deskargatu programa - Hondarribiko udala

ORKESTRA + EUSKAL POP-ROCK. IZARRAK: Gorka Sarriegi + Izaro +. Niko Etxart + Alex Sardui + Petti kantariak. 21:00 ZEZENSUZKO ENTZIERROA,.
7MB Größe 70 Downloads 144 vistas
2017KO JAI NAGUSIETAKO KARTEL LEHIAKETA CONCURSO DEL CARTEL DE FIESTAS PATRONALES 2017

LEHEN SARIA

“COMPAÑÍA”

José Ángel Ligero Martínez PRIMER PREMIO

BIGARREN SARIA

“DENAK BATERA”

Iñaki Fernández Iturmendi SEGUNDO PREMIO

HIRUGARREN SARIA

“FESTA BALLARA”

Telmo Sagartzazu Flores TERCER PREMIO

3

Txomin Sagarzazu Ancisar. Alkatea/Alcalde Zorte handia dut zuengana jotzeko gure hiriko jai nagusiak hasteko puntuan daudenean. Ilusioz egiten dut ate-joka ditugun jaiotan elkarrekin ondo pasatzeko eta momentu errepikaezinak bizitzeko makina bat aukera izango ditugulako bai familian, bai lagunartean eta baita kale eta plazetan ere. Hondarribiarrok horretan ere badakigula ondo frogatua dugu aspalditik. Gure jai nagusiok konten, errespetuz eta ospakizuna eta atsedenaldia egoki uztartuz, irago ditzagun, beraz.

AGURRA

Badu Hondarribiak urte guztian zehar aisialdirako era guztietako jarduera mordoa. Hiriko elkarteek, herritar taldeek eta Udalak elkarrekin lortua dugu dagoeneko eskaintza aberatsa osatzea. Hori dela eta, eskerrak eman nahi dizkiet beste herritarren izenean urte guztian eginkizun horretan buru-belarri ari diren guztiei. Eta aisialdirako eskaintza bikain horren baitan kokatzen da jai nagusietan gauzatuko den ekitaldi-sortaren helburu nagusia: herritarrok herritarrokin, eta etortzen diren bisitariekin, gure kale eta plazetan jai-giroa eta sentimendua partekatuz aritzea. Bihoakie nire esker ona jai nagusietako ekitaldiotan esku hartzen duten guztiei. Egunotan, gainera, gure aurrekoek Guadalupeko Amabirjinari egindako hitz ematea beteko dugu. Ziur nago erantzukizunez, gizalegez eta errespetuz beteko dugula, herri-lotura sendotzea denon gogo-bihotzetan dugula. Jai zoriontsuak izan ditzagula denok, gure elkartasuna jaso dezatela jaiok bestela bizitzea egokitu zaien hondarribiar guztiek eta har ditzagun gogoan gurekin ez daudenak. GORA AMA GUADALUPEKOA! GORA HONDARRIBIA!

4

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

SALUDA

Tengo la suerte de dirigirme a vosotros cuando nuestras fiestas patronales están a punto de empezar. Lo hago con ilusión porque dispondremos de un montón de oportunidades de pasarlo bien juntos y de vivir momentos irrepetibles en familia, con nuestras amigas y amigos y en nuestras calles y plazas. Hace mucho tiempo que hemos demostrado que sabemos cómo hacerlo: con alegría, con respeto y sin olvidarnos que la celebración es compatible con el descanso. Hondarribia ofrece durante todo el año una gran cantidad de diversas actividades de ocio. Hemos conseguido completar una rica oferta conjunta entre las diferentes asociaciones, grupos de ciudadanos y el Ayuntamiento. Por ello quiero agradecer en nombre de toda la ciudadanía su dedicación a todas las personas que a lo largo del año nos ofrecen su esfuerzo y buen hacer. Dentro de esa excelente oferta se sitúa el objetivo principal del conjunto de actividades festivas: compartir entre hondarribiarras y con quienes nos visitan el ambiente y el sentimiento festivos en nuestras calles y plazas. Agradezco sinceramente también a quienes participan en estas actividades de nuestras fiestas patronales. Estos días también renovaremos el voto en honor de la Virgen de Guadalupe que hicieron quienes nos han precedido. Estoy seguro que lo cumpliremos con responsabilidad, civismo y respeto, teniendo presente el fortalecimiento de nuestro vínculo ciudadano. Tengamos todas y todos felices fiestas, reciban nuestra solidaridad las personas que viven estos días situaciones distintas a las festivas y recordemos a quienes no están entre nosotros. GORA AMA GUADALUPEKOA! GORA HONDARRIBIA!

5

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

AURKIBIDEA SUMARIO HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

2017KO JAI NAGUSIETAKO KARTEL LEHIAKETA CONCURSO DEL CARTEL DE FIESTAS PATRONALES 2017.............................. 2 AGURRA ....................................................................................................................... 4 SALUDA ........................................................................................................................ 5 IRAILAK 6 - ASTEAZKENA ........................................................................................ 8 DÍA 6 - MIÉRCOLES ................................................................................................... 9 IRAILAK 7 - OSTEGUNA ..........................................................................................10 DIA 7 - JUEVES .........................................................................................................11 IRAILAK 8 - OSTIRALA ............................................................................................12 DIA 8 - VIERNES .......................................................................................................13 IRAILAK 9 - LARUNBATA ........................................................................................14 DÍA 9 - SÁBADO 15 IRAILAK 10 - IGANDEA ............................................................................................16 DIA 10 - DOMINGO...................................................................................................17 IRAILAK 11 - ASTELEHENA ....................................................................................18 DIA 11 - LUNES .........................................................................................................19 JAI NAGUSIETAKO ARGAZKI LEHIAKETA ...........................................................20 CONCURSO FOTOGRÁFICO DE FIESTAS PATRONALES ..................................20 BESTE ZENBAIT JARDUERA ..................................................................................34 OTRAS ACTIVIDADES ..............................................................................................36 GUADALUPEko SALBEA ..........................................................................................38 Elkarte laguntzaileak - Entidades colaboradoras ..............................................44

Argitaratzailea-Editor: Hondarribiko Udala D.L.: SS-1172-2013

6

HONDARRIBIKO HIRI OSO PRESTU, OSO LEIAL, OSO ADORETSU ETA BETI OSO ZINTZOAN 2017KO IRAILAREN 6, 7, 8, 9, 10 ETA 11N GUADALUPEKO AMA BIRJINAREN OMENEZ OSPATUKO DIREN EKITALDIEN EGITARAUA.

PROGRAMA DE ACTOS QUE SE CELEBRARÁN EN LA MUY NOBLE, MUY LEAL, MUY VALEROSA Y MUY SIEMPRE FIEL CIUDAD DE HONDARRIBIA, EN HONOR DE SU EXCELSA PATRONA LA VIRGEN DE GUADALUPE, DURANTE LOS DÍAS 6, 7, 8, 9, 10 Y 11 DE SEPTIEMBRE DE 2017.

IRAILAK 6 - ASTEAZKENA 11:00 Haurrentzako zezenen Entzierroaren iragarle TXUPINAZOA Udaletxeko balkoitik (konfeti eta globo jaurtiketa).

Izen emateak Gazte Informazio bulegoan egin behar dira (Javier Ugarte kalea, 6), irailaren 4a arte, 10:00etatik 13:00etara. 18:00 Zezen Plazatik abiatuta ERRALDOIAK eta BURUHANDIAK Hirigune Historikotik pasa eta Porturaino iritsiko dira.

22:30 Nafarroa Behera kaletik, KANTINEREN AURKEZPEN-DESFILEA San Juan de Dios Plazatik abiatuko da “Hondarribiko Hiria” Musika Bandarekin batera. Klink Elkarteak antolatua. 11:30 HAURRENTZAKO ENTZIERROA ZEZEN PUZGARRIEKIN Santa Maria Arkutik abiatuta Hirigune Historikoaren barrena, Arma Plazaraino. 16:00 HAUR ETA GAZTETXOEN XLVIII. MARGO LEHIAKETA Gipuzkoa Plazan, Klink elkartearen eskutik.

23:30 “Hondarribiko Hiria” Musika Bandaren Jaietako KONTZERTU BEREZIA Gipuzkoa Plazan. 23:30 Bentan, WILLIS DRUMMOND + WAS izeneko taldeen kontzertua.

16:00 MUS TXAPELKETA Bentan, Gazte Xaiak (Mugiri Kultur Elkartea) antolatua.

8

17:30 XXIII. GRAFFITI LEHIAKETA eta HAURREN XVIII. GRAFFITI LEHIAKETA Kasino Zaharreko lorategian.

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DÍA 6 - MIÉRCOLES 11:00 Desde el balcón del Ayuntamiento, TXUPINAZO anunciador del encierro de toros para los más jóvenes (lanzamiento de confetis y globos). 11:30 Desde la Puerta de Santa María y por las calles del Casco Histórico finalizando en Arma Plaza, ENCIERRO INFANTIL CON TOROS HINCHABLES. 16:00 Organizado por la Sociedad Klink, XLVIII CONCURSO DE PINTURA INFANTIL Y JUVENIL en Gipuzkoa Plaza. 16:00 CAMPEONATO DE MUS en la Benta, de la mano de Gazte Xaia (Mugiri Kultur Elkartea).

23:30 CONCIERTO EXTRAORDINARIO de la Banda de Música “Ciudad de Hondarribia”, en Gipuzkoa Plaza.

17:30 XXIII CONCURSO DE GRAFFITI y XVIII CONCURSO DE GRAFFITI INFANTIL en los jardines del Kasino Zaharra.

23:30 En la Benta, concierto a cargo de WILLIS DRUMMOND + WAS.

Inscripciones en Gazteen Zerbitzua (Javier Ugarte kalea, 6), hasta el día 4 de septiembre, en horario de 10:00 a 13:00 horas. 18:00 Partiendo de Zezen Plaza y pasando por el Casco Histórico y la Marina, la Comparsa de GIGANTES Y CABEZUDOS recorrerá las calles de la Ciudad. 22:30 Desde Nafarroa Behera kalea, organizado por la sociedad Klink, se iniciará el DESFILE DE PRESENTACIÓN DE LAS CANTINERAS, con acompañamiento de la Banda de Música “Ciudad de Hondarribia” que saldrá de la plaza de San Juan de Dios. 9

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

IRAILAK 7 - OSTEGUNA

11:15 HAURREN DANBORRADA Mendelu auzotik abiatuko da eta Amute-Kosta eta Santa Engraziatik igaro ondoren, hiriguneko kaleetan amaituko du bere ibilaldia. 12:00 Suziri eta kanpai-hotsez Hiriko Jaiei hasiera ofiziala emango zaie. Bitartean Txistulariak Hiriko kaleetan ibiliko dira 1638ko hiri-setiatze oroigarri hartako TITI-BILITI doinua joaz. 12:15 ERRALDOIAK eta BURUHANDIAK, Haurren Danborradarekin batera, Arma Plazatik abiatu eta kalez kale ibiliko dira.

jinaren Eliza Nagusian. Udal Agintariak bertan direla, Parrokiako Abesbatzak Eslavaren SALBEA abestuko du. Elizkizuna bitartean ohiko deskargak egingo dira. Elizkizuna amaitzean Udal-kideek AURRESKUA dantzatuko dute Arma Plazan hondarribiar guztien omenez. Ondoren, DANBORRADAREN kalejira Hiriaren barrena. 20:00 Guadalupeko Elizan SALBE herrikoia kantatuko da. Ondoren, ohiko deskargak egingo dira.

12:30 HIRIKO URREZKO INTSIGNIA jartze ekitaldia. 18:30 “Hondarribiko Hiria” Musika Banda kalez kale ibiliko da TITI-BILITI joaz. 20:00 TE DEUM ETA SALBE OSPETSUA Jasokunde eta Sagarrondoko Ama Bir-

10

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DIA 7 - JUEVES 11:15 Partiendo del barrio de Mendelu la TAMBORRADA INFANTIL recorrerá Amute-Kosta y Santa Engrazia, finalizando por las calles del centro de la Ciudad. 12:00 Con el repique de campanas y lanzamiento de cohetes, comenzarán oficialmente las Fiestas Patronales. Al mismo tiempo los txistularis recorrerán las calles de la Ciudad interpretando el himno TITI-BILITI del memorable sitio del año l.638. 12:15 Los GIGANTES Y CABEZUDOS, partiendo de Arma Plaza, recorrerán las calles de la Ciudad acompañando a la Tamborrada Infantil. 12:30 Acto de entrega de la INSIGNIA DE ORO DE LA CIUDAD.

18:30 Kalejira de la Banda de Música “Ciudad de Hondarribia” interpretando el himno TITI-BILITI. 20:00 SOLEMNE TE DEUM Y SALVE en la Iglesia Parroquial de Ntra. Sra. de la Asunción y del Manzano, con la asistencia del Excmo. Ayuntamiento en Corporación, interpretándose la SALVE de Eslava por el Coro Parroquial. Durante la función religiosa se efectuarán las tradicionales descargas. A continuación, en Arma Plaza, los miembros de la Corporación Municipal bailarán el AURRESKU en honor de todos los hondarribiarras. Seguidamente LA TAMBORRADA recorrerá las calles de la Ciudad. 20:00 En el Santuario de Ntra. Sra. de Guadalupe se cantará la SALVE popular, efectuándose a continuación las tradicionales descargas.

11

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

IRAILAK 8 - OSTIRALA 5:00 ALBORADA. 6:00 Danborradaren eta “Hondarribiko Hiria” Musika Bandaren DIANA. Jarraian, Hondarribiko Hiriak Guadalupeko Ama Birjinari, 1638ko irailaren 7ko gertakizun dohatsuagatik bere esker ona azaltzeko emandako

hitza betetzea, Hiria 69 egunez inguratuta egon ondoren askatu baitzuen. 11:30 Guadalupeko Ama Birjinaren Santutegian MEZA NAGUSIA, Udalbatza bertan 23:30 Bentan, musika emanaldia: GOZATEGI - 25 urte

12

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DIA 8 - VIERNES

5:00 ALBORADA. 6:00 DIANA por la Tamborrada y la Banda de Música “Ciudad de Hondarribia”. A continuación cumplimiento del voto de agradecimiento de la Ciudad de Hondarribia a Nuestra Señora de Guadalupe, por el hecho glorioso acaecido el 7 de setiembre de 1.638, en el que la Ciudad fue liberada del Sitio a que fue sometida durante 69 días.

23:30 En la Benta, actuación a cargo del grupo GOZATEGI - 25 urte.

11:30 En el Santuario de Nuestra Señora de Guadalupe se celebrará una SOLEMNE MISA con asistencia de la Corporación Municipal. 13

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

IRAILAK 9 - LARUNBATA 9:00 GOIZUT dultzaineroen DIANA. 9:00-20:00 Kirol Kaian IRRATI ZALETUEN ERAKUSTALDIA. Jaiak direla eta estazio berezia abian jartzea. 11:00 Butron Pasealekuan IX. MOTO LASTERKETA haur txikientzat (4 urte bitarte). Motoak (taka-takaren antzekoak) parte-hartzaileek ekarriko dituzte.

16:30 Gipuzkoa Plazan PUZZLEAK BIKOTEKA. Mailak: a) 3-5 urte bitartekoak - 50 aleko puzzlea. b) 6-8 urte bitartekoak - 100 aleko puzzlea. c) 9-11 urte bitartekoak - 200 aleko puzzlea. d) 12-16 urte bitartekoak - 300 aleko puzzlea. 17:00 Zezen Plazatik abiatuta ERRALDOIAK eta BURUHANDIAK Alde Zaharretik eta Portutik pasako dira, hiriguneko kaleetan ibiliz. 17:00 Bentan, Gazte Xaiaren eskutik (Mugiri Kultur Elkartea) TOKA TXAPELKETA. 17:00-20:00 Harresietan, HAUR PARKE ERRALDOIA. Eguraldi txarra eginez gero, Jostaldi pilotalekuan egingo da.

11:00-13:30 Zezen Plaza aurreko Harresietan, HAUR PARKE ERRALDOIA. Eguraldi txarra eginez gero, Jostaldi pilotalekuan egingo da.

20:00 Arma Plazan, KEMEN DANTZA TALDEAREN dantza saioa. 21:00 ZEZENSUZKO ENTZIERROA, San Pedro kalean.

12:00 Butron Pasealekuan IX. GYMKANA, 8 eta 14 urte bitartekoentzat.

Udalak ez du bere gain hartzen gerta daitezkeen istripuen erantzukizuna.

12:30 SOKAMUTURRA Kale Nagusian. GOIZUT dultzaineroen emanaldia.

22:30 Arma Plazan, umorezko musika ikuskizuna CIA. AÉREA taldearen eskutik “De todas las bellas, las más Bellotas”.

16 urtez beherakoek sokamuturrean parte hartzea erabat debekatuta dago.

23:00 Bentan, AKER ODOL + RIOT PROPAGANDA taldeen emanaldia.

14

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DÍA 9 - SÁBADO Categorías: a) 3 a 5 años - puzzle de 50 piezas b) 6 y 8 años - puzzle de 100 piezas c) 9 a 11 años - puzzle de 200 piezas d) 12 a 16 años - puzzle de 300 piezas

9:00 DIANA por los dulzaineros GOIZUT. 9:00-20:0 En el Puerto Deportivo exhibición de RADIO AFICIONADOS. Activación de estación especial con motivo de las fiestas. 11:00 Butron Pasealekua, IX. MOTO LASTERKETA para los más txikis (hasta los 4 años). Las motos (correpasillos) las llevarán los propios participantes. 11:00-13:30 En las Murallas frente a Zezen Plaza, PARQUE INFANTIL GIGANTE. En el supuesto de mal tiempo, se trasladará al Frontón Jostaldi. 12:00 IX GYMKANA JUVENIL, en Butron Pasealekua, dirigida a jóvenes entre 8 y 14 años. 12:30 SOKAMUTURRA en Kale Nagusia. Actuación de los dulzaineros GOIZUT. Está totalmente prohibida la participación en la sokamuturra a menores de 16 años. 16:30 En Gipuzkoa Plaza, PUZZLES POR PAREJAS.

17:00 Partiendo de Zezen Plaza y pasando por el Casco Histórico y la Marina, la Comparsa de GIGANTES Y CABEZUDOS recorrerá las calles de la Ciudad. 17:00 En la Benta, CAMPEONATO DE TOKA de la mano de Gazte Xaia (Mugiri Kultur Elkartea). 17:00-20:00 En las Murallas, PARQUE INFANTIL GIGANTE. En el supuesto de mal tiempo, se trasladará al Frontón Jostaldi. 20:00 En Arma Plaza, actuación del grupo de dantza KEMEN DANTZA TALDEA. 21:00 En San Pedro kalea, ENCIERRO DE TOROS DE FUEGO. El Ayuntamiento no se hace responsable de los daños que puedan sufrir los participantes. 22:30 En Arma Plaza, espectáculo musical de humor a cargo de CIA. AÉREA (“De todas las bellas, las más Bellotas”). 23:00 En la Benta, actuación de los grupos AKER ODOL + RIOT PROPAGANDA.

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

15

IRAILAK 10 - IGANDEA 8:00-14:00 San Telmo tiro zelaian, ELKARTEKOENTZAT Plater Tiraketa. Azeri Elkarteak antolatua.

16 urtez beherakoek sokamuturrean parte hartzea erabat debekatuta dago.

9:00 Goizut dultzaineroen DIANA.

14:30 ADINEKOEN OMENEZKO BAZKARIA Ardora jatetxean, BASAJAUN musika taldearekin.

9:00 San Telmo Tiro Zelaian AIRE ZABALEKO TALDEKAKO EUSKADIKO III. ARKU-TIRO TXAPELKETA “San Telmo Sari Nagusia”, Azeri Elkarteak antolatua.

14:30 GAZTEENTZAKO HERRIBAZKARIA, Bentan.

10:00 MEZA NAGUSIA Jasokunde eta Sagarrondoko Ama Birjinaren Elizan, 1638ko Hiri Setioan hildakoen alde, Udalbatza ere bertan dela. Aldi berean Hiriko Bandera agurtuko da, eta elizkizunak dirauen bitartean ohiko deskargak egingo dira.

17:00-19:30 Harresietan, HAUR PARKE ERRALDOIA. Eguraldi txarra eginez gero, Jostaldi pilotalekuan egingo da.

Meza bukaeran Parrokiako Abesbatzak Perosiren LIBERAME abestuko du. 10:00 San Pedro kalean, KOADRILLEN ARTEKO JOKOAK Bidasoaldeko EKTren eskutik. 11:00-13:30 Zezen Plaza aurreko Harresietan, HAUR PARKE ERRALDOIA.

17:00 Bentatik abiatuta, Hondarribiko ELEKTROPATXARANGAREN emanaldia.

19:00 Santiago kalean, DISKO FESTA GAZTEENTZAT DJ KANUren eskutik. 22:30 Arma Plazan, PANTXOA CARREREren emanaldia. 23:30 Bentan, ETS (En tol sarmiento) taldearen emanaldia. Jarraian, DISKO-FESTA.

Eguraldi txarra eginez gero, Jostaldi pilotalekuan egingo da. 12:00 Zezen Plazatik abiatuta ERRALDOIAK eta BURUHANDIAK Hirigune Historikotik pasa eta Porturaino iritsiko dira. 12:30 SOKAMUTURRA San Pedro kalean. ABIYUAN TXARANGAren animazioarekin. 16

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DIA 10 - DOMINGO 8:00-14:00 TIRADA SOCIAL DE TIRO AL PLATO, organizado por la Sociedad Azeri. 9:00 DIANA por los Dulzaineros GOIZUT. 9:00 En el Campo de tiro de San Telmo, III CAMPEONATO DE EUSKADI POR EQUIPOS DE CLUB AL AIRE LIBRE DE TIRO CON ARCO. Organizado por la Sociedad Azeri. 10:00 En la Iglesia Parroquial de Ntra. Sra. de la Asunción y del Manzano se celebrará una SOLEMNE MISA en sufragio de los caídos en el Glorioso Sitio que sufrió la Ciudad en el año 1.638, con asistencia del Excmo. Ayuntamiento en Corporación. Al mismo tiempo se rendirán honores a la Bandera de la Ciudad, efectuándose las tradicionales descargas durante la función religiosa. Al término de la Misa, el Coro Parroquial interpretará el LIBERAME de Perosi. 10:00 En San Pedro kalea, JUEGOS ENTRE CUADRILLAS organizado por el grupo Bidasoaldeko EKT. 11:00-13:30 En las Murallas frente a Zezen Plaza, PARQUE INFANTIL GIGANTE. En el supuesto de mal tiempo, se trasladará al Frontón Jostaldi. 12:00 Partiendo de Zezen Plaza pasando por el Casco Histórico y Marina, la Comparsa de GIGANTES CABEZUDOS recorrerá las calles de Ciudad.

y la Y la

12:30 SOKAMUTURRA en San Pedro kalea, amenizado por la TXARANGA ABIYUAN.

Está totalmente prohibida la participación en la sokamuturra a menores de 16 años. 14:30 ALMUERZO HOMENAJE A LOS MAYORES en el Restaurante Ardora, amenizado por el grupo de música BASAJAUN. 14:30 COMIDA POPULAR PARA LOS JÓVENES, en la Benta 17:00 Partiendo de la Benta, actuación de HONDARRIBIKO ELEKTROPATXARANGA. 17:00-19:30 PARQUE INFANTIL GIGANTE en las Murallas. En el supuesto de mal tiempo, se trasladará al Frontón Jostaldi. 19:00 En Santiago kalea, DISKO FESTA a cargo de DJ KANU, para los jóvenes. 22:30 En Arma Plaza, actuación de PANTXOA CARRERE. 23:30 En la Benta, actuación del grupo ETS (En tol sarmiento). A continuación, DISKO-FESTA.

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

17

IRAILAK 11 - ASTELEHENA 8:00 San Telmo Tiro zelaian,

ESKUALDE ETA BERTAKOENTZAT Plater Tiraketa. Azeri Ellkarteak antolatua.

17:30 Arma Plazan “Zoro gaitezen”: TXIRRI, MIRRI eta TXIRIBITON pailazoen ikuskizuna.

9:30 Goizut dultzaineroen DIANA.

18:00 Zumardian, BASERRITARREN EGUNAren jarraipena. Herri kirola eta trikitilariak.

9:30 BASERRITARREN EGUNA. Azienda, fruta eta barazki lehiaketak Zumardian.

18:00 EUSKAL ERROMERIA: DANTZA

PLAZAN, Santiago kalean. Meakako Adixkideak Danta Taldearen eskutik.

18:30 Haur eta gazteentzat

TXOKOLATADA Arma Plazan. 19:00 KANTU-JIRA San Pedro kalean, Kantaka taldearen eskutik. 12:00 Zumardian, EGAÑA ETA PEÑAGARIKANO bertsolariak. 12:00 Zezen Plazatik abiatuta

ERRALDOIAK eta BURUHANDIAK Hirigune Historikotik pasa eta Zumardiraino iritsiko dira. 17:00 IDI-PROBA Zumardian. 17:00 PROFESIONAL MAILAKO PILOTA PARTIDA JAIALDIA Jostaldi Pilotalekuan.

18

Ugalde - Martínez // Errandonea Erostarbe Jarraian: Ezkurdia - Zabaleta // Altuna III - Rezusta

20:30 Bentan, ET INCARNATUS

ORKESTRA + EUSKAL POP-ROCK IZARRAK: Gorka Sarriegi + Izaro + Niko Etxart + Alex Sardui + Petti kantariak. 21:00 ZEZENSUZKO ENTZIERROA,

San Pedro kalean.

Udalak ez du bere gain hartzen gerta daitezkeen istripuen erantzukizuna. 22:30 Suak CABALLER FX - GLOBAL FOC S.L-ren eskutik, Butron Pasealekutik ikusteko.

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

DIA 11 - LUNES 8:00 TIRADA COMARCAL - LOCAL - SOCIAL DE TIRO AL PLATO. Organizado por la Sociedad Azeri.

ZUT.

DIANA por los Dulzaineros GOI-

9:30 BASER RITARREN EGUNA. Concursos de ganado, verduras, frutas y hortalizas en Zumardia. 12:00 En Zumardia, actuación

de los bertsolaris EGAÑA y PEÑAGARIKANO.

12:00 Partiendo de Zezen Plaza, pasando por el Casco Histórico y hasta Zumardia, la Comparsa de GIGANTES Y CABEZUDOS recorrerá las calles de la Ciudad. 17:00 ARRASTRE DE BUEYES en

Zumardia.

17:00 FESTIVAL DE PARTIDOS DE

PELOTA PROFESIONAL en el Frontón Jostaldi.

Ugalde - Martínez // Errandonea Erostarbe Jarraian: Ezkurdia - Zabaleta // Altuna III - Rezusta 17:30 En Arma Plaza espectáculo “Zoro gaitezen” a cargo de los payasos TXIRRI, MIRRI eta TXIRIBITON. 18:00 En Zumardia, continuación del BASERRITARREN EGUNA. Deporte rural y trikitilaris. 18:00 EUSKAL ERROMERIA: DANTZA PLAZAN, en Santiago kalea, a cargo de Meakako Adixkideak Danta Taldea. 18:30 En Arma Plaza TXOKOLATADA para los más jóvenes. 19:30 KANTU-JIRA en San Pedro kalea, a cargo del grupo Kantaka. 20:30 En la Benta, actuación musical ET INCARNATUS ORKESTRA + EUSKAL POP-ROCK IZARRAK: Gorka Sarriegi + Izaro + Niko Etxart + Alex Sardui + Petti. 21:00 En San Pedro kalea, ENCIERRO DE TOROS DE FUEGO. El Ayuntamiento no se hace responsable de los daños que puedan sufrir los participantes. 22:30 FUEGOS ARTIFICIALES a cargo

de la Pirotecnia “CABALLER FX - GLOBAL FOC S.L.”, para verlos desde Butron Pasealekua. 19

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

JAI NAGUSIETAKO ARGAZKI LEHIAKETA CONCURSO FOTOGRÁFICO DE FIESTAS PATRONALES

LEHEN SARIA “MURALLA” OSCAR GASCON MARAÑON PRIMER PREMIO

HIRUGARREN SARIA “EL HOMBRE DEL SOMBRERO

BIGARREN SARIA “HUYENDO DE LA TORMENTA”

Vladimiro Garcia Villaverde SEGUNDO PREMIO

Manu Barreiro Rodriguez TERCER PREMIO

21

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

28

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

30

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

32

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

EZ BETI DA EZ!

35

BESTE ZENBAIT JARDUERA ABUZTUAK 26 LARUNBATA

13:00 Higer Badian, AMA GUADALUPEKOA BELA XXXVI. ESTROPADA, GURUTZONTZIAK. Hondarribiko Itsaskari Baitak antolatua . 18:00 Futbol Txapelketa, KOLDO ARGOTE IX. OROIGARRIA HONDARTZA Futbol Zelaian. Hondarribia Futbol Elkartea eta Real Sociedad. 20:00 BERTSO EMANALDIA Santiago kalean. Bertsolariak: Ander Lizarralde, Arkatiz Estiballes, Unai Iturriaga eta Maddalen Arzallus. Gai jartzailea: Karlos Aizpurua.

ABUZTUAK 27 - IGANDEA

12:00 TXISTULARIEN LII. ALARDEA, Gipuzkoa Plazan.

ABUZTUAREN 28tik IRAILAREN 17ra

IRAILAK 1 - OSTIRALA

16:15 JAIETAKO II. XAKE JAIALDIA (Sub 16 + gurasoak), Kasino Zaharreko lorategietan, Hondarribia Marlaxka Xake Elkarteak antolatua. 16:30-19:00 Hondartzan (Hondarribia Sup Kirol Klubaren eskutik), TRIATHLÓN (Sup + korrika + igeriketa).

IRAILAK 2 - LARUNBATA 10:30 Hiruko Futbol Txapelketa, BETERANOEN III. LEHIAKETA HONDARTZA Futbol Zelaian. Hondarribia Futbol Elkartea, Real Unión eta Behobia. 11:00 HONDARREZKO GAZTELU ETA IRUDIEN XXXI. LEHIAKETA, Hondartzan. Hondarribia Kirol Taldeak (HKT) antolatua.

Jai Nagusietako kartel eta argazki lehiaketara aurkeztutako lanen ERAKUSKETA Arma Plazan.

12:00 Jaietako kartel, argazki eta erakusleiho lehiaketetako, Erdi Aroko argazki lehiaketako eta Balkoi loredunen lehiaketako SARI BANAKETA Kultur Etxeko Areto Nagusian.

ABUZTUAREN 31tik IRAILAREN 8ra

12:00-1:00 Zumardian, GAZTE EGUNA , Hondarribiko Gazte Xaiak (Mugiri Kultur Elkartea) antolatua.

6:00etan eta 8:00etan Guadalupeko Santutegian, Guadalupeko Ama Birjinaren BEDERATZIURRENA.

15:00 San Telmo Tiro Zelaian XVI. ARKU-TIRO TXAPELKETA “San Telmo Sari Nagusia”, Azeri Elkarteak antolatua.

36

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

10:00-14:30 VII. “HONDARRIBIKO GAZTELUA” Xake Aktibo Txapelketa, Carlos V. Paradorean. HondarribiaMarlaxka Xake Klubak antolatua. 16:00 Gabarrari kalean, SURF SKATE TXAPELKETA. Hondarribia Sup Kirol Klubak antolatua.

IRAILAK 4 - ASTELEHENA 16:00 VIII. GAZTE LASTERKETA. 4 urtetik 14 bitartekoentzat. Gernikako Arbolan irteera eta helmuga. Bidasoako Atletiko Taldea k (BAT) antolatua.). Izen-ematea 15:00etan hasiko da eta ondoren lasterketa burutuko da. 18:00 XLI. GUADALUPERA IGOERA. Oinezko lasterketa.Maila guztietan. Jostalditik irteera. Bidasoa Atletiko Taldeak antolatua.

IRAILAK 3 - IGANDEA

18:00-19:00 HAUR DANBORRADAren entsegua (Amute-Kosta auzoko udal egoitzan). 19:00 Butroi Pasealekuan, DIRT JUMP Y TRIALSIN erakustaldia, Funbox Factory Elkarteak antolatua.

IRAILAK 5 - ASTEARTEA 18:00-19:00 HAUR DANBORRADAren entsegua (Amute-Kosta auzoko udal futbol zelaian).

8:00 GIPUZKOA KOPA HOBI TXIKI TXAPELKETA San Telmo tiro zelaian. Azeri Elkarteak antolatua. 10:00 Kasino Zaharreko lorategietan, STEP SOLIDARIOA Feel Fitness Euskadiren eskutik, NUPA elkartearen alde (Erraietako transplante, heste eta nutrizio arazoak dituzten haurrei laguntzeko Elkartea). 37

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

OTRAS ACTIVIDADES 26 DE AGOSTO - SÁBADO 13:00 En la Bahía de Higuer, XXXVI REGATA DE VELA CRUCEROS AMA GUADALUPEKOA (HN, Clase Abierta y Monotipos). Organizado por Club Náutico Hondarribia. 18:00 En Hondartza Futbol Zelaia, IX MEMORIAL KOLDO ARGOTE. Hondarribia Futbol Elkartea y Real Sociedad. 20:00 BERSOLARIS, en Santiago kalea. Bertsolaris: Ander Lizarralde, Arkaitz Estiballes, Unai Iturriaga y Maddalen Arzallus. Propondrá los temas: Karlos Aizpurua.

27 DE AGOSTO - DOMINGO 12:00 LII. ALARDE DE TXISTULARIS, en Gipuzkoa Plaza.

DEL 28 DE AGOSTO AL 17 DE SEPTIEMBRE

En Arma Plaza, EXPOSICIÓN de los trabajos presentados a los concursos de carteles y fotografías de Fiestas Patronales.

1 DE SEPTIEMBRE VIERNES 16:15 II FESTIVAL DE AJEDREZ (Sub 16 + padres), en los jardines del Kasino Zaharra. Organizado por Hondarribia Marlaxka Xake Elkartea. 16:30-19:00 En la playa (de la mano de Hondarribia Sup Kirol Kluba), TRIATHLÓN (Sup + Correr + Nadar).

2 DE SEPTIEMBRE SÁBADO 10:30 En Hondartza Futbol Zelaia, III CAMPEONATO DE FUTBOL DE VETERANOS. Hondarribia Futbol Elkartea, Real Unión y Behobia. 11:00 XXXI CONCURSO DE CASTILLOS Y FIGURAS DE ARENA en la playa. Organizado por HKT (Hondarribia Kirol taldea). 12:00 En el Salón de Actos de Kultur Etxea, ENTREGA DE PREMIOS de los Concursos de Cartel, Fotografía y Escaparates de Fiestas, Mercado Medieval y Balcones Floridos.

DEL 31 DE AGOSTO AL 8 DE SEPTIEMBRE 6:00 y 8:00 En el Santuario de Guadalupe, NOVENA a Ntra. Sra. la Virgen de Guadalupe. 38

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

Asociación NUPA (Asociación de ayuda a niños con trasplante multivisceral y afectados de fallo intestinal y nutrición parenteral) a cargo de Feel Fitness Euskadi 10:00-14:30 VII TORNEO DE AJEDREZ ACTIVO “HONDARRIBIKO GAZTELUA” en el Parador Carlos V. Organizado por Hondarribia-Marlaxka Club de Ajedrez. 12:00-1:00 En Zumardia, GAZTE EGUNA organizado por Hondarribiko Gazte Xaia (Mugiri Kultur Elkartea). 15:00 En el Campo de tiro de San Telmo, XVI TROFEO SAN TELMO - TIRADA SOCIAL DE TIRO CON ARCO. Organizado por la Sociedad Azeri. 16:00 VIII. GAZTE LASTERKETA. De 4 a 14 años. Salida y llegada en Gernikako Arbola. Organizado por el BAT (Bidasoako Atletiko Taldea). La inscripción se abrirá a las 15:00 y posteriormente se realizará la carrera. 18:00 XLI SUBIDA ATLÉTICA A GUADALUPE - Carrera pedestre para todas las categorías. Salida desde el Jostaldi. Organizada por Bidasoako Atletiko Taldea.

16:00 En Gabarrari kalea, CAMPEONATO DE SURF SKATE, de la mano de Hondarribia Sup Kirol Kluba.

4 DE SEPTIEMBRE - LUNES 18:00-19:00 Ensayo de la TAMBORRADA INFANTIL, en el local municipal de Amute-Kosta. 19:00 En Butron Pasealekua, exhibición de DIRT JUMP Y TRIALSIN, a cargo de Funbox Factory.

5 DE SEPTIEMBRE MARTES 18:00-19:00 Ensayo de la TAMBORRADA INFANTIL, en el campo de fútbol municipal de Amute-Kosta.

3 DE SEPTIEMBRE DOMINGO 8:00 En el Campo de Tiro de San Telmo, COPA GUIPÚZCOA DE MINI FOSO. Organizado por la Sociedad Azeri. 10:00 En los jardines del Kasino Zaharra, STEP SOLIDARIO, a favor de la

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

39

GUADALUPEko SALBEA Beti pentsatu izan dut, hala adierazi baitidate, Guadalupeko nobenaren amaieran eta beste zenbait elizkizunetan abesten den Salbea oso Hondarribikoa dela, bertakoa. Ez naiz ari, jakina, Completorium otoitzaren amaieran abesten den latinezko antzinako Salve Regina antifonaz, baizik eta Ama Birjinari eskainitako hari buruz santutegi askotan egindako herri egokitzapenaz. Baina kasualitatez, beste Salbe baten partitura topatu dut, eta doinu ezberdina izan arren, haren hitzak bat datoz erabat Guadalupekoekin, hitz bakan batzuetan izan ezik; dena dela beste horiek ere haien sinonimoak dira. Partitura haren izenburua Elgoibar-ko Salbea da, eta estrofa solteetan abesten da, Etxegiña taldeak Santa Ageda bezperako koplak kantari egiten den ibilbidean. Ibilaldia Errosarioko Ama Birjinaren horma-hobiaren azpian amaitzen da, Errosario kalearen erdigune inguruan ezkerraldean dagoen horma-hobian; bertan Salbearen sei estrofak abesten dira. Guadalupekoak estrofa bat gehiago du, seigarrena, Anima galdu ez dezagun… izenekoa –beste hark ez du-. Jakinarazi didate Elgoibarreko Salbe hau 1925 urtekoa dela, eta Etxegiña bertsolariak abestu zuela; hark Ermuan abesten zuen koplari gisa, jaioterrian, 1924an Elgoibarrera joan zen arte; ordutik hartu zuen herrian aritu zuen. Gainera jakinarazi didate eliza nagusian egiten diren hileta-elizkizun askoren amaieran lehenengo eta azken estrofak abesten direla. Gai horretan sartuta harrituta ikusten dut Resurección María de Azkuek jasoa zuela bere Cancionero Popular Vasco bilduman, bi bertsio musikal ezberdinetan –goian aipatutako horien aldean ere ezberdinak ziren-1. Adierazi zuen haietako bat Ondarroan erakutsi ziotela, eta bestea Mungiron, Larrauneko nafar herrian. Haiek hitz berak zituzten, bat izan ezik, eta ezberdintasun txiki batzuk zituzten Guadalupekoaren aldean. Bost estrofakoak dira, hirugarrenak ez du Guadalupekoarekiko paralelismorik, eta ez daude Guadalupeko salbearen hirugarren, laugarren eta seigarren estrofak. 1 Kontuan izanda ezin izan dudala Guadalupeko salbearen partitura inprimaturik aurkitu, lerro hauen eranskin gisa haren transkripzio musikala doa, gaur egun abesten den moduan.

Azkenean Guadalupeko salbearen beste bertsio bat aurkitu nuen, José Ormazabal Ayestaran jaunak eskuz idatziak utzi zituen koaderno batzuetan (1912-2004). Hark ere zazpi estrofa ditu, eta uste duguhaien doinua gaur egungo bera zela, izan ere haiei buruz dioen bakarra zera da: Egiazko salbea eta 1885. urtean argitaratua. Aniztasun horren aurrean eta kontuan izanda bertsio literalak oso antzekoak direla, iruditu zitzaidan interesgarria zela ikerketa lerro bati ekitea haien jatorri komuna zehazteko. Nire bilaketa-lanak ez dira gaur egun arte emankorrak izan, baina probetxuzkoak iruditu zaizkidan zenbait informazio aurkitu dut, eta interesgarria iruditzen zait horien berri ematea. Zeharkako zenbait aztarnatan oinarrituta, iruditzen zait Hondarribian Guadalupeko Salbea abestian egiten den sarrera 1885 urteaz geroztikakoa dela. 1883 urtean gure Hirian egindako Euskal Lore Jokoetan, Monografiak atalean, Ondarrabi-ko Ama Guadalupekoaren Ziazaldea edo kondaira izan zen garaile; lan haren egilea gure parrokiako Alfonso María Zabala Etxeberria elizkizun–laguntzailea izan zen (18471919). Tolosan argitaratu zen 1885 urtean. Bertan, Zabalak, Guadalupeko Ama Birjinari buruzko eta bere santutegiari buruzko datu historikoak aipatzeaz gain, xehetasun handiz deskribatzen ditu elizkizunak, probintzia osotik etorritako erromesaldiak, erromeriak, etab. guztiak beraz ikusitakoak; haiei buruzko zenbait paskin eta aipamen gure udal artxiboan eta garai hartako aldizkarietan eta eginkarietan daude. Euskal-Erria aldizkarian erromesaldi haiei buruzko artikuluak eta haietan abestu ziren Ama Birjinari eskainitako herri himnoak jaso ziren, besteak beste Adalurren Guazen Guadalupeko Birjiñarengana, H. Goyenechearen Aurrera biyotz fedez beteak, Juan Maria Minteguiren Zure sortzetik, Zu zera gure Ama –azken hori zelaian instalatutako behin-behineko aldarean prozesioan abesten zen-. Baina haietako bakarrean ere ez zen aipatzen bederatziurrenik egiten zenik, ezta Guadalupeko Salbea abesten zenik ere. Zabalaren liburuxkak eranskin txiki bat du euskaraz, Ama Birjinaren bederatziurren bati buruz, eta egilea

40

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

beraren deboto bat zela adierazten zen; bertan ere ez da Salbea ageri, baina bai bederatzi estrofa eta Guadalupeko Ama Birjiñaren gozoak konposizioaren Aingeruen Erregiña errepika ere. Bederatziurrenaren testua, Salbean falta den azken zatia izan ezik, hau da, Guadalupeko azken lau kapilauek bederatziurreneko mezetan liburutxotik errezitatzen zuten bera -liburuxka Donostiako “Gráficas Fies” inprimategian argitaratu zen. Ondorioz, badago inor informaziorik eman diezagukeenik ea noiz hasi zen egiten Guadalupeko bederatziurren jendetsu hura? Eta idatzi hau sorrarazi duen arazoari konponbidea emateko, nor izan zen Guadalupeko salbea abestiaren konpositorea? Eta, letra ez bada Hondarribikoa jatorriz, nondik etorri zen?

Baina ez dago zalantzarik Gozoak multzoko Aingeruen Erregiña abestia, Guadalupeko Ama Birjiñak egindako sei mirariak aipatzen dituenak, jatorria Hondarribian duela. Zabalak, aipatutako monografian esaten du estrofa horiek Cádizen inprimatu zirela, metrika gaztelauan, 1767an. Nahiz eta ez dugun Cádizeko inprimaki horren berririk, Aingeruen Erregiña abestiaren edukia aztertuta esan dezakegu Pedro Antonio Díaz Zamoranok gure parrokiako benefiziodunak idatzitako Gozos de Nuestra Señora de Guadalupe direla (17421792). Novena a maría Santísima en su muy milagrosa imagen de Guadalupe2 liburuxkan idatzi zituen, eta 2

DÍAZ ZAMORANO, Pedro Antonio. Novena a María Santísima en su muy milagrosa imagen de Guadalupe. F. Huarte inprimategia. Irun. 1866. 24-26 orrialdeak. Pedro Antonio 1742 urtean jaio zen Hondarribian; eta eliza nagusiko benefizioduna izan zen

41

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

Gozos haien euskararako itzulpena dira, egokitu ondoren egina. Díaz Zamoranok berak dio bera dela egilea: ser author del Librito de la Novena de nuestra señora de Guadalupe; hala zioen Udalari 1773ko urtarrilaren 7an bidalitako gutun batean, eta kexu zen eragotzi egiten baitzitzaoan que yo celebrase Missa en el Altar de María santísima de Guadalupe a cortina abierta, sin pagar por ello seis reales de vellón3. Ikerketa horren haritik, era berean Juan María Mintegui Mugicak (1842-1881) egindako Kredoa abesti ospetsua aurkitu dut, lehen Garizuman, Pasioko Igandean eta Aste Santuan abesten zena, eta orain beste hainbatetan ere abesten dena. Ausartuko nintzateke esatera Hondarribian bakarrik abesten dela, eta azalpen garbia du: Mintegui Segura herrian jaio zen 1842an eta Hondarribira 1870ean etorri zen, Udalak eliza nagusiko organo-jole plazarako deitutako lehiaketa irabazi zuenean. Era berean badakigu Zure sortzetik abestia konposatu zuela Guadalupeko Ama Birjinarentzat, baina ez dakigu zer letra eta doinua zituen. Tamalez ezin izan zuen musika askorik konposatu, izan ere gazterik hil zen, 39 urterekin, kale Nagusiko bere etxean: Lerro hauetatik animatu egiten ditut gure herriaren historia-zaleak eta kultur memoria maite dutenak bertako altxorrak berreskuratu eta ikertzera, besteak beste goian aipatutako abestiak (Goazen guziok, adibidez, A. aranarena, desagertzeko zorian dagoena), eta indarrean dauden beste batzuetan sakontzera. Hondarribiko ondare inmateriala baitira. Fermin Olaskoaga

oso gaztetatik. Oso modu aktiboan aritu zen eliza nagusiko kleroaren, artzapezpikutzako kleroaren, Udalaren, kaputxinoen Komentuaren eta abarren arteko desadostasunak moldatzen. 1789tik hil zen arte 81792) Iruñako apezpikuaren ganbara laguntzailea izan zen. Probintziako milizietako komandantea zen Jose Antonioren semea zen, eta Franciscoren berriloba; familia noblekoa zen, Iruelan (León) jaioa, eta ofizial eginkizunetarako etorri zen Carlos V.a gaztelura eta hemen 1643an Mariana Etxeberriarekin ezkondu zen. HUA (Hondarribiko Udal Artxiboa), E-8-III-47-7, E-8III-49-1 y E-8-49-2. 3

42

HUA, E-4- -21-4

GUADALUPEko SALBEA Siempre he considerado, y así se me ha transmitido, que el canto de la Salve, con que termina cada día la novena de Guadalupe y otras funciones religiosas, era algo muy propio y exclusivo del pueblo de Hondarribia. No me refiero, por supuesto, al texto o su traducción de la antiquísima antífona en latín del Salve Regina, que se canta al final del rezo de las Completas, sino a la adaptación popular que de ella se ha hecho en muchos santuarios marianos. Pero, por pura casualidad me he encontrado con la partitura de otra salve, que a pesar de tener una melodía distinta, su letra coincide totalmente con la de Guadalupe, excepto en unas escasas palabras que son sustituidas por otras sinónimas. Esta partitura tiene como título Elgoibar-ko Salbea y se canta por estrofas sueltas en el recorrido que hace el grupo Etxegiña en las coplas de la víspera de Santa Águeda. El recorrido termina bajo la hornacina de la Virgen del Rosario, que se encuentra hacia la mitad izquierda de Errosario kalea, donde se cantan las seis estrofas de que consta. La de Guadalupe tiene una estrofa más, la sexta, Anima galdu ez dezagun… que aquella no tiene. Me informan que el origen de esta Salve en Elgoibar se remonta a 1925 de la mano del bertsolari Etxegiña, que solía actuar de koplari en su pueblo natal de Ermua hasta que se trasladó el año anterior a Elgoibar, actuando en adelante en su pueblo de adopción. Me informan, además, que al final de muchos funerales, que se celebran en la parroquia, también se acostumbra a cantar la primera y la última estrofas. Ahondando en este tema me encuentro con sorpresa que Resurrección María de Azkue ya la había recogido en su Cancionero popular Vasco en dos versiones musicales diferentes entre sí y distintas de las dos comentadas arriba1. Precisa que una de ellas le trasmitieron en Ondarroa y la otra en Mugiro, localidad Navarra de Larraun. Éstas tienen la misma letra, salvo una única palabra, y tienen unas pequeñas diferencias literales respecto a la de Guadalupe. Son de cinco estrofas; la tercera no tiene paralelismo con la de Guadalupe y no están la tercera, cuarta y sexta de ésta. Finalmente, me encuentro con otra versión literal distinta de Guadalupeko Salbea en unos cuadernos manuscritos que dejó Don José Ormazabal Ayestaran (1912-2004). También es de siete estrofas y suponemos que su melodía sería la misma que la actual, ya que los únicos comenta1 Teniendo en cuenta que no he conseguido localizar una partitura impresa de Guadalupeko Salbea, adjunto como apéndice de estas líneas la trascripción musical de ella tal como se canta en la actualidad.

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

rios que añade respecto a ella son: egiazko salbea y 1885. urtean argitaratua. Ante esta diversidad y, al mismo tiempo, similitud de versiones literales, me ha parecido interesante la necesidad de abrir una línea de investigación para precisar el origen común de ellas. Mis búsquedas hasta ahora no han sido fructuosas, sin embargo, me he encontrado con informaciones provechosas que me parece que es conveniente darlas a conocer. Basándome en indicios indirectos, me da la impresión de que la introducción en Hondarribia del canto de Guadalupeko Salbea es posterior a 1885. En los Juegos florales eúskaros celebrados en julio 1883 en nuestra Ciudad, en la sección de Monografías resultó ganadora la obra Ondarrabi-ko Ama Guadalupe-koaren Ziazaldea edo kondaira, cuyo autor fue el coadjutor de nuestra parroquia Alfonso María Zabala Etxeberria (1847-1919). Se publicó en Tolosa en 1885. En ella, Zabala además de reseñar datos históricos acerca de la Virgen de Guadalupe y de su santuario, describe detalladamente múltiples funciones religiosas, peregrinaciones muy notables desde toda la provincia, romerías, etc., que se celebraron siendo él testigo personal, algunos de cuyos pasquines y reseñas se encuentran en nuestro archivo municipal, en revistas y prensa de la época, etc. En la revista Euskal-Erria se encuentran artículos sobre estas peregrinaciones y los himnos populares a la Virgen que se cantaron en ellas, como Guazen Guadalupeko Birjiñarengana de Aldalur, Aurrera biyotz fedez beteak de H. Goyenechea, Zure sortzetik de Juan Maria Mintegui, Zu zera gure Ama que se cantaba al ir en procesión al altar provisional instalado en la campa, etc. Pero en ninguno de ellos se hace la más mínima mención de que se celebraran novenarios y tampoco del canto de Guadalupeko Salbea. El librito de Zabala añade un apéndice con el texto en euskera de un novenario a la Virgen escrito por beraren deboto batek en el que tampoco se encuentra Salbea, pero sí se encuentran las nueve estrofas y el estribillo Ainguruen Erregiña de la composición Guadalupeko Ama Birgiñaren gozoak. El texto de este novenario, excepto la ausente parte final Salbea, es el mismo que los últimos capellanes de Guadalupe recitaban durante las misas de la novena desde el librito que se imprimió en Gráficas Fides de San Sebastián en 1943.

estrofas se imprimieron en Cádiz en métrica castellana en 1767. Aunque no conocemos este impreso gaditano, analizando el contenido de Aingeruen Erregiña podemos decir que se trata de los Gozos de Nuestra Señora de Guadalupe que escribió el beneficiado de nuestra parroquia Pedro Antonio Díaz Zamorano (1742-1792) en el librito Novena a María Santísima en su muy milagrosa imagen de Guadalupe2 y que aquella es una adaptación libre y traducido al euskera de estos Gozos… Díaz Zamorano mismo confirma ser author del Librito de la Novena de nuestra señora de Guadalupe en una carta dirigida al Ayuntamiento el 7 de enero de 1773 quejándose de que se le impedía que yo celebrase Missa en el Altar de María Santísima de Guadalupe a cortina abierta, a cortina abierta, sin pagar por ello seis reales de vellón3. Al hilo de esta investigación, también me he encontrado con el canto del popular Kredoa de Juan María Mintegui Mugica (1842-1881), que antes se cantaba en Cuaresma, en los Vía Crucis del domingo de Pasión y del Viernes Santo, y que ahora se canta en más ocasiones. Me aventuraría a precisar que solo se canta en Hondarribia y tiene su senilla explicación. Mintegui, que nació en Segura el 20 de octubre de 1842, vino a Hondarribia en 1870 habiendo ganado por oposición el concurso convocado por el Ayuntamiento para la plaza de organista de la parroquia. Sabemos también que compuso la canción Zure sortzetik para la Virgen de Guadalupe, pero desconocemos su letra y su melodía, ni siquiera si se conserva en algún sitio. Lamentablemente no pudo componer mucha música porque murió prematuramente con 39 años en su casa de Kale Nagusia. Desde estas líneas animo a los amantes de la historia de nuestro pueblo y de su memoria cultural a recuperar e investigar los tesoros populares propios, como las canciones mencionadas arriba y otras como Guazen guziok, de A. Arana, que están a punto de desaparecer, y a profundizar en otras, que aunque están vigentes, son patrimonio inmaterial de Hondarribia. Fermin Olaskoaga 1

Por lo tanto, ¿hay alguien que nos pueda informar cuándo comenzó a celebrarse la tan arraigada y concurrida novena de Guadalupe? Y para resolver el problema que ha dado origen a este escrito ¿quién fue el compositor del canto de Guadalupeko Salbea, y, si la letra no es original de Hondarribia, de dónde provino? Pero de lo que no cabe duda es que el canto de los Gozoak: Aingeruen Erregiña, que refiere los seis milagros que obró nuestra Virgen de Guadalupe, tiene su origen en Hondarribia. Zabala en la mencionada monografía dice que estas

2

DÍAZ ZAMORANO, Pedro Antonio. Novena a María Santísima en su muy milagrosa imagen de Guadalupe. Imprenta F. Huarte. Irun. 1866. Páginas 24 a 26. Pedro Antonio, nacido en 1742 en Hondarribia, fue beneficiado de la parroquia desde muy joven. Tomó parte muy activa en resolver las diferencias que hubo entre el clero parroquial con el del arciprestazgo, con el Ayuntamiento, con el convento de Capuchinos, etc. Desde 1789 hasta su muerte en 1792 fue secretario de cámara del obispo de Pamplona. Era hijo de Juan Antonio, comandante de las milicias de la provincia, y bisnieto de Francisco, de familia noble, natural de Iruela (León), que vino como oficial al castillo de Carlos V y se casó aquí en 1643 con Mariana Etxeberria. HUA (Hondarribiko Udal Artxiboa), E-8-III-47-7, E-8-III-49-1 y E-8-49-2. HUA, E-4- -21-4.

43

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

Elkarte laguntzaileak - Entidades colaboradoras Abiyuan Txaranga Amute-Kosta Auzo Elkartea Aurinkoberri Azeri Elkartea Bidasoa Atletiko Taldea Bidasoaldeko EKT Club Náutico Hondarribia DYA Feel Fitness Euskadi Gurutze Gorria Gazte Xaia (Mugiri Kultur Elkartea) Hondarribia Futbol Elkartea Hondarribia Marlaxka Xake Kluba Hondarribia  Kirol Taldea Hondarribiko Elektro-patxaranga Hondarribiko Hiria Musika Banda Hondarribiko Pilota Eskola Hondarribia Sup Kirol Kluba Hondarribiko Txistu Taldea Irratizaleen Elkartea Izugarria  Hondarribiko Erraldoiak Elkartea Jaizubia Elkartea Kantaka Taldea Kemen Dantza taldea Klink Elkartea KUTXA Meakako Adixkideak Dantza Taldea Parrokiako Abesbatza Psilocybe Elkartea Santiagoko Deabruak Argazkilariak-Fotógrafos: Foto Etxeberria, Floren Portu eta Esti Ortolaiz Argitaratzailea-Editor: Hondarribiko Udala

46

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

48

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

49

50

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

51

52

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

53

54

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

55

56

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

57

58

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

59

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA

61

62

HONDARRIBIKO JAIAK 2017ko IRAILA