Sustainable Copra Production Soil and Ecosystem Conservation

Ang mga sagbot nga cogon daling modaghan kon kini dili hatagan sa pagtagad samtang dili pa sila daghan. Makaapekto sila sa kadaghanon sa abot sa uma.

Gina-awhag nga kontrolon ang sagbot pinaagi sa paghagbas. Ang pagtanum ug cover crops sama sa centrosema ug siratro mahimo usab nga makapugong sa pagdaghan sa mga sagbot.

Ang mga sagbot makaangkon ug resistensya batok sa herbicide ug ang herbicide makadaut sa yuta ug mahimong hinungdan sa pagkabanlas. Ang uban herbicide gibawal sa SAN.

Ipabilin ang kabasaon ug katambokon sa yuta ug pugngi ang pagdaghan sa sagbot pinaagi sa pagtabun ug bunot o mga laya nga dahon ug sanga sa palibot sa punuan sa mga lubi.

Guinadili ang pagpanglit-ag, pangdakop, ug pagpatay sa mga ihalas nga mananap sama sa mga langgam ug halo.

Magbutang ug mga pahibalo sa uma nga ginadili ang pagpangdakop sa mga mananap.

Page 1

Sustainable Copra Production Soil and Ecosystem Conservation

Kung ang daplin sa sapa walay tanum, dali kini mabanlas hinungdan nga ang sapa molapad unya ang imong uma mogamay ang area.

Tanumi ug lainlain nga tanum ang daplin sa sapa aron mapugngan ang pagkabanlas niini.

Ang pagkaingin mopatay sa tanan tanum ug kahayupan sa imong yuta(Critical criteria 2.2 and 9.5)

Himoang conservation area ang mga lugar nga dili na mapuslan ug tanumi ug mga kahoy nga lumad sa lugar.

Ang pagtanum ug lubi sa bakilid kaayo nga yuta hinungdan nga ang yuta mabanlas tungod kay kini modahili o maanod paubos.

Page 2

Itanum ang lubi sa hanayhay lang nga bakilid kung mahimo. Pagtanum ug cover crops o vegetative barrierrs kung bakilid na kaayo ang luna.

Sustainable Copra Production Integrated Pest and Disease Management

Ayaw paggamit ug mga agrochemical nga guinadili sa Rainforest Alliance kay kini delikado kaayo sa panglawas ug kinaiyahan. (Critical criterion 8.4)

Gina-awhag ang paggamit ug biological control (sama sa Green Muscardine Fungus) alang sa pagkontrol sa mga peste.

Ang kakulang sa “pest prevention program” ug “pest monitoring and control” maoy hinungdan sa kalit nga pagdaghan ug lisod nga pagkontrol sa mga peste.

Bantayan ang mga peste ug sakit nga mopakita sa kalubihan ug himoan dayon ug aksyon aron malikayan ang pagkaylap niini.

Ang mga agrochemical delikado kaayo. Mahimo kining mosulod sa atong lawas pinaagi sa panit, ilong o baba. Makadaut kini sa mata. Mahimo kining hinungdan sa pagkahilo o pagkamatay.

Page 3

Paggamit ug insakto nga personal protective equipment kung mag-apply ug pesticide. Likayi nga adunay bahin sa imong lawas nga maigo sa agrochemical.

Sustainable Copra Production Soil and Ecosystem Conservation

Ang dug-ol kaayo nga pagtanum moresulta sa gamay nga bunga ug gamay nga abot.

Itanum ang lubi sa 10m X 10m nga distansya. Ang kahayag sa adlaw ug sustansya sa yuta mabahin ug insakto sa mga lubi ug ang abot modaghan.

Kung lonlon lubi ang tanum sa uma dali kita maapektuhan sa pag-usabusab sa presyo sa kopras. Tanumi ug intercrop apan ayaw paggamit ug genetically modified organism o GMO, sama sa BT corn. (Critical criterion 8.6).

Pag-intercrop ug cacao, kape, o mga prutas sama sa papaya, pinya, o saging aron mahimong produktibo kaayo ang uma ug dili dali maapektuhan sa pag-usabusab sa presyo sa lubi.

Ang sobrang pag-abono dako ug gasto, makaacidic ug makadaut sa yuta. Kung ang yuta nanginahanglan ug abono apan dili kini abonohan ang mga lubi dili himsog ug ang bunga gamay lang.

Ang pag-abono kinahanglan gibasi sa soil analysis... Butangi ug asin ang mga lubi aron mobaga ang unod niini. Alang sa nagabunga nga lubi, butangi ug 1 kg hangtud 2 kg nga asin kada tuig ang matag punoan.

Page 4

Sustainable Copra Production Copra Quality

Ang pagharvest ug linghod nga mga bunga hinungdan sa goma nga kopras (taas ang moisture content ug gamay ang oil content). Ang linghod nga lubi gaan ang timbang ikumpara sa gulang.

Aron bug-at ug taas ang kalidad sa kopras, kuhaon lamang ang sakto ka gulang nga bunga, 11 - 12 ka bulan gikan sa pagkapotot nga bunga.

Ang pagkabulad sa adlaw sa binuntan nga lubi maoy hinungdan nga kini mangliki ug moubos ang iyang kalidad.

Protektahi ang mga binuntan nga lubi pinaagi sa pagpalandong niini o pagtabun ug trapal o mga lukay.

Ang pagpauga pinaagi sa tapahan o pagbulad sa adlaw moresulta sa ubos nga kalidad nga kopras.

Page 5

Ang pagpauga pinaagi sa paggamit sa kukum moresulta sa pinakamaayo nga kalidad nga kopras. Gamita ang bunot para sugnod sa kukum.

Sustainable Copra Production Sustainable Farm Management

Ayaw pagharvest (pagsaka o pagkarit) kung ikaw naginusara kay delikado kung naay aksidente.

Sayang ang pagsunog sa mga bunot diha sa uma. Ang pagsunog niini makadugang sa kainiton sa kalibutan.

Ayaw sunoga o ilabay sa kasapaan ang mga basura. Ang pagsunog sa plastic magmugna ug makahilo nga aso nga delikado alang sa panglawas sa katawhan. (Critical criterion 4.7)

Page 6

Pagdala ug kauban kung magharvest aron naay makatabang kung naay aksidente nga mahitabo.

Gamita ang bunot nga sugnod sa kukum. Pinaagi niini mahimong “fuel” ang basura. Mahimo pud kini nga pangtabon sa punuan sa lubi aron magpugong sa pagkauga sa yuta ug pagtubo sa sagbot.

I-segregate ang mga basura. Himoa nga compost ang mga mabulok nga basura aron magamit nga abono sa mga tanum.

Sustainable Copra Production Sustainable Farm Management

Kung ang yuta tubigon dili maayo ang tubo sa lubi. Ang mga gamot dili molahutay ug ang punoan dili makaangkon ug igo nga sustansya.

Magsugod pagkunhod ang pagpamunga sa lubi kung kini moabot na ug 60 ka tuig ang edad. Magkagamay na ang bunga ug lisod na ang pagharvest.

Kung walay intercrop maayo nga magbuhi ug hayop aron magkontrol sa sagbot ug makahatag ug abono. Ang mga gagmay nga hayop sama sa kanding gamay nga kantidad ang knahanglan.

Page 7

Paghimo ug kanal aron makuha ang mga tubig nga nagpondo.

Pagtanum ug pangpuli gamit ang mga “high yielding” ug “resistant varieties” nga semilya. Pangutana sa PCA kung asa makakuha sa maong mga semilya.

Ang mga dagko nga hayop (sama sa baka) mahimong makahatag ug dako nga kita apan magkinahanglan kini ug dako nga kapital.