seyabeyukaji iyaokoa mijaka ukuokaroꞌsimarĩa ñime. Yijãꞌmeũꞌmurãñurĩmi seyarãka ᵽoto ᵽuri, aᵽeuᵽaka, mamaka iyaokoa yukurãñu mae,— nare kẽrĩka.  



“ ‘Jesúre õrĩbeyuka yiꞌi’, yireka merĩrãñu”, Ᵽedrote kẽrĩka (Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38)

Suᵽa imarĩ Tuᵽarã baya koyaweatirã Olivos wãmeika ᵽusiarã naꞌrika. 27 Torã naꞌrika ᵽoto ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Yire ãꞌmitiriᵽẽairã imariᵽotojo yire mija jaꞌatarãñu. Suᵽa imarĩ yire jaꞌatawaꞌri rakakaja mija ᵽibiᵽaterãñu. Tuᵽarã majaroᵽũñurã ãñu uᵽakaja simarãñu. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: “Oveja ĩarĩrĩrimajire yijããrãñu. Iꞌsuᵽaka yibaamaka kioveja ruꞌriᵽatarãka”, ãrĩwaꞌri sabojayu. 28 Suᵽa imarĩ yire najããkoꞌomakaja õñia yijariᵽeꞌrirãñu. Iꞌsuᵽaka imatirã mija ruᵽubaji Galileakaꞌiarã yeyarãñu. Suᵽabatirã torã mijare yeꞌetorirãñu,— nare kẽrĩka. 29 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Ᵽedrote kire ãrĩka: —Aᵽerã ᵽuri nimarakamakiji mire jaꞌatarãñurã jeꞌe. Yiꞌi ᵽuri mire jaꞌatabesarãki,— kire kẽrĩka. 30 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Rita mire ñañu. Ire ñamiji karaka ĩꞌᵽakuri akaerã baarãka ruᵽubaji, maekarakakuri, “Jesúre õrĩbeyuka yiꞌi”, nare merĩrãñu,— Ᵽedrote kẽrĩka. 31 Iꞌsuᵽaka Jesúre kire ãrĩkoꞌomakaja, ikuᵽaka Ᵽedrote kire ãrĩka: —Jẽnoꞌotaka, “Mire ñorĩbeyu”, ãrĩbesarãki yiꞌi. Mikaja reyarũkika ᵽariji ñima simamaka, “Jesúre õrĩbeyuka yiꞌi”, ñarĩbesarãñu,— Ᵽedrote kire ãrĩka. Ᵽedrote ãrĩka uᵽaka oyiaja ĩꞌrĩka uᵽakaja narĩka aᵽerãoka. 26  











Getsemaní wãmeirõꞌõrã Tuᵽarãka jairĩ Jesúre aꞌrika (Mt 26.36-46; Lc 22.39-46)

Toᵽi mae Getsemaní wãmeirõꞌõrã naꞌrika. Torã eyatirã kika imaekarãre ikuᵽaka kẽrĩka: —Iꞌtorã Tuᵽarãka jairĩ yaꞌyu. Õꞌõrãja mija ruᵽabe ruᵽu,— nare kẽrĩka. 32  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 14

62

Torãjĩrã Ᵽedro, Santiago suᵽabatirã Juanre, kika keꞌewaꞌrika. Torã naꞌririjayukãꞌãja jimarĩ kiwayuᵽiꞌriũꞌmueka. 34 Iꞌsuᵽaka imawaꞌri ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Yiᵽuᵽakaᵽi yiwayuᵽiꞌritiyayu “Reyatiyaerã yibaayu”, ãñurõꞌõjĩrã. Õꞌõrã mija tuibe ruᵽu. Kãᵽekaja yire mija taꞌabe,— nare kẽrĩka. 35 Suᵽabatirã ñoakuriᵽañakarã keꞌrika. Torã eyatirã kaꞌiarã moꞌiᵽãñatirã, Tuᵽarãka kijaika baꞌiaja ãꞌmika jũarika yaᵽaberikoᵽewaꞌri. 36 Kika jaibaraka ikuᵽaka kire kẽrĩka: —Aꞌbi, ritaja baawãrũiki mime. Suᵽa imarĩ yire najããkoreka, yire mijeyobaarika yiyaᵽayu. Iꞌsuᵽaka mire yijẽñekoꞌomakaja yiyaᵽaika uᵽakamarĩa mibaakoᵽejĩkaoka marã imabeyua. Miyaᵽaika uᵽakaja simarũ,— Tuᵽarãte kẽrĩka. 37 Tuᵽarãka jaiweatirã kiᵽeꞌriwaꞌrika maekarakamarãte imaekarõꞌõrã. Kãrĩrikarekaja nosika ᵽotojĩ naᵽõꞌirã keyaeka. Iꞌsuᵽaka nimamaka ĩatirã, ikuᵽaka Ᵽedrore kẽrĩka: —¿Simón, dako baaerã mikãñu? ¿Ĩꞌrãkuri aiyajẽrã rõꞌõjĩrãjĩkaja kãᵽekaja imaberijĩka mime bai jeꞌe? 38 Rakajekaja Tuᵽarãte jẽñebaraka mija imabe, baꞌiaja mija baakoreka. “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja yija baarãñu”, ãñurã imariᵽotojo, mija ᵽoꞌiaᵽi ᵽuri samija rakajeᵽããwãrũbeyu. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja mija baawãrũbeyu,— nare kẽrĩka. 39 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩweatirã Tuᵽarãka jairĩ keꞌrika ate. Mamarĩ kire kijẽñeka uᵽakajaoka kire kẽrĩka ate. 40 Iꞌsuᵽaka baaweatirã kijeyomarã ᵽõꞌirã kiᵽeꞌriwaꞌrika. Jimarĩa õõmaka nare baaeka simamaka kãrĩkarã nimaeka. Iꞌsuᵽaka nimaekarõꞌõrã naᵽõꞌirã keyamaka, tũrũtirã kiruᵽu niꞌyoᵽiꞌrika. Suᵽa imarĩ marãkãꞌã kire ãrĩwãrũberijĩñurã nimaeka. 41 Suᵽa nimekãꞌãja Tuᵽarãka jairĩ keꞌrika ate. Iꞌsia beꞌerõꞌõ naᵽõꞌirã etatirã, —¿Iꞌsuᵽakaja kãᵽarakaja mija imañuju ruᵽu? Koᵽakaja yire nañiꞌarijẽꞌrãka seyayu mae. Ᵽoꞌimaja Maꞌmite nañiꞌaokaroꞌsi bojajããrimajire koᵽakaja etayuju mae. Baꞌiaja baarimajare yire kiñiꞌarũjerã baayu. 42 Mija miꞌmibe. Dajoa kire matoyari,— kika wãrũrimajare kẽrĩka. 33  



















Jesúre nañiꞌaeka majaroka

(Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)

Iꞌsuᵽaka Jesúre jaiyuju Judare etaeka. Jesúka wãrũrimaji ĩꞌᵽoũꞌᵽuarãeꞌearirakamarãkaki Judare imaeka. Rĩkimarãja ᵽoꞌimajare iꞌtaeka kika. Sara, yaᵽua rikabaraka Jesúre ñiꞌarĩ niꞌtaeka. Kurarãka ĩᵽarimarã, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãre ᵽũataekarã nimaeka. 44 “Ikuᵽaka kire yibaarãñu”, ãrĩwaꞌri Judare nare bojatikarã nimaeka. 43  



Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

63

San Marcos 14

—Jesúre mija ĩawãrũokaroꞌsi uꞌsurikaᵽi kire yijẽñerãñu. Iꞌsuᵽaka yibaarãka beꞌerõꞌõ kire ñiꞌatirã jia kire mija ĩarĩrĩwaꞌᵽe,— nare kẽrĩka. 45 Iꞌsuᵽaka nare kẽrĩweaeka beꞌerõꞌõ Jesús ᵽõꞌirã eyatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka: —¿Yaje mime wãrõrimaji?— Iꞌsuᵽaka kire ãrĩtirã kire kiuꞌsueka. 46 Iꞌsuᵽaka kibaamaka ĩatirã, Jesúre nañiꞌaeka. 47 Iꞌsuᵽaka kire nabaamaka ĩatirã, Jesús wãꞌtarã rĩkamarikaki sara baiwararĩ keꞌetaeka. Saᵽi kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki baꞌirabeĩjirimaji ãꞌmua kitoakõrõtaeka. 48 —¿Dako baaerã sara, yaᵽuaᵽitiyika yire ñiꞌarĩ mija iꞌtayu? ¿Kareeꞌerimajire ñiꞌarirokaᵽi yire mija ñiꞌariᵽakatayu bai? 49 Ĩꞌrãrĩmi jariwaꞌririmarĩaja mija watoᵽekarã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiareka mijare wãrõbaraka ñimaroyi. Torã ñimarijaraᵽaka ᵽoto yire ñiꞌarĩ mija etaberaᵽe ruᵽu. Yire mija ñiꞌaika, Tuᵽarã majaroᵽũñurã sabojaika uᵽakaja sime yiroꞌsi,— Jesúre nare ãrĩka. 50 Suᵽa imarĩ kire nañiꞌamaka ĩatirã, kika wãrũrimajare nimauᵽatiji kire ruꞌritaᵽawaꞌrika. 51 Kire neꞌewaꞌrika ᵽoto ĩꞌrĩka bikirimaji kibeꞌerõꞌõᵽi aꞌririjarikaki. Sayaᵽãijĩka takaja wãꞌojĩꞌatirã kimaeka. Kibeꞌerõꞌõ keꞌririjarika ᵽoto torã imaekarãte kire ñiꞌaᵽeꞌrotaeka. 52 Iꞌsuᵽaka kire baakoᵽewaꞌri kisayaᵽãitakaja kireka nabaꞌitatamaka, dakomarĩaja kiruꞌriwaꞌrika.  















Judíotatarã ĩᵽarimarã imatiyaitata imaekarã, “Oka mireka ima”, Jesúre narĩka

(Mt 26.57-68; Lc 22.54-55, 63-71; Jn 18.12-14, 19-24)

Suᵽabatirã kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki imaekaki wiꞌiarã Jesúre neꞌewaꞌrika. Kire neꞌeeyaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽarimarãre nimauᵽatiji torã rẽrĩka. Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãoka rẽrĩkarã. u 54 Iꞌsuᵽaka nabaaeka ᵽoto Ᵽedrore ñoakuriᵽi aꞌririjaᵽaraka kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki wiꞌi ᵽẽtetaꞌteka imaekarõꞌõrã keyaeka. Torã kãkatirã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia tuerimajaka kiᵽekajũrĩruᵽaeka. 55 Iꞌsuᵽaka simaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽarimarã, suᵽabatirã judíotatarã ĩᵽarimarã imatiyaitataoka “¿Dakoaᵽi Jesúre majããrũjejĩñu?”, ãrĩwaꞌri jaibuꞌabaraka nimaeka. Suᵽa imarĩ “Ikuᵽaka baꞌiaja Jesúre baaraᵽe”, ãrĩwaꞌri bojarũkirãte nayaᵽakoᵽeka. Iꞌsuᵽaka nayaᵽaeka simakoꞌomakaja baꞌiaja oka 53  





u  14.53 La Junta Suprema (Sanedrín) de líderes judíos que gobernaba asuntos religiosos. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 14

64

kireka imaeka natõᵽoberika. 56 “Ika baꞌiaja Jesúre baaraᵽe”, rĩkimarãja narĩᵽakikoꞌomakaja ĩꞌrĩkate bojaeka uᵽakamarĩa nabojakoᵽeka. 57-58 Ĩꞌrãrimarã miꞌmirĩkatirã imabeyuaᵽiji ikuᵽaka ãᵽaraka kire nokabaaeka: —“Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia ᵽoꞌimajare baaeka yiᵽoaᵽaterãñu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja maekarakarĩmi beꞌerõꞌõjo ate sayibaarãñu, ᵽoꞌimajare baaekamarĩa”, Jesúre ãᵽakãꞌã yija ãꞌmitiraᵽe,— narĩka. 59 Iꞌsuᵽaka bojariᵽotojo ĩꞌrĩka uᵽakamarĩa rukubaka oyiaja nabojaᵽakikoᵽeka ruᵽu. 60 Suᵽa imarĩ kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki nimauᵽati wãjitãji miꞌmirĩkatirã ikuᵽaka Jesúre kijẽrĩaeka: —¿Dako baaerã nare miokaeꞌeberitiyayu jeꞌe? ¿Dakoaᵽi ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka tĩmarĩtakaja mire nokabaayu jeꞌe?— kurarãka ĩᵽamakire kire ãrĩka. 61 Iꞌsuᵽaka kẽrĩkoꞌomakaja Jesúre kire okaeꞌeberika. Iꞌsuᵽaka kimekãꞌãja ikuᵽaka kurarãka ĩᵽamakite kire jẽrĩaeka ate: —¿Miꞌiji bai mime Jãꞌmerũkika Kiwãꞌmaekaki, v Tuᵽarã Maki?— kire kẽrĩka. 62 Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã ikuᵽaka Jesúre kire yiꞌrika mae: —Ãꞌã, yiꞌiji ñime. Suᵽabatirã ñamajĩ Tuᵽarã ᵽõꞌi ritaᵽẽꞌrõtorã Ᵽoꞌimaja Maꞌmite ruᵽamaka mija ĩarãñu. Suᵽabatirã ĩmiᵽi oko ũmaka watoᵽekaᵽi yiruiraꞌamakaoka mija ĩarãñu,— kire kẽrĩka.  











(San Marcos 14.60-64) v

 14.61

Mesías

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

65

San Marcos 14

Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, boebariwaꞌri kiõñu uᵽakaja kijariroaka ᵽemakato kurarãka ĩᵽamakire baibebataeka. “ ‘Tuᵽarã uᵽakaja ñime’, kẽñu ruku”, ãrĩwaꞌri iꞌsuᵽaka kibaaeka. Iꞌsuᵽaka baawaꞌri ikuᵽaka aᵽerã ĩᵽarimarãre kẽrĩka: —Dika baꞌiaja baaiki kime aᵽerãte ãrĩrũkia jariwaꞌribeyua mae, koᵽakaja ritaja baꞌiaja kẽñua morĩwãrũᵽatayu. 64 Mijaoka ãꞌmitirikoꞌorã baꞌiaja Tuᵽarãreka kijaikoꞌa. Suᵽa imarĩ ¿marãkãꞌã kire mabaarãñu jeꞌe mijareka?— ãrĩwaꞌri kijẽrĩaeka kĩᵽarimarã jeyomarã imaekarãte. Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, —Oka baꞌiaja kiroꞌsi ima simamaka jããrikaja sime kire,— nimarakamakiji narĩᵽataeka. 65 Suᵽabatirã ĩꞌrãrimarã Jesúre rijoꞌkataᵽatebaraka kiñakoa ᵽiꞌᵽetãtetirã kire naᵽajeka. Kire ᵽajebaraka ikuᵽaka kire najẽrĩaroyika: —¿Maki mire ᵽajeiki? Karemarĩa Tuᵽarãte mire bojarãkareka, “Iki yire ᵽajekoꞌoka”, merĩrãñu,— kire narĩwãꞌimarĩka. Kire eꞌewaꞌᵽaraka Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia tuerimajaoka kiᵽema ᵽajerijarikarã. 63  





“Jesúre õrĩbeyuka yiꞌi”, Ᵽedrote ãrĩkarõꞌõ (Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18, 25-29)

Iꞌsuᵽaka baꞌiaja Jesúre baabaraka wiꞌitõsiarã nimaeka ᵽoto ᵽẽterãja Ᵽedrote imaeka ruᵽu. Torã kimaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽamaki imatiyaikiroꞌsi baꞌiraberirõmore kiᵽõꞌirã etaeka. 67 Ᵽedrote ᵽekaõꞌto wãꞌtarã jũrĩruᵽamaka ĩatirã, ñoaka kire koyoirĩkaeka. Toᵽi ikuᵽaka kire kõrĩka: —Miꞌioka Jesús Nazaretkakika turiroyiraᵽaki mime,— kire kõrĩka. 68 Iꞌsuᵽaka kire kõᵽakãꞌã, ikuᵽaka kore kiyiꞌrika: —Iꞌsuᵽaka meñua õrĩbeyuka yiꞌi, mijaikaoka ãꞌmitiriwãrũbeyuka yiꞌi,— kore kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kore ãrĩweatirã, koᵽereka imaekarõꞌõᵽi kiᵽoriwaꞌrika ᵽoto karaka akaeka. 69 Toᵽi ate kire ĩatõᵽotirã ikuᵽaka torã imaekarãte kõrĩka: —Ĩꞌĩ imaki Jesúka wãrũrimajakakijioka kime,— nare kõrĩka. 70 Iꞌsuᵽaka kõᵽakãꞌã “Kika wãrũrimajimarĩki yiꞌi”, Ᵽedrote ãrĩka ate. Ñoaᵽañaka imatirã ate torã imaekarãte ikuᵽaka kire ãrĩka: —Miꞌioka naka imaekaki, Galileakaki mime jeꞌe aᵽeyari,— kire narĩka. w 66  









w  14.70 Por el acento de Pedro, adivinaron que él era de Galilea. Todos los discípulos de Jesús eran de Galilea menos Judas. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 14 –15

66

Iꞌsuᵽaka naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kiyiꞌrika: —¡Iꞌsuᵽaka mija ãñukate õrĩberitiyaikiꞌre yiꞌi! Waᵽuju yiᵽakijĩkareka baꞌiaja Tuᵽarãte yire baajĩñu,— kẽrĩka. 72 Iꞌsuᵽaka kẽñukãꞌãja ate karaka akaeka. Sakamaka ãꞌmitiritirã, Jesúre kire bojaeka kiᵽuᵽakarã kire ñaꞌrĩjãirarika, “Ĩꞌᵽakuri karaka akaerã baarãka ruᵽu maekarakakuri, ‘Jesúre õrĩbeyuka yiꞌi’, merĩrãñu.” Iꞌsuᵽaka Jesúre ãrĩka kire ñaꞌrĩjãiraᵽakãꞌã, jimarĩa Ᵽedrote orika. 71 



Ᵽilato ᵽõꞌirã Jesúre neꞌeeyaeka

15

(Mt 27.1-2, 11-14; Lc 23.1-5; Jn 18.28-38)

Suᵽabatirã aᵽerĩmi bikitojo ĩᵽarimarã imatiyarimaja nimauᵽatiji rẽrĩkarã ate. Kurarãka ĩᵽamarã, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãoka torã nimaeka. Rẽrĩtirã “Ikuᵽaka Jesúre mabaajĩñu”, ãᵽaraka najaibuꞌaeka. Toᵽi mae, Jesús ᵽitaka ᵽiꞌᵽetirã Ᵽilato ᵽõꞌirã kire neꞌewaꞌrika. 2 Kiᵽõꞌirã kire neꞌeeyaeka ᵽoto ikuᵽaka Ᵽilatore kire jẽrĩaeka: —¿Miꞌi bai judíotatarã ĩᵽamaki?— kire kẽrĩka. Iꞌsuᵽaka kire kẽᵽakãꞌã, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka: —Miꞌiji ãñuka iꞌsuᵽaka,— kire kẽrĩka. x 3 Suᵽabatirã kurarãka ĩᵽamarã rĩkimaka baꞌiaja Ᵽilato wãjitãji Jesúre nokabaaeka. 4 Suᵽa imarĩ ikuᵽaka Ᵽilatore kire jẽrĩaeka ate: —¿Dako baaerã miokaeꞌeberitiyayu jeꞌe? ¿Ritaja mire nokabaaika miaꞌmitiribeyu bai jeꞌe?— kire kẽrĩka. 5 Iꞌsuᵽaka kire kẽrĩkoꞌomakaja Jesúre okaeꞌeberika ruᵽu. Kiokaeꞌebeᵽakãꞌã ĩawaꞌri, iꞌsuᵽaka imaekakite ĩakoriberiroyikaki imarĩ, marãkãꞌã ãrĩberijĩka Ᵽilatore jarika. 1 









“Jesúre najããᵽarũ”, narĩkakaka

(Mt 27.15-31; Lc 23.13-25; Jn 18.38-19.16)

Ĩꞌrãkuri wejejẽꞌrã rakakaja Ᵽascua baya simaroyika ᵽoto ĩꞌrĩka wẽkomaka imariwiꞌiarã imakite Ᵽilatore ᵽoataroyika. Iꞌsuᵽaka kibaaroyika simamaka ĩꞌrĩka sareka imaekakite kiᵽoatarika ᵽoꞌimajare yaᵽaeka. 7 Iꞌsuᵽaka nabaaeka ᵽoto wẽkomaka imariwiꞌiarã Barrabásre imaeka kika baꞌiaja baaekarãᵽitiyika. Roma ĩᵽamakire yiꞌriberiwaꞌri tokarã surararãkaka jĩᵽaraka ᵽoꞌimajare jããeka mirãki kimaeka. 8 Suᵽa imarĩ rĩkimarãja eyaekarã ikuᵽaka Ᵽilatore narĩka: —Mibaarijariroyika uᵽakaja, ĩꞌrĩkate miᵽoatarika yija yaᵽayu,— kire narĩka. 6 





x

 15.2 La respuesta puede entenderse como “Sí, como usted dice”, o “Usted es quien lo dice.” Probablemente Jesús no afirmó claramente que era rey de los judíos para que Pilato no pensara que él refiere a un rey político como César o Herodes. Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

67

San Marcos 15

Iꞌsuᵽaka kire naᵽakãꞌã ikuᵽaka nare kẽrĩka: —¿Makire yiᵽoatarika mija yaᵽayu? ¿Yaje judíotatarã ĩᵽamakire yiᵽoatarika mija yaᵽayu jeꞌe?— nare kẽrĩka. 10 “Jesúre ãꞌmijĩairã imarĩ, yiᵽõꞌirã kurarãka ĩᵽamarãre kire eꞌeetayu”, ãrĩᵽuᵽajoaekaki imarĩ, kire ᵽoatarika yaᵽakoᵽekaki imarĩ, iꞌsuᵽaka kẽrĩka. 11 Jesúre ᵽoatarika kiyaᵽakoꞌomakaja kurarãka ĩᵽarimarã ᵽuri jãjirokaᵽi ikuᵽaka ritaja ᵽoꞌimajare ãrĩkarã: —“Barrabásre miᵽoatabe Jesús õꞌtoarã”, Ᵽilatore mija ãᵽe,— kurarãka ĩᵽamarãre ãrĩka. 12 “Barrabásre miᵽoatabe”, naᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã ikuᵽaka Ᵽilatore nare yiꞌrika: —Iꞌsuᵽaka yibaarãkareka, “Judíotatarã ĩᵽamaki”, mija ãñukate ᵽuri ¿marãkãꞌã yibaarãñu jeꞌe?— nare kẽrĩka. 13 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, akasererikaᵽi, —¡Yaᵽua tetaekarã kire miᵽatakĩarũjeᵽabe!— kire narĩka. 14 Iꞌsuᵽaka narĩkoꞌomakaja, —¿Dakoa baꞌiaja kibaaeka jeꞌe?— nare kẽrĩka. 9 











(San Marcos 15.9-14) Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 15

68

Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã, jãjibaji nakasereka ate, —¡Yaᵽua tetaekarã kire miᵽatakĩarũjebe!— narĩka. 15 Suᵽa imarĩ ᵽoꞌimajaka jia imarika yaᵽawaꞌri Barrabásre kiᵽoataeka mae. Jesúre ᵽuri, ajeakaka ᵽajerũkia nabaaeka imaroyikaᵽi surararãkare kiᵽajerũjeka. Iꞌsuᵽaka kire nabaaeka beꞌerõꞌõᵽi, “Yaᵽua tetaekarã kire ᵽatakĩarĩ mija eꞌewaꞌᵽe”, Ᵽilatore nare ãrĩka. 16 Iꞌsuᵽaka kijãꞌmeka simamaka toᵽi aꞌritirã ĩᵽi Ᵽilato wiꞌitõsiarã y nakãkaeka mae. Suᵽabatirã torã imaekarã surararãkare nakaeka nimauᵽatiji Jesús ᵽõꞌirã narẽñaokaroꞌsi. 17-18 Wiꞌitõsiarã nimauᵽatiji rẽrĩᵽatatirã jairoᵽemakato iyayaᵽea uᵽaka ĩoika Jesúre najããwãꞌimarĩka, ĩᵽire jããroyikakaka. Suᵽabatirã ᵽotatãkobuꞌya baatirã, kiruᵽukoꞌarã tuatirã ikuᵽaka kire nawaᵽeriwãꞌimarĩka: —Jia ritaja mire najiyiᵽuᵽayeerũ, judíotata ĩᵽamaki,— kire ãᵽaraka, baꞌiaja kire najaiwãꞌimarĩka. 19 Suᵽabatirã yaᵽuaᵽi kiruᵽukoꞌarã ᵽajerijaᵽaraka kire narijoꞌkataᵽaterijarika. Kiwãjitãji ñukuruᵽatirã eewãꞌimaᵽaraka kire nawaᵽeka. “¿Miꞌi imaki ĩᵽi imatiyaiki bai?”, ãᵽaraka kire nawaᵽeka. 20 Kire eewãꞌimarĩweatirã kijairoᵽemakato iyayaᵽea uᵽaka ĩoika eꞌetirã mamarĩ kijããekatojo kire najããeka ate. Suᵽabatirã yaᵽua tetaekarã ᵽatakĩarĩ kire neꞌewaꞌrika mae.  









Yaᵽua tetaekarã Jesúre ᵽatakĩarĩ neꞌewaꞌrika (Mt 27.32-44; Lc 23.26-43; Jn 19.17-27)

Kire neꞌewaꞌrika ᵽoto Simón, Cirenewejeakakire naᵽõꞌirã etaeka. Alejandro, Rufoᵽitiyika ĩꞌᵽarã ᵽaki kimaeka. Jerusalénwejearã eyatirã Jesús wãꞌtaᵽi Simónre oꞌriwaꞌrirã baaeka ᵽoto Jesúre naᵽatakĩarũkia yaᵽua tetaeka surararãkare kire kõkerũjeka. 22 Suᵽabatirã Gólgota wãmeirõꞌõrã Jesúre neꞌewaꞌrika. “Ruᵽukoꞌa ũꞌã ᵽusia”, ãrĩrika simaeka Gólgota. 23 Torã eyatirã iyaokoa, mirra ĩkoa rukeka z kire nasĩamaka sakiukuberika. 24 Torãjĩrã mae Jesúre kijariroaka eꞌetatirã, yaᵽua tetaekarã kire naᵽatakĩaeka. Kijariroaka yaᵽawaꞌri ikuᵽaka narĩka: “Niꞌi kijariroaka eꞌerika mairã”, ãᵽaraka barewãꞌimarĩrikaᵽi surararãkare sakorika. Iꞌsuᵽaka barewãꞌimarĩrirokaᵽi kijariroaka kijããekato neꞌeka mae. 25 Bikitojo botarakaoteñarirakakuri aiyajẽrã eyawaꞌrika ᵽoto kire naᵽatakĩaeka mae. 26 Kiruᵽukoꞌa boꞌirã yaᵽuᵽãia oꞌoeka najĩꞌataeka. “Oka kireka imaeka ᵽareaja iꞌsuᵽaka kijũayu”, narĩrũ ãrĩwaꞌri 21 











y

 15.16

Llamado pretorio en latín.

z

 15.23

Un sedante para que no sufra tanto

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

69

San Marcos 15

iꞌsuᵽaka nabaaeka. “Ĩꞌĩ kime judíotata ĩᵽamaki”, ãrĩwaꞌri sarã noꞌojĩꞌaeka simaeka. 27 Torã ĩꞌᵽarã kareeꞌerimajareoka naᵽatakĩaeka. Ĩꞌrĩka kiritaᵽẽꞌrõtoᵽi, aᵽika kikãkoᵽẽꞌrõtorã nimaeka. 28 Iꞌsuᵽaka Tuᵽarã majaroᵽũñureka sabojatika simamaka iꞌsuᵽaka kiroꞌsi simaeka. Ãꞌmitirikõrĩ jeꞌe: “Baꞌiaja baairãᵽitiyika kimamaka, baꞌiaja baaiki kime kiroꞌsi”, ᵽoꞌimajare kireka ãrĩrãñu, ãrĩwaꞌri oꞌoeka simaeka. 29 Jesús wãꞌtaᵽi oꞌrikarã kire jiyiᵽuᵽayeeberiwaꞌri naruᵽukoꞌa narĩꞌmeka. Ikuᵽaka ãrĩroyikarã: —¡Yaa! “Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌia yiᵽoaᵽaterãñu. Iꞌsuᵽaka baatirã, maekarakarĩmi beꞌerõꞌõ sayibaarãñu ate”, merãᵽe. 30 Iꞌsuᵽaka baaiki mimayeꞌe, mirikaᵽi miõñu uᵽakaja miᵽoꞌia mitãbe. Suᵽabatirãoka yaᵽua tetaekarã mire naᵽatakĩaikaᵽioka miruiraꞌabe,— jaiyuyebaraka kire narĩka. 31-32 Kurarãka ĩᵽarimarã, Moiséte jãꞌmeka wãrõrimajaoka ikuᵽaka ãᵽaraka kire jaiyuyekarã: —Aᵽerãte tããekaki imariᵽotojo kiõñu uᵽakaja kiᵽoꞌia ᵽuri kitãwãrũbeyu. Karemarĩa Mesías, Israelkaꞌiakarã ĩᵽamakitaki kimarãkareka, kiruirãñu. Yaᵽua tetaekaᵽi kiruimaka ĩatirã, “Rita, ikiji mime”, kire marĩrãñu,— ᵽoꞌimajare narĩka. Jesús wãꞌtarã yaᵽua tetaekarã ᵽatakĩaekarãoka naka ĩꞌrãtiji kire jaiyuyekarã.  









Jesúre ᵽuᵽaririka

(Mt 27.45-56; Lc 23.44-49; Jn 19.28-30)

Wãjitãji aiyate eyawaꞌrika ᵽoto wejea ñamitaꞌrika. Maekarakakuri aiyajẽrã beꞌerõꞌõjĩrã saborika ate. 34 Saborika ᵽoto jãjirokaᵽi ikuᵽaka Jesúre jaiwataeka: —Eloí, Eloí, ¿lama sabactani?— kẽrĩka. (Hebreo okaᵽi ikuᵽaka ãrĩrika simaeka: “Tuᵽarã, Yiᵽaki, ¿dako baaerã yire miarĩrĩrijaꞌatayu?”, ãrĩrika simaeka). 35 Kire ãꞌmitiritirã, ĩꞌrãrimarã torã imaekarãte ikuᵽaka ãrĩka: —Tuᵽarãte bojaĩjirimaji imaekaki Elíasre kiakakoyu,— narĩka. 36 Suᵽa imarĩ ĩꞌrĩka torã imaekaki okoarã samañuꞌamaka uꞌrieꞌeika a eꞌerĩ rĩrĩwaꞌrikaki. Seꞌeetatirã iyaokoa kãꞌmarikarã sakiñuꞌaeka. Suᵽabatirã Jesús rijearã yaᵽuaᵽi sakitaaruᵽakoᵽeka sakimiꞌmirĩtaokaroꞌsi. Iꞌsuᵽaka kire baakoᵽetirã ikuᵽaka ᵽoꞌimajare kẽrĩka: —Jaika ruᵽu mija taꞌabe. Elías imaekakire kire ruetamaka mairã,— nare kẽrĩka. 33  







a

 15.36

Esponja

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 15

70

(San Marcos 15.37-38) Iꞌsuᵽaka kẽrĩka beꞌerõꞌõ jãjirokaᵽi akaseretirã Jesúre ᵽuᵽaririka mae. 38 Kiᵽuᵽaririkarõꞌõjĩte Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwiꞌiarã, sayaᵽãia moꞌrĩa baataꞌteka imaeka ĩmiᵽi beriruika kaꞌiarã eyabaka. 39 Jesúre ᵽuᵽaririka ᵽoto surararãka ĩᵽamakire yaᵽua tetaeka wãjitãji yoirĩkamarĩka. Kiᵽuᵽariᵽakãꞌã ĩatirã, —Tuᵽarã Makitakiji ĩꞌĩre imakoᵽeka mirãkiyu,— kẽrĩka. 40 Ñoakuriᵽañakaᵽi rõmijã ĩꞌrãrimarãoka kiᵽuᵽariᵽakãꞌã kire ĩaekarã. Nawatoᵽekarã nimaeka ikarakamarã aᵽerã: María Magdalena, suᵽabatirã María, José, kirĩꞌĩ Santiago ĩꞌᵽarã ᵽako koimaeka María. Suᵽabatirã aᵽeko Salomé imaekako. 41 Galileawejearã Jesúre imataᵽaeka ᵽoto kire jeyobaaeka mirãrã nimaeka ĩꞌrã rõmijã. Rĩkimarãja rõmitika Jerusalénrã kika eyaekarãoka kiᵽuᵽariᵽakãꞌã ĩaekarã. 37 









Jesúre ᵽuᵽariᵽakãꞌã ĩatirã ãta wiꞌiarã kire neꞌewaꞌrika (Mt 27.57-61; Lc 23.50-56; Jn 19.38-42)

Torã aᵽika, José Arimateawejeakakire imaeka. (Judíotatarã ĩᵽarimarã imatiyaitatakaki kimaeka). Suᵽabatirãoka jiyiᵽuᵽaka 42-43  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

71

San Marcos 15

ᵽoꞌimajare kire õñuka kimaeka. “Tuᵽarãte wãꞌmaekaki imarĩ, ritaja ᵽoꞌimajare jia Jesúre jãꞌmerãñu”, ãrĩrikaoka õñuka Josére imaeka. Jesúre ᵽuᵽaririka ᵽoto rãꞌirikoyiaja sajaritika simamaka, kũᵽajĩji sajariwaꞌrika jẽrĩtarirĩmi ruᵽu jieweibaraka nimaroyikarĩmi ᵽuririka. Suᵽa imarĩ ñojimarĩji ãta wiꞌiarã Jesús majaka natariyaᵽaeka. Suᵽa simamaka okajãjia jaritirã kĩkirimarĩaja Ᵽilato ᵽõꞌirã aꞌritirã Jesús ᵽoꞌia Josére jẽñeka. 44-45 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, “Yee, ¿koᵽakaja kiᵽuᵽariritiyu bai?”, Ᵽilatore ãrĩᵽuᵽajoaeka. Suᵽa imarĩ surara ĩᵽamakire Ᵽilatore akaeka “¿Yaje rita simatiyayu?”, kire ãñaokaroꞌsi. “Rita sime”, surararãka ĩᵽamakire kire ãrĩka ãꞌmitiritirã, Jesús ᵽoꞌia Josére keꞌerũjeka. 46 Iꞌsuᵽaka kẽᵽakãꞌã ãꞌmitiritirã, Jesúre buteokaroꞌsi ĩꞌrãto sayaᵽãia boia jíakaka Josére waᵽaĩjika. Suᵽabatirã kiᵽoꞌia ruerĩ keꞌrika mae. Kire rueweatirã sayaᵽãiaᵽi Josére kire buteka. Iꞌsuᵽaka kire baatirã ãta wiꞌia ᵽoꞌimajare baaekarã kire  



(San Marcos 15.46) Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 15 –16

72

kitaeka. Sarã kire tatirã ãta joꞌbakaᵽi sakitãteka. 47 María Magdalena, María, José ᵽakoᵽitiyika kire kitaekarõꞌõ niaeka.  

Õñia Jesúre jariᵽeꞌrika

16

(Mt 28.1-10; Lc 24.1-12; Jn 20.1-10)

Jẽrĩtarirĩmi, aiyate kaꞌraeka beꞌerõꞌõ María Magdalena, María Santiago ᵽako suᵽabatirã Salomé wãmeikoᵽitiyika maekarakakorã ruᵽukoꞌa wearũkia jia jiijĩsia nawaᵽaĩjika, Jesús ᵽoꞌiarã yoꞌyeokaroꞌsi. 2 Baꞌirabeũꞌmurirĩmi b bikitojo wãrĩrika ñaꞌrĩᵽataeka ᵽoto naꞌrika ãta wiꞌiarã. Aiyate wararaꞌaekarõꞌõjĩte torã naꞌririjarika. 3-4 Suᵽabatirã natiyiaja ikuᵽaka najaibuꞌarijarika: —Ãta joꞌbakaᵽi ãta wiꞌia natãteka, ¿maki maroꞌsi seꞌetarãki ruku?— narĩbuꞌarijarika. Torã neyaeka ᵽoto ãta joꞌbaka aᵽerõꞌõrã sataᵽamaka niaeka. 5 Ãta aᵽerõꞌõrã taᵽamaka ĩatirã, sarã nakãkawaꞌrika. Torã kãkawaꞌritirã ĩaᵽũataerã baakõrĩ nakãkawaꞌrika koᵽeritaᵽẽꞌrõtoᵽi, ĩꞌrĩka bikirimaji saya boia jããikite ruᵽamaka niaeka. Kire ĩatirã rõmijãte ᵽuᵽatatiyaeka. 6 Naᵽuᵽatamaka ĩawaꞌri, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Mija ᵽuᵽataꞌsi. Jesús Nazaretkaki yaᵽua tetaekarã naᵽatakĩaraᵽakite moꞌarĩ mija iꞌtayu. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja kimabeyu õꞌõrã. Kiᵽuᵽariᵽakãꞌã õꞌõrã kire nayayeraᵽaka beꞌerõꞌõ koᵽakaja õñia kijariᵽeꞌyu. Mia, õꞌõrã kire natakoᵽeraᵽarõꞌõrã karemarĩa kimajĩka. 7 Mija aꞌᵽe. Kika wãrũrimaja mirãrãte, suᵽabatirã Ᵽedroreoka ikuᵽaka mija bojaᵽe: “Mija ruᵽubajirã Galilearã eyaokaroꞌsi aꞌriweitiki Jesús. Mijare kibojatika uᵽakaja torã kire mija ĩatõᵽorãñu”, ãrĩwaꞌri nare mija bojabe,— nare kẽrĩka. 8 Iꞌsuᵽaka kẽrĩka ãꞌmitiritirã, ᵽuᵽatatiyawaꞌri tarabaraka rõmijãte ruꞌriᵽoriwaꞌrika. Iꞌsuᵽaka simaeka ĩatirã naᵽuᵽataeka simamaka, aᵽerãte samajaroka nabojaᵽibaberika. 1 













Õñia kijariᵽeꞌrika beꞌerõꞌõ María Magdalena wãmeika imaekakote Jesúre ᵽemakotowirika (Jn 20.11-18)

Najẽrĩtaroyikarĩmi beꞌerõꞌõkarĩmi bikitojo õñia Jesúre jariᵽeꞌrika. Bikitojo ñamiji õñia jariᵽeꞌritirã María Magdalena ᵽõꞌirã mamarĩtaka Jesúre ᵽemakotowiriũꞌmueka. Ĩꞌᵽotẽñarirakamaki Satanárika ima koreka ñaꞌrĩjãikarãte kiᵽoataeka mirãko koimaeka. 10-11 Kire ĩatirã, kika turitaᵽaeka mirãrãte bojarĩ koꞌrika. Baꞌiaja 9 



b

 16.2

Domingo

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

73

San Marcos 16

ᵽuᵽariwaꞌri oᵽaraka nimaekarõꞌõ naᵽõꞌirã eyatirã ikuᵽaka nare kõrĩka: “Õñia Jesúre jayu ate. Kire ñiakoꞌa simamaka ñañu”, ãᵽaraka nare kobojakoᵽeka. Iꞌsuᵽaka nare kobojakoꞌomakaja kore nayiꞌriberika. Kika wãrũeka mirãrã ĩꞌᵽarã ᵽõꞌirã Jesúre ᵽemakotowirika (Lc 24.13-35)

Iꞌsuᵽaka nare kõrĩkoᵽeka beꞌerõꞌõ ĩꞌᵽarã Jesúka wãrũeka mirãrã Jerusalénᵽi naꞌririjarika ᵽoto nare kiᵽemakotowirika aᵽeaja ĩoiki jaritirã. 13 Ᵽeꞌriwaꞌritirã aᵽerã Jesúka wãrũeka mirãrãte sanabojaeka. “Jesúre yija ĩakoꞌo”, nare nabojakoꞌomakaja nare nayiꞌriberika ate. 12  



“Ikuᵽaka yirika ᵽoꞌimajare mija wãrõrãñu”, ãrĩwaꞌri Jesúre bojaeka (Mt 28.16-20; Lc 24.36-49; Jn 20.19-23)

Iꞌsia beꞌerõꞌõ kika wãrũeka mirãrã ĩꞌrõũꞌᵽuarãeꞌearirakamaki imaekarãre baꞌaruᵽaekarõꞌõrã Jesúre ᵽemakotowirika. Naᵽõꞌirã ᵽemakotowiritirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Õñia yijariᵽeꞌraᵽaka beꞌerõꞌõ, ¿dako baaerã aᵽerã yire ĩaraᵽarãte bojaraᵽaka mija yiꞌririyaᵽaberitiyaraᵽe?— ãrĩwaꞌri nare kiwaᵽeka. 15 Iꞌsuᵽaka nare ãrĩtirã, ikuᵽaka nare kẽrĩka: —Ritatojo wejearã mija aꞌᵽe, yirika ritaja ᵽoꞌimajare õrĩᵽatarũ, ãrĩwaꞌri nare sabojataᵽaokaroꞌsi. 16 Yirika ãꞌmitiriᵽẽawaꞌri, “Jesúre yiꞌyuka ñime mae”, ãrĩwaꞌri kiruᵽukoꞌa jũjerũjeiki, baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã aꞌribesarãki. Iꞌsuᵽaka simakoꞌomakaja yirika ãꞌmitiriᵽẽabeyukaroꞌsi ᵽuri baꞌiaja kibaaika waᵽa baꞌiaja imarika tiyibeyurõꞌõrã Tuᵽarãte kire ᵽũatarãñu. 17 Mija ĩabe. Ikuᵽaka yire ãꞌmitiriᵽẽairãte nabaabearãñu: Yirirã nimamaka tẽrĩwaꞌribaji yirikaᵽi Satanárika ima ñaꞌrĩjãikarãreka ᵽoatarijarirãñurã. Suᵽabatirãoka aᵽerã oka norĩbeyua najairãñu. 18 Ãñaka nañiꞌakoᵽerãka, suᵽabatirã okoa rĩmaka nukukoᵽerãkaoka dakoa nare oꞌribesarãñu. Ᵽoꞌimaja jĩñurã ᵽoꞌiarã naᵽitaka najaꞌaᵽearãka ᵽotojo ᵽoꞌimajare jãjirijarirãñu,— nare kẽrĩka. 14  









Maboꞌikakurirã Jesúre aꞌrika (Lc 24.50-53)

Iꞌsuᵽaka maiᵽamaki Jesúre nare ãrĩka beꞌerõꞌõ Tuᵽarãte maboꞌikakurirã kire eꞌemiawaꞌrika. Suᵽa imarĩ kiᵽõꞌirã kiritaᵽẽꞌrõtoᵽi Jesúre ruᵽe mae, tẽrĩrikaja jiyiᵽuᵽaka õrĩrũkika 19 

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International

San Marcos 16

74

(San Marcos 16.19) imarĩ. 20 Kimirĩwaꞌrika beꞌerõꞌõ kika wãrũeka mirãrãte kirika bojataᵽarĩ aꞌrika. Iꞌsuᵽaka bojataᵽabaraka nimaeka ᵽoto, niakoribeyua ᵽoꞌimajare nabeaokaroꞌsi Maiᵽamakite nare jeyobaaroyika, “Rita sime nabojaika”, ᵽoꞌimajare ãñaokaroꞌsi. Iꞌtojĩrãja sime ruᵽu.  

Porciones del Nuevo Testamento en Letuama de Colombia, 1a ed., © 2014, Bible League International