Informe de Autoevaluación Paraguay guarani.pdf - Gobierno Abierto ...

Délhani Báez, Tetã Arandupy Sãmbyhyha rérape; Nami Horikawa, Tetã Viru Mohendapy. Motenondeha rérape; Cynthia Leite, Tetã Rembijoguapyrã Moakãha ...
864KB Größe 16 Downloads 101 vistas
Paraguái Marandu Paraguái Ohepyme’ẽhápe Hembiapokue Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 1. Ñepyrũmby ha tembiasakue Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 Ñe’ẽñeme’ẽ niko oguereko hesa renondépe irundyve upe Joaju pyenda, katu omotenondeve ohóva tesakã ha tembiporu pyahukuéra rehe. Umi mokõi rehe oñemba’apove ha ojehechakuaa Léi Py 5282 de Acceso Libre Ciudadano a la Información Pública y la Transparencia Gubernamental ñeguenohẽme. Kóva rupive Paraguái Estado omoĩta opavave resa renondépe marandu hembiapokue rehegua, ha pevarã omohendapyahu paiteva’er opaite hembiporu ikatu haguáicha mayma tet ygua ohecha, omoñe’ẽ ha oguereko ipópe umíva. Oje’e oñemoguahẽvo hu’ me ko’ tembiapor oñemohendapyre oñemboguatavahína ha ojehupytypaite vove Ñe’ẽme’ẽ 1 oĩva ipype, ikatutaha oñemba’apo porã, pya’eve ojehupyty potávo umi ñe’ẽme’ẽ opokóva tetãygua participación ha viru jeporupyre jekuaauka rehegua. Ko’ va niko oikevoi ko Aponde’ápe, oñemba’apo pypukuv ta hese ikatu haguáicha ko’ẽrõ ára ojehupyty pe descentralización oñehenóiva, tove toguahẽ umi tavahápe ko’ ichagua mba’e ojehekáva.

Po tembiaporã oguerekóva

kakuaa

Gobierno

Abierto

Joaju

(GAJ) Ñe’ẽme’ẽ oñemboguata hagua

Toñeñangareko porãve tetãyguakuéra rehe.

6

Estado tahekopotĩve

8

Estado pojoapy tojeporu hekópe.

6

Opavave tomoive ijati’y

3

Tojeguerejera Tekoha isegurovéva.

0

Oñeñe’ẽvo mba’ ichapa oñemba’apo ojejúvo umi po tembiapor kakuaa rehe – Toñeñangareko por ve tet yguaku ra rehe, Estado tahekopotĩve, Estado pojoapy tojeporu hekópe, Opavave tomoĩve ijati’y, Aponde’a ojererojera hagua Tekoha isegurov va, ha tet yguaku rape tojekuaaukave moõpa ojeporu viru – Tembiapor ita omba’apo irundy umíva apyt gui rehe. Oñemba’apo mbaretev kuri Estado hekopotĩve hagua rehe, osẽva 8 jey umi 9 ñe’ẽme’ẽ, jápoke ko tembiapor hína peteĩva umi ojehupytyva’er tesak , participación ha viru jeporupyre jekuaauka rehegua, oñembohape hagua 1

tapichaku ra Estado-pe omba’apóva tahekokatuve, tojehapo’o pokarẽ, ha oporombokatupyry ojeikekuaa hagua ojejeporeka mararandu rehe, ha finanza katu toñemohendapyahu. Hapykuéri ou toñeñangareko porãve tetãyguakuéra rehe ha Estado pojoapy tojeporu hekópe, oĩva 6 umi ñe’ẽme’ẽme. Péva kuápe, oñerenohẽvo Ley de Acceso a la Información, marandukuéra ojeipysóvo opavave resa renond pe, oñembohap vo ñomongeta opavave ndive ha oñeñe’ẽme’ẽvo ojekuaaukataha moõ ha mba’ ichapa ojeporu viru, oñemongu’ehína oñangareko por ve hagua tet yguaku ra rehe, Paraguái oñemongu’ehína oñangareko por ve potávo tet yguaku ra rehe, ko’ va pytyvõme, ojehecha hagua mba’ pa oñekotevẽ tavaháre ha mba’ pa oñekotevẽ tuichaháicha ko tet me oñembohape hagua Programa de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades”. Up ichante avei oñemba’apo Estado pojoapy tojeporu hekópe rehe, he’isevahína oñeme’ẽva’er ha pojoapy ha viru tekotevẽva, taha’e ko tet gui oñerenohẽva térã oúva okáguivo rehe, oĩ hína ñe’ẽme’ẽ opokóva tetãyguakuéra ñembokatupyry rehe, ikatu haguáicha ha’eku ra oikũmby mba’ ichapa oñemba’apo presupuesto ñembosako’i ha jeporúpe, oikuaa mba’ ichapa oñemboguata umi política pública emblemática oñehenóiva, ha mba’ pepa opa umi protesta compra pública rehegua ojejapóva. Amo hu’ me avei, oje’ekuaa, oñemba’apoha tembiapor Opavave omoĩve hagua ijati’y, oĩva 3 umi ñe’ẽme’ẽme, jahechápa noñemokyre’ÿi umi empresa-pe omoañete hagua hembiapor . Ko’ ñe’ẽme’ẽ rupive oñemokyre’ỹ umi privado ha tetãyguakuéra oikévo avei oipytyvõ oñembosako’i ha oñemboguata hagua política opavav pe oupor tava ha aponde’a tavaku rape guarã. Ikatu kuri oñeñomongeta mba’epor oguerúva Joaju rehe ha oñembosako’i Tembiapor Paraguáipe, oñemoguahẽ reheae umi mba’ejerure osẽva’ekue Tembiaporã 2012-2014-gui ha avei tetãyguakuéra organización ha umi agencia oporoipytyvõva ombohasa rehe ipo. Ha’eku ra oikuave’ẽkuri iñarandu ha hembihecha ikatu haguáicha ko Aponde’a hypy, ombyaty tekotevẽva ha oho mombyryve. 2. Paraguái Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 jereroguata Ko Tembiapor oñemboguatavahína apo oñemoñepyrũ “Socialización y Definición de Prioridades del Plan Nacional de Desarrollo” rupive, oikova’ekue jasypateĩ 2013-pe, ijaty haguépe heta organización rembijokuái ouva’ekue tet tuichakue javevégui; upéramo ojepyta oñemotenondevévo tembiapor “Estado tomba’apo potĩ ha por ” Oñemohendapa rire moõguipa oñepyrũta omba’apo Gobierno Abierto ko tet me, jasyapy 2014, Pojoaju, Organizaciones No Gubernamentales Paraguái pegua no’õvusu, ombohape tet yguakuéra aty ojojuhumívo oñomongeta hagua jahechápa noñemohendái mba’e mba’ pa ojejapokuaa Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 ryepýpe. Upe ñomongetakuégui oñeguenohẽ peteĩ kuatiañe’ẽ oñemoguahẽva STP-pe jasyrundýpe, ha omboguapýva ipype héra 11 OSC rembijokuái. Upépe ha’eku ra oikuaauka oikeseha omba’apo mbarete opa mba’e AGA reheguápe, ko’ýte Hembiapor ñembosako’ípe. Upe kuatiahaipyre ombohovái karai STP S mbyhyhára ha omoneĩ hembijerurekuéra, ha ojejure ichupekuéra tojeguapy toñeñomongeta, ikatu haguáicha ojehecha ára oñemba’apo hagua ha mba’ ichapa oñembosako’íta upe Tembiaporã. 2

Oñemotenondévo umi OSC rehe, Tet Rekuái ombosako’i pe 31 jasyapy Mesa Ejecutiva aty peteĩha. Ko Mesápe oĩ ko’ tet remimoĩmby: Tetã Rembijokuái Sãmbyhyha, Tembiporu Pyahu Momarandur S mbyhyha, Marandu Ak rapu’ r S mbyhyha, Pokatuvete Renda Dirección General de Anticorrupción e Integridad (DGAI), Tet Reko Potĩr S mbyhyha, ha Tetã Rekuái Auditoría General. Upe ñomongetápe oñemohenda tet remimoĩmbykuéra ndive arange oñemba’apo hagua, ipype oñemohenda mba’ pa oikuave’ẽta peteĩteĩva Oferta Pública Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016-me guarã. Upe aja avei, ikatu haguáicha oñemboguatave Oferta Pública ñembosako’i, pe 10 jasyrundýpe STP ojapo peteĩ taller oñemba’apo hagua umi tet remimoĩmby oike mbaretevétava omba’apo ipype ndive, ikatu haguáicha oikuaauka ichupekuéra mba’etepahína pe Gobierno Abierto, omoherakuã mba’ pepa oñemopyenda oñoñe’ẽme’ẽ hagua umi tetã oikéva AGA-pe, ha avei oikuaauka potávo mbykymi marandu Datos Abiertos rehegua. Upe jotopa guasúpe oñembosako’i peteĩ kuatia oñoñe’ẽme’ẽhápe hikuái, “Planilla de Compromiso h rava, omyenyhẽva’er peteĩteĩva umi tet remimoĩmby. Opaite marandu oñembyatýva ojejúvo upe planilla rupive ojeporu kurivévo oñemopyenda hagua Tembiaporã 2014-2016. Pe 9 jasypo oñembyaty Mesa Ejecutiva oikuaauka hagua Tetã Remimoĩmbyku rape mba’ ichapa oguata oúvo Gobierno Abierto Rembiapor ñembosako’i; up ichante avei oñemomarandu ichupekuéra karai STP S mbyhyhára oĩ hague Gobierno Abierto Diálogo Regional-pe, oikova’ekue Washington DC-pe. Upéramo avei oñemomarandu oko’ivaku rape ojekuaakataha OSC guaku rape Insumos para la Oferta Pública. Jasypo paha rupi, umi OSC ombosako’i peteĩ taller oñemba’apo hagua, ha up pe omoguahẽ hikuái hemimo’ ha hembijerure Tet Rekuái omoguahẽva’ekue renond pe. P va reheae, STP ha umi tet remimoĩmby oik va omboguata ko tembiapópe omba’apo mokõi kuatia ári ha oguenohẽ hikuái Tembiaporã 2014-2016 kuatia tenondegua, oñemoguahẽva’ekue upe oĩhaichaite OGP Unidad Técnica-pe, pe arakõi 9 jasypoteĩme. Upe rire oñembosako’ive 3 Mesa Temática, peteĩteĩva umi Ñe’ẽme’ẽ rehegua; umívape oko’íkuri 12 tet remimoĩmby, 10 tet guakuéra organización, ha hetakuépe katu ijaty 72 tapicha. Umi taller oñembosako’i jahechápa noñeñomongeta pypukúi peteĩteĩva umi ojejapos va rehe umi temimoĩmby oik va omba’apo iñemongu’ pe ndive, ha up ichante avei umi tet ygua aty oúva sociedad civil rérape oikuaa pypukusevéva umi ñe’ẽme’ẽ. Oñembotyjávoma ko Tembiapor ñembosako’i, pe 27 jasypoteĩ oguapy oñomongeta ha omba’apo umi tet remimoĩmby oĩva Mesa Ejecutiva-pe ha hendivekuéra avei umi tetãyguakuéra organización rembijokuái. Upe ñomongeta kakuaápe oñemoneĩ Paraguái Gobierno Abierto Rembiaporã 20142016, ha ojejokupyty 8 ñe’ẽme’ẽme ha 1-me katu ojejoavy. Umi tetãygua organización ojerure umi pa’ũ ojepe’áva oñehendu hagua tetãyguakuérape ani ojeporu oñemba’eporandu hagua ichupeku ra añónte; ojerure hikuái up pe avei ha’eku ra togueroikekuaa hemimo’ ha hembihecha. Up vape ndojejokupytýi. Tetã rekuái remimbou ombohovái ichupekuéra Estado rembiaporã tee ndaikatuiha ojeheja tetãyguakuéra pópe. Pe 21 jasypo avei ojeguapy oñeñomongeta ko’ tet ygua organización ndive, ikatu haguáicha oñemopeteĩ hendiveku ra ára oñemba’apotaha ha mba’ ichapa oñemba’apóta. Péicha ojeguyru tape 3

oguata hagua oñondive Tet Rekuái ha Tet yguaku ra Aty oñemoguahẽ meve hu’ me Tembiapor 2014-2016. Jahechápa noñembopya’ev i tembiapo, STP omoguahẽ umi OSC-pe, 20 jasypópe, ára oñemba’apo hagua ha mba’ ichapa oñemba’apóta, ha avei Oferta Pública rehegua marandu Tembiapor me guar , oñemoguahẽva’ekue ñomongeta oñeñe’ẽha yvate. Pe Aponde’a oñemoguahẽ 21 jasypokõi 2014-pe Alianza para Gobierno Abierto Unidad de Apoyope. Ñemba’eporandukue ñemyasãi Pe 13 jasypo, Tet Rekuái Oikuaauka Gobierno Abierto 2014-2016 Rembiapor Insumo Oferta Pública-pe guar , Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha rupive. P pe oĩkuri Motenondeha ha Sãmbyhyha Mburuvichavete Renda pegua, mba’apohára katupyry tet remimoĩmbypegua ha umi tetãygua organización rembijokuái oipytyvõva’ekue oñembosako’i hagua pe Aponde’a. Jahechápa ndojekuaaukái Gobierno Abierto rembiapo ha rembiaporã heta hetave tetãyguápe, pe 4 jasypoteĩme karai STP Sãmbyhyhára oporohenói oikuaauka hagua opavavépe Tembiaporã 20142016 borrador ojehaipyre. Upe ñomongeta kakuaápe ijaty 150 tapicha, oúva tet remimoĩmby, tetãyguakuéra organización ha umi oporoipytyvõva ambue tetã guive rembijokuái. Upe ñomongetápe oĩ Tekombo’e ha Arandupy Motenondehára, Tesãi ha Tekoporãve Motenondehára, Tet Rekopotĩr Sãmbyhyhára, ha Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyhára Ñemomarandu pya’emi Oñemboguatav vo ñomongeta OSC Tet Rekuái ndive, pe 7 jasyrundy 8 tet ygua organización omoguahẽjey peteĩ kuatiañe’ẽ, ombojahápe arange oñemba’apo hagua Tembiapor 2014-2016 ñembosako’ípe; upe tembijerure ári oñemo’arange tembiapoita oúva.

Jeporohesape’a Upe rire, Tetãyguakuéra Organización hatã oipytyvõ Tembiaporã; ha’eku ra omoĩ ijati’y ha oñemboja STP rendápe ikatu haguáicha Estado ha privado oguapy oñomongeta ha oñemoheñói ko Aponde’a, ojejurure hagu icha Alianza para el Gobierno Abierto. Umíva kuápe, jasykõi 2014-pe, umi Tet ygua Organización ojapo peteĩ seminario h rava “Retos y Oportunidades de un Gobierno Abierto en Paraguay”, oĩ haguépe kuñakarai Emilene Martínez, omotenondepáva ko Región-pe AGA Sociedad Civil. Up pe avei oko’i tet remimoĩmby rembijokuái, embajada, umi organismo multilateral ha tetãyguakuéra organización. Péicha rupive STP pya’etereive oñembojákuri hesekuéra, ha upéicha rupi jasykõi pahápe ojapouka aty peteĩha umi OSC oikes va oñomongeta ko Aponde’a ñembosako’ípe ndive. Tapeita ojeporúva Opaite kuatia oñeñomongeta hague ko tembiapor oñembosako’i hagua oñemyasãikuri ko web-pe: www.gobiernoabierto.gov.py; upéichante avei Paraguái Gobierno Abierto Facebook, icuénta twitter 4

@paraguayabierto ha ojererahauka ñe’ẽveve rupive umi OSC rembijokuáipe, upéichante avei umi oĩva Mesa Ejecutiva-pe. Oñehendu maymave ñe’ẽ Opa hendáicha ojehekákuri oñehendu opavavépe oñemba’eporandu aja ko Apende’a rehe; upéicha rupi oĩkuri Tet Rekuái guive: Tetã Viru Mohendapy Motenondeha, Yvy ha Tymba Ñangareko Motenondeha, Tet Rembiapo ha Marandu Motenondeha, Tekombo’e ha Arandupy Motenondeha, Tesãi ha Tekoporãve Motenondeha, Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha, Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha, Tet Rembijokuái Sãmbyhyha, Tetã Reko Potĩr S mbyhyha, Tet Arandupy Sãmbyhyha, Tetã Rembijoguapyrã Moakãha, Servicio Nacional de Promoción Profesional. Tetãygua aty rérape oĩ: TEDIC, CEAMSO, MINGARA, FEDEM, Semillas para la Democracia, CIRD, IDEA, CEJ, ENEP, Conciencia Viva. Kuatia ha iñemyatyrõ Jepéramo ojeguerekókuri Gobierno Abierto Postal ha kuatia imyenyhẽmbyr ikatu haguáicha tetãyguakuéra ha umi tet ygua organización omoguahẽ hemiandu, noñembyatýi umíva, sa’ieterei oñemoguahẽ rehe ha umíva nomoambue guasúi rupi pe Aponde’a Borrador ojehaiva’ekue. Mokõi arapokõindy oñemba’eporandu hagua Ñemba’eporandu guasu opavav pe guar ojepe’a 3 guive 21 peve, jasypoapy 2015-pe; pevarã ojerereko kuatia Informe de Autoevaluación, Google Drive rembiporu rupive, ojehupiva’ekue Gobierno Abierto Portal Sección “Materiales”-pe. Ñomongeta jere “Informe de Autoevaluación” avei oñemoñepyrũkuri upe Portal-pe, ikatu haguáicha omoguahẽs va guive iñe’ẽ térã hembijerure ojapo upéicha. Oĩkuri omoguahẽva hemiandu, katu umíva oñe’ẽve iñembosako’i rehe año, ha ndopokói hyepypegua rehe. Oñehenduka: Tekombo’e ha Arandupy Motenondeha, Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha, Tetã Rembijokuái Sãmbyhyha haTetã Rembijoguapyrã Moakãha, tetã remimoĩmbykuéra guive; upéichante avei Tecnología y Comunidad (TEDIC). Mesa Conjunta oñembyaty pe 24 jasypoapy, ikatu haguáicha oñemyatyrõ pe Informe de Autoevaluación. Pevar oĩkuri Santiago García, Jorge Galeano ha Teófilo Urbieta, Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha r rape; Celeste Mancuello, Tekombo’e ha Arandu Motenondeha r rape; Délhani Báez, Tetã Arandupy Sãmbyhyha rérape; Nami Horikawa, Tetã Viru Mohendapy Motenondeha rérape; Cynthia Leite, Tetã Rembijoguapyrã Moakãha rérape; Eduardo Bogado, Laura Brítez, Alejandra Noceda, Marandu Ak rapu’ r S mbyhyha r rape; Emilse Serafini, Tetã Rembijokuái Sãmbyhyha pegua; Francisco Samaniego, Fundación CIRD, ha Margarita Rojas, Celeste Gómez, Camilo Filártiga ha Cecilia Samaniego Centro de Estudios Ambientales y Socialesgua (CEAMSO).

3. IRM rembijerure

5

Oñembosako’i ha oñemboguataku vo Gobierno Abierto Rembiapor 2014-2016, ojegueroike ipype Mecanismo de Revisión Independiente (IRM) rembijerure; upépe oñemboguapy “Gobierno Abierto Rembiaporã 2012 Jaguata Oñondivepa” omoguahẽ hague 15 ñe’ẽme’ẽ. Umíva apytégui, 3 ovalékuri ha tuicha mba’e AGA-pe guar , hat opokokuaa oñemoambue hagua mba’e noĩpor iva ha pya’etemi oñembosako’i. Jahechápa noñemyatyrõvéi ambue jehepyme’ẽme, pe mba’ejerure 1 rehegua oñe’ẽva Tembiaporã oñembosako’iva’er ha iñepyrũete guive peteĩ mesa oĩhápe mbohapy sector rembijokuái: mba’apohára Tetã Rekuái pegua, tetãygua organización rembijokuái, avei sector privado. Up icha ojejapo hagua, oñemoheñói Mesa Tripatita, oĩhápe tet remimoĩmby omba’apómava oúvo Gobierno Abierto rehe ha omoĩmava oúvo ijati’y ko pojoapy oñemoheñói hagua, ha umi ñe’ẽme’ẽ ogueroguatáva, avei tet ygua organización rembijokuái. Estado r rape oĩ: Tetã Viru Mohendapy Motenondeha, Yvy ha Tymba Ñangareko Motenondeha, Tetã Rembiapo ha Marandu Motenondeha, Tekombo’e ha Arandupy Motenondeha, Tes i ha Tekopor ve Motenondeha, Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha, Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha, Tet Rembijokuái S mbyhyha, Tet Reko Potĩr Sãmbyhyha, Tetã Arandupy Sãmbyhyha, Tetã Rembijoguapyrã Moakãha, Servicio Nacional de Promoción Profesional. Tet ygua aty r rape oĩ: TEDIC, CEAMSO, MINGARA, FEDEM, Semillas para la Democracia, CIRD, IDEA, CEJ, ENEP, Conciencia Viva. Mba’ejerure 2 rehegua, ojejerurehápe toñembohovái opaite tetãygua rembijerure térã hemikotevẽ ha ani oñemoheñói ha oñemboguata año pojoapy marandu oguerekóva ikatúva opytáma tapykuévo térã katu ipererĩeterei, oñeñeha’ kuri ojegueroike tembiapor oupor tava opavave tet yguápe, umíva apyt pe marandu oñemoĩva opavave renond pe Tekombo’e ha Tekores i rehegua. Oñemba’apo hagua Mba’ejerure 3 oñe’ẽva tekotevẽha ojeporu umi pojoapy oĩmava voi ha hasy’ỹva iporu, oñembohapo hagua gobierno abierto, oñemoñepyrũ r ngue tembiporu ipyahúva noiméi mba’ ramo umi ojehekáva katuetei oikotevẽ oñeñepyrũ yvyete guive rehegua, ojepyta peteĩ ñe’ẽme oñemoheñói térã oñemombaretévo umi Consejo Municipal de Desarrollo. Kóva peteĩ techapyr umi mba’e ojejapova’ekue rehegua. Gobierno Abierto Mesa Conjunta-pe niko oĩ tet remimoĩmbyku ra ha avei tet yguaku ra organización; p icha ojejapo ikatu haguáicha oñemoañete tembijerure 4 rehegua, oñe’ẽva tekotevẽha oñemoheñói tembiporu oñembosako’i ha ojehapykuerereka hagua ñe’ẽme’ẽ ogueroikévo tetãyguakuérape, jahechápa ha’eku ra nomoirũi tembiapoita oñemboguatáva, tove ha’eku ra toguereko hembiapor tee ha tojekuaa moõ pev pa oho umíva; up ichante avei ko’ ojejapótava toñemboguapy kuatiápe, ikatu haguáicha ha’eku ra avei ipokatu oikuaa hagua mba’ pa ojapóta ha oykeko mbarete Tembiaporã ñemboguata. Jahechápa noñembohap i mba’ ichapa ojegueroik ta avei ko tembiapo kakuaápe umi táva ha gobernación motenondeharaku rape, ojepyso hagua joajúpe AGA rembiapo tetã tuichakue javeve, oñembohovái hagua tembijerure 5, ojereroike umi Consejo Municipal de Desarrollo-pe Aponde’a apópe. Ko’ága ha’eku ra oike omoirũ ko tembiapo, ha oñemba’apohína ikatu haguáicha oñemoherakuã ijapytepekuéra ojeheka ha ojejapóva, jahechápa ha’eku ra avei ndoik ima ambue Paraguái Rembiaporã oñembosako’ítavape.

6

Tembijerure 6 oñe’ẽ tekotevẽha ojegueroike avei tet ygua organización ha privado oĩva opaite departamento-pe, ikatu haguáicha ojegueroikepaite opavavépe ko tetãme. Kóva ko tembijerure ndaikatúikuri oñembohovaipa tetã tuichakue javeve oñembosako’íramo guare kóva ko Aponde’a, katu ojegueroike tet ygua organización oĩva umi departamento ku ra capital-pe, umíva umi organización ndaha’ i Paraguaygua; ojeguerovia péicha ikatutaha ojegueroikepaite maymavépe umi aponde’a oñembosako’ítava tenondev vope. Tembijerure 6-me avei oñe’ẽ tekotevẽneha oñembosako’i ha oñemboguata campaña, tet rekuái guive, ikatu haguáicha ojekuaauka tetãyguakuérape mba’epahína AGA ha mba’ ichapa oñemboguatáta; ko mba’ejerure r ngue ojekuaauka Tembiapor Borrador peteĩ jasy ojeguerahauka mboyve OGP Unidad-pe. Ojejerurékuri mbohapy jasy aja pukukue oñemba’eporandúvo, kóva ojehupyty nunga; añetehápe mokõi jasy pukukue oñemba’eporandu kyre’ỹkuri, katu tembiapo joajúpe Tekuái ha OSC ndive oñemoñepyrũma mbohapy jasy mboyve. Oñeñe’ẽhápe oñemba’eporandu aja ani hagua oñemboyke umi organización omba’apóva tesakã rehepe, tekotevẽ ojegueru mandu’ápe oñembosako’íramo guare Paraguái Rembiaporã Mokõiha, oike ha omoirũ hague tet ygua organización omba’apóva ko’ mba’ pe. Oñembosako’i avei kuri jotopa ñomongetarã, umívakuri Mesa Temática Tesakã, Tetãygua Participación ha Viru Jeporupyre Jaikuaauka rehegua, ojejerure hagu icha. Umi mesápe oĩ mba’apohára temimoĩmby pegua ha avei tet yguaku ra, ikatu haguáicha ha’eku ra oñemoĩ oñoñe’ẽme mba’ pa ojejapóta. Ojejerure avei kuri pe Tembiaporãme ojehechaukávo mba’ejerure omoguahẽva tetãyguakuéra oñemba’eporandu hague ha toñemopyenda mba’e rehepa ndojegueroikéi umi ojehecháva natekotevẽiha; kóva oñembohovake hagua oñemyesak pe Aponde’ápe oñeguahẽ hague oñoñe’ẽme 8 ñe’ẽme’ẽme ha 1-me katu ndojejokupytyiha; pevahína pe ñe’ẽme’ẽ 6, opokóva umi pa’ũ oñemoheñóiva oñemba’eporandu haguanteha ha ndaha’eiha oñeguahẽ hagua peteĩ ñe’ẽme. Ko mba’e rehe tetãyguakuéra organización ojerure umi ñomongeta ani hagua opyta mba’eporandúpente, ipype avei toñeguahẽkuaa peteĩ ñe’ẽme mba’ pa ojejapóta; tet rembijokuaikuéra omyesakã ichupekuéra ndaikatuiha ojeheja tetãygua aty pópe Estado rembiaporã tee. Ani hagua Tembiaporã opyta tesakãme año, ha tojegueroike uvei ipype opaveve sector ha tetãyguakuéra pytyvõ, oñeñe’ẽvo participación rehe, ojegueroike avei ipype ñomongeta opavave oikehápe oñeñe’ẽ hagua Agua y Saneamiento, Nutrición ha Arandupy, ha Consejos de Desarrollo Municipal rehe hamba’e. Oñembosako’i hagua Aponde’a ijapu’apor v va, oñehendu tembijerure oñe’ẽva tekotevẽha oñemombovyve umi ñe’ẽme’ẽ, ikatu haguáicha ojehupyty por ve ojehekáva; upéicha rupi oñembyapu’a 9 Ñe’ẽme’ẽme, umi 15 rängue, ojeguerekova’ekue ambue Aponde’a. Ojekuaauka hagua tetãyguakuéra apytépe mba’ ichapa oñembosako’i ha mba’ pa ojehupty Tembiaporã rupive, Tet yguaku ra aty oporombyaty oñeñe’ẽ hagua ko’ mba’e rehe jasyporundy 2014; Tetã Rekuái katu oporombyaty jasykõi ha jasypateĩme 2014, ha jasypoteĩme 2015-pe.

7

Ojepokóramo oñeme’ẽva’er ha tembiporu Mesa Interinstitucional-pe, Paraguáipe oñehenóiva Mesa Conjunta, ojehupyty pytyvõ okáguivo, oñemoheñói hagua Gobierno Abierto Unidad, omotenondétava tembiapo ojejesareko, ojehapykuerereka ha oñembojoaju hagua tet remimoĩmby ha tetãygua aty rembiapo, Programa de Democracia y Gobernabilidad USAID CEAMSO ha Banco Interamericano de Desarrollo (BID) pytyvõme. Oñemoañete hagua tembijerure 7, ojerur va mba’ pa ojejapo ha mba’ ichapa ojejapóta peichahágui ndojehupytýiramo umi ñe’ẽme’ẽ, ojejerur kuri umi temimoĩmby omba’apovahínape ombosako’ívo ambue Aponde’a peichahágui oñeikotevẽramo guar , oñemboguapýtava Guía para la Implementación-pe, katu kóva ndaikatúikuri oñembosako’i. Aipóramo, ndojeguerekói mba’ ichapa oñemyengoviáta peichahágui ndaikatúiramo oñembohovái umi tembijerure. Oñeñe’ẽhápe tembijerure ojejesarekomante ha ojehepyme’ẽvo rehegua, tembijerure 8 he’i ikatuha ojeporu sitio web ojehupi ha oñemyas i hagua marandu ojekuaauka potávo ojehupytypahína oje’eva’ekue ojuhupytytaha. Kóva opytákuri mesa interinstitucional t r peteĩ tripartita pópe oñemoheñóitava pevarãite; upéicha rupi ojeguerojerákuri Gobierno Abierto Portal (www.gobiernoabierto.gov.py), ha oñembosako’i kuatia oñemohendahápe mba’ ichapa imboguata; ko marandu rendápe ojehupi tembiapokue omoguahẽva umi temimoĩmby omboguatáva tembiapor , ha péicha oñembopyahu ojejúvo. Mba’ejerure 9 oñe’ẽ tekotevẽha oñemoĩ tembiporu ojeporomomarandu hagua mba’e pocentaje-pa ojehupytyhína umi ojehekáva, opaite árape; oñembohovái hagua ko tembijerure, ojeguerojera Módulo de Monitereo del Plan de Acción, ojehechapaitehápe mba’ ichapa oguatahína ko Aponde’a, taha’e umi área oñemba’apoha, ñe’ẽme’ẽ, ojehupytýva ha tembiapo rehegua (www.gobiernoabierto.gov.py/avances). Ikatu haguáicha ojejesareko umi tet remimoĩmby, tetãygua ha privado-pe oiporúva umi ojehupytyva’ekue, he’iháicha mba’ejerure 10, oñemoheñói aty oñemba’apo hagua tesakã, tetãygua participación ha viru ojeporuva’ekue jehechauka rehe; umi mesápe OSC oikuaauka mba’e ñe’ẽme’ẽpa ha’eku ra ohapykuererekase, ha umíva oñemboguapy Guía para la Implementación-pe. Amo hu’ me, oñemoañete hagua mbajerure 11, omohendáva oñemboguatava’er ha campaña oñemoherakuã ha ojekuaauka hagua tet yguaku rape mba’etepahína AGA, mba’ pa oheka ha mba’ repa tuicha mba’e, Banco Interamericano de Desarrollo BID oipytyvõ oñembosako’i hagua Gobierno Abierto Rembiapokue Ñemoheraku r Aponde’a. 4. Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 ñe’ẽme’ẽ ñemboguata Umi 9 Ñe’ẽme’ẽ oñemboguapyva’ekue Gobierno Abierto Rembiapor me, 1 ojehupytypaite. Umi 8 oñemboguatapaite, katu mokõi ndojehupytýi: Ñe’ẽme’ẽ 2, oñe’ẽva Política de Datos Abiertos rehe ndojehupytýi, ha 6, oñe’ẽva oñemoheñoitaha tape tetãyguaku ra oñomongeta ha opartisiha hagua Mesa Agua y Saneamiento y Nutrición rehegua.

8

Cuadro ojehechaukahápe mbykyháicha ojegueroikeva’ekue Tembiapor me:

moõ

mevépa

oñemboguata

Ñe’ẽme’ẽ 1

Ojehupytýva Ley de libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental oñemboaje. Dirección de Acceso a la Información Pública Oñemboaje ha oñemoheñói Ministerio de Justicia-pe (MJ). oñemboguata Ley de libre acceso ciudadano a Oficinas de Acceso a la Información Pública la información pública y oñemoheñói ha oguatahína (MJ). transparencia gubernamental Centros de Información y Atención Ciudadana oñemoheñói ha oku’ehína (SENATICs).

Ñe’ẽme’ẽ 2

Oñembosako'i ha oñemboguata política ohejáva maymavépe ohecha marandu ha oñembokatupyry tetãyguakuérape oiporukuaa hagua umi pojoapy.

Ojehupytýva Catálogo de Datos Abiertos gubernamentales ojejuhu web-pe (SENATICs). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: MSPBS (hasýva rehe oñeñangareko hagua). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: MSPBS poh ñeme’ẽ rehegua). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: TAM oguereko marandu moõ moõpa opyta mbo’ehaoku ra ha omoĩ opavave resa renond pe. 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: MEC Mbo’ehao ojeporavokuaáva omoguahẽ hagua tembiapor Fondo Nacional de Inversión Pública y Desarrollo – FONACIDE-pe). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: DNCP (oguereko marandu opavave ohechakuaáva contratación pública rehegua). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: MEC ombohysýi mbo’ehaoku ra ikatúva ohupyty pytyvõ Fondo Nacional de Inversión Pública y Desarrollo-gui (FONACIDE).

umi

ñe’ẽme’ẽ

Hetakuép e 9

Apopa 6,8

4

4

1

1

2

1

2

0,8

36

24

3

3

3

1,5

3

1,5

3

3

3

3

3

3

3

3

9

5 tet remimoĩmby ogueromarandu tet rekuái rehegua pe catálogo-pe: Tetã Rembijoguapyrã Moakãha: oguereko marandu opavavépe guar contratación pública rehegua opaite etapa-pe guar , ha upevar oñehesa’ỹjóta ikatútapa ojejapyhy Contrataciones Públicas Estándar de Datos Abiertos (Open Contracting Data Standard). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tet rekuái rehegua pe catálogo-pe: Tetã Viru Mohendapy Motenondeha (oguereko marandu opavav pe guar Tet Presupuesto guasu rehegua, Sistema Público de Informes y Reportes – SPIR rupive). 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: Tetã Arandupy Sãmbyhyha (oguereko marandu tetã arandupy rehegua sistema Nacional de Información Cultural del Paraguay – SICPY) rupive. 5 tet remimoĩmby ogueromarandu tetã rekuái rehegua pe catálogo-pe: Tetãygua ha Óga Apo Sãmbyhya (oguereko marandu ogakuéra rehegua). 2 hackathones: Tetã Rekuái (Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha) ha tetãygua aty.

Ñe’ẽme’ẽ 3 Oñembokatupyry tetãyguakuérape oikuaa hagua mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu tetã presupuesto.

1 jotopa guasu tetã háicha opaite arýpe ojekuaauka hagua mba’ ichapa oguata ha ojehapykueho Gobierno Abierto. 1 tembiapo tekombo’e rehegua opaite arýpe ikatu haguáicha oñemokyre’ỹ oñembokatupyrývo tapichakuérape datos abiertos-pe. Ojehupytýva Oñeñemongu’e ojekuaauka hagua mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu tet presupuesto. Ojekuaauka ha oñeñomongeta Tet Presupuesto apo rehe. Marandu oñeporombo’e hagua kuatiápe ha internet-pe

Ñe’ẽme’ẽ 4 Tahesakã ha Tojehupytkuaa Marandu umi proyecto público emblemático rehegua

Ojehupytýva Oñemyasãi marandu umi proyecto de participación público privada rehegua Sistema de Información de las contrataciones Públicas-pe, oñemohendaháicha Léi Nº 5102/13-pe.

3

3

3

0

3

0

3

1

1

1

1

0,5

1

0,5

4

2

4

2

6

6

2

2

10

Tetã Arandupy Sãmbyhyhára web oguereko marandu mba’ ichapa oñembosako’iva’er ñehenói oñemoguahẽ hagua apytu’ũroky, ojeporavo, oñemboguata upe ojeporavopyre) Centro Histórico de Asunción Plan Maestro (CHA Plan). PRODERS oguereko web oĩhápe marandu tenda rehegua ha pevarã ojehupi mapa ojehechaukahápe umi tenda ha mba’ ichapa ha’eku ra; up ichante avei oguereko marandu pe proyecto ojepysoha rehegua microcuenca, indígena retã ikatúva ohupyty pytyvõ ha inversión ojejapótava rehegua. Ñe’ẽme’ẽ 5

Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 jehapykuerereka

Ñe’ẽme’ẽ 6

Ojehupytýva Oñemoñepyrũ tembiapo jojajúpe oĩhápe tetã remimoĩmbyku ra ha tet ygua organización ojehapykuerereka hagua Goberno Abierto Rembiaporã 2014-2016. Oñembosako’i kuatia oñemboguapyhápe mba’ ichapa oñemboguatáta. Oñemboguata Gobierno Abierto portal interactivo. Gobierno Abierto Rembiaporã Tablero de Control Ciudadano oĩ internet-pe. Ojehupytýva Ojeguerojera ha oñemombarete 3 mesa oñemba’eporandu hagua Estado ryepýpe ha okápe: Mesa Tekopy rehegua. (SNC) Ojeguerojera ha oñemombarete 3 mesa jepe oñemba’eporandu hagua Estado ryepýpe ha okápe: Mesa de Agua y Saneamiento rehegua. (STP)

Oñembohape ñomongeta tetãyguakuéra ndive Ojeguerojera ha oñemombarete 3 mesa jepe política opavav pe guarã oñemba’eporandu hagua Estado ryepýpe ha okápe: rehe oñemba’eporandu ha Mesa Nutrición rehegua. (STP) ojejesareko hagua. Ojeguerojera ha oñemombarete 3 mesa jepe oñemba’eporandu hagua Estado ryepýpe ha okápe: Área de Coordinación Interinstitucional de la Vivienda.

Ñe’ẽme’ẽ 7

Equipo Nacional Estrategia País oñemopyenda ha oku’ehína. STP Ojehupytýva

2

2

2

2

15

15

4

4

3

3

4

4

4

4

14

4,5

3

3

3

1

3

0

3

0

2

1,5

6

3 11

Oñemoheñói ha/térã 50 Consejo de Desarrollo Municipal oñemoheñói oñemombarete 50 Consejo ha/térã oñemombarete. (STP) de Desarrollo Municipal. Ñe’ẽme’ẽ 8 Ojehupytýva Programa Nacional de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Ciudadano oĩ internet-pe tetãyguakuéra resa renondépe. Programa Nacional de (STP) Reducción de la Pobreza “Sembrando Programa Nacional de Reducción de la Pobreza Oportunidades” Tablero de “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Control Ciudadano. Ciudadano tet yguaku ra oikuaauka hagua hemiandu oĩ internet-pe. (STP) Ñe’ẽme’ẽ 9 Ojeguerojera Sistema de Trámites Jurídicos Electrónicos Contrataciones Públicas de acceso público-pe.

Ojehupytýva Sistema de Trámites Jurídicos Electrónicos en Contrataciones Públicas de acceso público ojeguerojera ha oñemboguata. (DNCP)

6

3

5

1

2,5

1

2,5

0

5

4

5

4

100

67,3

Umi temimoĩmby omboguatáva Tembiapor Ñe’ẽme’ẽ he’i 30 jasypoteĩ 2015-pe ojehupyty hague 67,3% umi ojehekáva. Rehecha por ve hagua Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016, eikekuaa: www.gobiernoabierto.gov.py/conoce

12

Reikuaasev ramo mba’ ichapa www.gobiernoabierto.gov.py/avances

oguata

Tembiaporã,

ikatu

rejesareko:

13

14

Ko’ápe ojeguereko mba’ ichapa oñemboguatahína umi 9 Ñe’ẽme’ẽ:

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 1. Oñemboaje ha oñemboguata Ley de libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Ministerio de Justicia (MJ).

Tapicha omoakãva réra

Abog. Federico Legal Aguilar.

Mba’aporenda

Paraguái Ministerio de Justicia Viceministerio de Justicia Acceso a la Información Moakãhára. [email protected] +595 21 210 217 Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha (TPMS). Tet Reko Potĩ S mbyhyha TRPS)

Ñe’ẽveve Pumbyry Tekuái Ambueve oikéva omba’apo

Jehupytyrã

Tetãyguakuér a aty, privado-va, aty oñemba’apo hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Semillas para la Democracia. Instituto de Derecho y Economía Ambiental (IDEA). Centro de Estudios Judiciales (CEJ). Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO).

Oñemboaje ha oñemboguata Ley Nº 5282 de Libre Acceso Ciudadano a la Información Pública y Transparencia Gubernamental.

Oñemohenda pojoapy ojehupyty hagua marandu opavav pe guar va, Mbykyhápe mba’ pa pe oñemoarange ha oñemohenda mba’ ichapa oñemyengoviáta ñe’ẽme’ẽ (140 tai hetavéramo) noñemoañetéiramo.

15

Mba’ repa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesakã ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tetãygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. (umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe .

Tesak oĩ hagua oñemoheraku va’er opaite mba’e ojejapóva Estado-pe ha tet yguaku ra ohupytykuaava’er umi marandu. Ko mba’e por omoañete peteĩ derecho ndekakuaáva democracia oguata hagua hekópe. Ley Nº 5282/14 niko omohenda tembiapoukapy ha tape ikatu haguáicha mburuvichakuéra omboguata marandu Estado pegua jehupytykuaa he’iháicha, ha oikuaauka mba’e rehepa nombohováiri t r katu nome’ẽséi umi marandu, ha toĩ hikuái ombohovái haguáicha hembiapokue ko’ mba’e rehegua.

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tetã Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavavégui.

• Ley de libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental oñemboaje. • Dirección de Acceso a la Información Pública oñemoheñói Ministerio de Justicia-pe. • Oficinas de Acceso a la Información Pública oñemoheñói ha omba’apohína. • Centros de Información y Atención Ciudadana oñemoheñói ha omba’apohína. Tet Rekuái oipe’av ta hokẽ omoĩta rupi tet yguaku ra pópe tembiporu oñemomarandu hagua kuatiápe térã katu tembiporupyahu rupive.

Ojejapo

Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma X

Ojejapopa

16

● Tetã Congreso omoañete Ley de libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental. Ojehechakuaa: http://goo.gl/YhGahm ● Tetã Congreso oguenohẽ Ley de libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental. Ojehechakuaa: http://goo.gl/J702hk ● Ministerio de Justicia omoheñói, Tembiapoukapy rupive, Dirección de Acceso a la Información. Ojehechakuaa: http://goo.gl/9QA9y7

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

● Oñemoĩ mba’apohára MJ Dirección de Acceso a la Informaciónpe. Ojehechakuaa: http://goo.gl/14xAtd ● Jojuhu guasúpe ojepe’a MJ Dirección de Acceso a la Información rokẽ. Ojehechakuaa: http://goo.gl/DZvGk1 ● Oñembosako’i ha oñemoheraku Ley 5282/00 de Libre Acceso Ciudadano a la Información Pública y Transparencia Gubernamental Decreto Borrador. Ojehechakuaa: http://goo.gl/VG5NKZ http://goo.gl/T4KRz7 ● Ojekuaauka máva mávapa umi Unidad de Transparencia y Anticorrupción Poder Ejecutivo pegua omba’apovahína ikatu haguáicha tet yguaku ra ohupyty umi marandu, ha oipe’avahína hokẽ oporomomarandu haguáicha, he’iháicha l ipe. Ojehechakuaa: ● Ojeho ojehecha pojoapy ojeguerekóva 15 departamento pente jepe oñemoñepyrũ hagua umi Centro de Atención Ciudadana (CAC). Ojehechakuaa: http://goo.gl/FapU62 17

Arange oñemboty hagua

Jasypakõi 2015. ● Oñemoguahẽta Mburuvichavete Mba’apohápe Reglamentario de la Ley 5282/00 de Libre Acceso Ciudadano a la Información Pública y Transparencia Gubernamental Decreto Borrador. ● Ojepapa ha oñembokuatiáta mboy Fuente Pública-pa oĩ Paraguáipe. ● Oñembohapéta ojepe’a hagua Oficina de Acceso a la Información central ha departamento-kuérape, ha oñembokatupyrýta umi tapicha omboguatátava ko léipe.

Ojejapótava ko’a rire

Ambueve marandu iñemboguata rehe).

Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

● Mburuvichavete Mba’apoha omboaje Léi 5282/00 de Libre Acceso Ciudadano a la Información Pública y Transparencia Gubernamental Decreto Reglamentario. ● Ojeguerojera tembiporu pyahu oñemboguata hagua ko Léi. ● Ojepe’a oficina tetã tuichakue javeve ojejuhukuaahápe marandu. ● Oñembokatupyry mba’apohára tet remimoĩmby peguápe oporomomarandukuaa hagua.

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 2 – Oñembosako'i ha oñemboguata política ohejáva maymavépe ohecha marandu ha oñembokatupyry tetãyguakuérape oiporukuaa hagua umi pojoapy. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha.

Tapicha omoakãva réra

Lic. Javier Quiñónez.

Mba’aporenda

Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha Gobierno Electrónico Moakãha. [email protected] +595 21 201014 Tekombo’e ha Arandupy Motenondeha. Tesãi ha Tekoporãve Motenondeha. Tetã Rembijoguapyrã Moakãha. Tetã Viru Mohendapy Motenondeha. Tetã Arandupy Sãmbyhyha.

Ñe’ẽveve Pumbyry Ambueve omba’apo

oikéva

Tekuái

18

Tendagua ha ga Apo S mbyhyha.

Tet yguaku ra aty, privado-va, aty oñemba’apo hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Jehuptyryã

Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO). Tecnología, Educación, Desarrollo, Innovación y Comunicación (TEDIC). Instituto de Derecho y Economía Ambiental (IDEA).

Tetã Rekuái omboguata política marandu opavavépe rehegua ha oñembokatupyry tetãyguakuérape oiporukuaa haguã umi pojoapy.

Ojeguerojera peteĩ Catálogo oguerekóva Marandu Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai Opavave ikatúva oiporu, 5 temimoĩmby reheguánte jepe, hetavéramo) oguerekóva marandu Tekores i, Tekombo’e, Finanzas, Contrataciones Púplicas, Arandupy ha ambueve.

19

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe .

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

Ojejapo

Opa mba’e ojejapóva Estado hesak ramo ha tetãyguakuéra ohupytykuaáramo marandu niko oñemoañete derecho ikatu haguáicha democracia oguata hekópe. Oñemoneĩvo ojeporu ha ojeporujeyjey marandu ikatúva oñemyas i ha oñemyas ojeporúramo informática pojoapy niko mba’epyahu jeporu, ikatu haguáigua ojepe’ave maymav pe.

hagua umi iva’er va, ha oñembohape Tekuái rokẽ

 Catálogo tetã rekuái rehegua opavave ikatúva oiporu ojeguereko web-pe.  5 tetã remimoĩmby ogueromarandu opavav pe guarã pe catálogo-pe.  2 hackathones.  1 jotopa guasu tet háicha opaite arýpe ojekuaauka hagua mba’ ichapa oguata ha ojehapykueho Gobierno Abierto.  1 tembiapo tekombo’e rehegua opaite arýpe ikatu haguáicha oñemokyre’ỹ oñembokatupyrývo tapichakuérape datos abiertos-pe. Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma X

Ojejapopa

20

SENATICs ● Ojekuaauka Catálogo tetã rekuái rehegua Opavave ikatúva oiporu oĩva web-pe, 2 tetã remimoĩmbýpente jepe. Ojehechakuaa: http://www.datos.gov.py/

MSPBS ● Oñemopeteĩ ha oñembosako’i MSPBS Portal Marandu Opavave ikatúva oiporu, oñembohysyihápe opaite marandu oñemoherakuãmava Datos Abiertos he’iháicha, iñe’ẽryrukuéra reheve. Ojehechakuaa: http://goo.gl/OxmJXU Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

MEC ● Oñembosako’i Tembiapoukapy datos abiertos ha CreativeCommons Tekombo’e ha Arandupy Motenondehápe guarã. Ojehechakuaa: http://goo.gl/A0ZR0O ● Oñembosako’i ha ojeguerekojera umi dato abierto portal web. Ojehechakuaa: http://datos.mec.gov.py/ ● Ojegueroike MEC datos abiertos portal-pe mbo’ehaoku ra ikatúva ohupyty pytyvõ FONACIDE-gui rerarysýi ha oñehak ’i’o mba’ pa oñeikotevẽ. Ojehechakuaa: http://goo.gl/jYEmbX http://goo.gl/AsrZHG http://goo.gl/Or10Ev http://goo.gl/wmz1cO http://goo.gl/j7Ln0W http://goo.gl/hFpTCU

21

DNCP ● DNCP oñembosako’i Catálogo marandu rehegua formato ojeporavóvape ha oñemboguata ñepyrũ. Ojehechakuaa: https://goo.gl/yI7cH5

Hackatones ● OSCs (Competencia Desarrollando Latina DAL) ojejapo 1 Hackaton. Ojehechakuaa: http://goo.gl/GBFZBT

América

● SENATICs ombosako’i 1 Hackaton. Ojehechakuaa: http://goo.gl/U3PoIh Ojekuaauka hagua ● OSC ombosako’i jotopa oñemopeteĩ ha ojekuaauka hagua Tembiapor ha mba’ ichapa oguatahína Ojehechakuaa: http://goo.gl/U3PoIh ● Tetã Rekuái ombosako’i jotopa oñemopeteĩ ha ojekuaauka hagua Tembiapor ha mba’ ichapa oguatahína Ojehechakuaa: http://goo.gl/ExGSSQ Tekombo’e rehegua ● Ojejapo peteĩ Mbo’esyry Datos Abiertos jeporu rehegua mbo’ehaoku rape. Ojehechakuaa: http://goo.gl/ayvN7c range oñemboty hagua Ojejapótava ko’a guive

Jasypoteĩ 2016. Oñembosako’i ha ojeguerojera Datos Abiertos Portal ko’ tet remimoĩmbýpe: Tet Viru Mohendapy Motenondeha, Tetã Arandupy S mbyhyha ha Tendagua ha Óga Apo Sãmbyhyha. 22

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

● Oñemoñepyrũ marandu viru jeporu rehegua Tetã Rekuáipe. ● Ojepyta peteĩ ñe’ẽme moõ mev pa ojekuaaukáta Tet Arandupy S mbyhyha ha Tendagua ha Óga Apo Sãmbyhyha marandukuéra.

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 3 –Oñembokatupyry tetãyguakuérape oikuaa hagua mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu tet presupuesto. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Tetã Viru Mohendapy Motenondeha (TVMM).

Tapicha omoakãva réra

Lic. Teodora Recalde de Spinzi.

Mba’aporenda

Monitoreo y Evaluación del Gasto Público Mboguataha.

Ñe’ẽveve Pumbyry

[email protected] +595 21 4146 315 Tekuái

Ambueve omba’apo

Jehupytyrã

oikéva Tetãyguakuéra aty, privado-va, aty oñemba’apo hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha.

Centro de Recursos e Información para el Desarrollo (CIRD). Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO). Centro de Estudios Judiciales (CEJ). HacksHackersASU.

Oñemboha’eve tet yguaku rape oikuaa hagua mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu tet presupuesto.

Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai Oñemyesak ñe’ẽ opavave oikũmbývape Tet hetavéramo) Presupuesto Guasu 2016 pegua, ha oñemoheñói tenda ikatu haguáicha opavave oñemomarandu hese.

23

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. (umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe .

Ojekuaauka ha oñemoĩvo opavave pópe marandu mba’ ichapa ojeporu tetã viru, tetãyguakuéra oguerekóta pojoapy ohesa’ỹjo ha oiporu hagua marandu ome’ẽva Tetã Viru Mohendapy Motenondeha, ha péicha ha’eku ra ikatúta oñemomba’ete ko’ mba’e rehe, ha avei ikatukuaáta ohenduka iñe’ẽ ha hemiandu viru opavave mba’ va ojeporu hagua hekópe.

 Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko  ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui. 

Ojejapo

Oñeñemongu’e ojekuaauka hagua mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu tet presupuesto. Ojekuaauka ha ojejapo taller Tetã Presupuesto apo rehegua. Marandu oñeporombo’e hagua ojeguereko kuatiápe ha internet-pe.

Noñepyrũi

Sa’i X

Hetáma

Ojejapopa

24

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

● 1 Taller oñeporombokatupyry hagua, omboguatáva peteĩ tapicha ha’ev va ko mba’ pe. Ojehechakuaa: https://goo.gl/XLFflI http://goo.gl/eyMguA

Arange oñemboty hagua

Jasypoteĩ 2016. ● Oñembosako’i pojoapy ojeporombokatupyry hagua, oiporúva ñe’ẽ hasy’ỹva, oñemoĩva kuatiápe, audiovisual ha internet-pe. Ojejapótava ko’a rire ● Ojejapo taller ojekuaaukahápe mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu presupuesto. ● Oñemyas i mba’ ichapa oñembosako’i ha ojeporu presupuesto, redes sociales rupive. Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva iñemboguata rehe).

Kóva ko ñe’ẽme’ẽ ikatúta oñemombareteve ojeguerokopa vove datos abiertos formato-pe opaite marandu oguerekóva Tetã Viru Mohendapy Motenondeha, hembiporu Sistema de Información Presupuestaria de Informes y Reportes (SPIR) ha BOOST Data rupive.

25

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 4 –Tahesakã ha Tojehupytykuaa Marandu umi proyecto público emblemático rehegua.

Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha.

Tapicha omoakãva réra

Jorge Galeano.

Mba’aporenda

Gobierno Abierto Unidad.

Ñe’ẽveve Pumbyry

[email protected] +595 21 451502 Yvy ha Tymba Ñangarekoha Motenondeha. Tetã Arandupy Sãmbyhyha. Tetã Rembijoguapyrã Moakãha.

Tekuái

Ambueve omba’apóva

Jehupytyrã

Oikéva Tet yguaku ra aty, privado-va, aty oñemba’apo hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO). Semillas para la Democracia. Instituto de Derecho y Economía Ambiental (IDEA). Centro de Estudios Judiciales (CEJ). Centro de Análisis y Difusión de la Economía Paraguaya (CADEP). Oñemyasãi marandu Tetã Rekuái proyecto público emblemático rehegua.

Ojehupytykuaa marandu ko’ tembiapor rehegua: Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai Alianza Público-Privada, Proyecto de Desarrollo Rural hetavéramo). Sostenible ha Plan Maestro del Centro Histórico de Asunción.

26

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe .

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

Ojejapo

Kóva ko ñe’eme’ẽ omoirũ tembiapor oiguyrúva Léi Nº 5282 de Libre Acceso Ciudadano a la Información Pública y Transparencia Gubernamental, ojekuaaukávo tetãyguakuérape umi proyecto público emblemático omboguatáva Tetã Rekuái.

• Oñemyasãi marandu umi proyecto de participación público privada rehegua Sistema de Información de las contrataciones Públicas-pe, oñemohendaháicha Léi Nº 5102/13-pe. • Arandupy Sãmbyhyhára web oguereko marandu mba’ ichapa oñembosako’iva’er oñehenói oñemoguahẽ hagua apytu’ũroky, ojeporavo, oñemboguata upe ojeporavopyre) Plan Maestro del Centro Histórico de Asunción (Plan CHA).  PRODERS oguereko web oĩhápe marandu tenda rehegua ha pevarã ojehupi mapa ojehechaukahápe umi tenda ha mba’ ichapa ha’eku ra; up ichate avei oguereko marandu pe proyecto ojepysoha rehegua microcuenca, ha indígena retã ikatúva ohupyty pytyvõ ha inversión ojejapótava rehegua. Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma

Ojejapopa 27

X

STP ● Oñemoñepyrũ Registro Público de Proyectos de Participación Público Privada sección STP webpe. Ojehechakuaa: http://goo.gl/QC2hYV

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

● Ojeykeko umi inversor oipytyvõséva umi Tetã Rekuái proyecto de Infraestructura. Ojehechakuaa: http://goo.gl/9XtjMG http://goo.gl/qlVopo http://goo.gl/0wwrBv http://goo.gl/Q9gSOf http://goo.gl/rNUqCT http://goo.gl/quhHv4 http://goo.gl/9nB6b3 SNC ● Oñeme’ẽ Centro Histórico de Asunción Plan Maestro (CHA Plan). Ojehechakuaa: http://goo.gl/ZhjNzt ● Ojekuaauka Marco Normativo. Ojehechakuaa: http://goo.gl/TJJFuH MAG ● Ojekuaauka pe portal web oguerekóva PRODERS marandu, ha ipype mapa ojehechaukahápe umi tenda ha mba’ ichapa ha’eku ra Ojehechakuaa: http://goo.gl/6XtfRx

Arange oñemboty hagua Ojejapótava ko’a rire

Jasyteĩ 2016. --

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

28

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 5 – Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 jehapykuerereka. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha MAAS .

Tapicha omoakãva réra

Jorge Galeano.

Mba’aporenda

Gobierno Abierto Unidad.

Ñe’ẽveve Pumbyry

[email protected] +595 21 451502 Tekuái

Ambueve omba’apóva

Oikéva Tet yguaku ra aty, privado-va, aty oñemba’apo hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha.

Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO). Tecnología, Educación, Desarrollo, Innovación y Comunicación (TEDIC). Semillas para la Democracia. Centro de Información y Recursos para el Desarrollo (CIRD).

Ojehapykuerereka hekópe porã ha oñembojoaju umi tetã Jehupytyrã remimoĩmby omboguatáva umi Ñe’ẽme’ẽme, ikatu haguáicha oñemboguata Gobierno Abierto Rembiapor . Ojehapykuerereka hekópe por hagua upe Tembiapor Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai ñemboguata, ojeporúta pojoapy ojejesarekokuaa hagua hetavéramo) hese oñemboguatakuévo térã internet rupive.

29

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavavégui.

Ojejapo

Ohapykuererekávo oguatapahína Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016, omoheñóivo Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha Unidad de Gobierno Abierto Mesa Conjunta, ha omboguatávo Módulo de Monitoreo Gobierno Abierto Portal-pe, Tetã Paraguái Rekuái ohechauka oguatahahína upe Aponde’a, jahechápa noñemoheraku i ko’ tembiporu ndive OGP mba’epor tesakã, participación ha viru jeporupyre jeikuaaukápe, tet remimoĩmbykuérape ha avei tetãygua apytépe.

• Peteĩ Mesa Conjunta oĩhápe tet remimoĩmbyku ra ha tetãyguakuéra organización oñemboguata ojehapykuerereka hagua Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016.  Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016 rehegua Módulo de Monitoreo ojejuhu internet-pe.

Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma X

Ojejapopa

30

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

Arange oñemboty hagua Ojejapótava ko’a rire

● Oñemoheñói Mesa Conjunta. Ojehechakuaa: http://goo.gl/Z5qHNC http://goo.gl/BwEWlL http://goo.gl/QzoCZw http://goo.gl/NR8LxD http://goo.gl/7DXD8K ● Oñemboguata Gobierno Abierto Rembiaporã rehegua Módulo de Monitoreo. ● Ojehechakuaa: http://goo.gl/Lpm9gp

Jasypoteĩ 2016.

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

● Oñemoañete tetãháicha Gobierno Abierto STP Unidad de Gobierno Abierto rupive.

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 6 – Oñembohape ñomongeta tet yguaku ra ndive política opavav pe guar rehe oñemba’eporandu ha ojejesareko hagua. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha MAAS .

Tapicha omoakãva réra

Jorge Galeano.

Mba’aporenda

Gobierno Abierto Unidad.

Ñe’ẽveve Pumbyry Ambueve omba’apóva

[email protected] +595 21 451502 Tetã Rembiapo ha Marandu Motenondeha (TRMM). Tetã Arandupy Sãmbyhyha (TAS).

Oikéva

Tekuái

31

Tet yguaku ra aty, privado-va, aty oñemba’apo Federación de Vecinalistas del Paraguay (FEDEM). hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Jehupytyrã

Oñemoheñói ha oñemombarete 3 mesa oñeñomongeta hagua jepe Estado ryepýpe ha okápe.

Oñemoheñóita: peteĩ Mesa de Agua y Saneamiento rehegua, peteĩ Mesa Arandupy rehegua ha peteĩ Mesa Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai Nutrición rehegua Programa Sembrando Oportunidadeshetavéramo) pe guar . Oñemombaret ta Equipo de Estrategia País.

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. (umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe

Ko ñe’ẽme’ẽ rupive Gobierno Abierno omokyre’ỹ tetãyguakuéra participación, upéichante avei ñomongeta ha jeikovekuaa ojoapytépe, ha pevarã oñemoheñói tembiporu Tetã Rekuái ha tetãyguaku ra oñopytyvõ katui hagua.

32

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

Ojejapo

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

 Oñemoheñói ha oñemombarete 3 mesa jepe oñeñomongeta hagua Estado ryepýpe ha okápe: Mesa Arandupy rehegua Mesa de Agua y Saneamiento rehegua, ha Mesa Nutrición rehegua. Avei oñemoheñói Tendagua ha Óga Apo Sãmbyhyha Área de Coordinación Intersectorial (ACI).  Equipo Nacional Estretegia País oñemoañete ko tetãme ha oñemboguatahína.

Noñepyrũi

Hetáma Ojejapopa Sa’i X ● Ojeguerojera Tet Arandupy Rape’apo Marco referencial, eje ha jehupytyr ha iñaponde’a. ● Ojehechakuaa: http://goo.gl/Mu0Lv8 ● Oñemoheñói Mesa Arandupy rehegua. Ojehechakuaa: http://goo.gl/gnbp2S http://goo.gl/bqc7QS http://goo.gl/DCLkIs http://goo.gl/Ps3Tau http://goo.gl/kiguHl https://goo.gl/hCOFSg http://goo.gl/M1unWt http://goo.gl/CkUiad http://goo.gl/J0rvUI 

Marandu oñembyatypyre Mesa de Agua y Saneamiento rehegua. Ojehechakuaa: http://goo.gl/mE42qQ



Oñemoañete Tembiapoukapy ojeguerojerahápe Equipo Nacional Estrategia País (ENEP). Ojehechakuaa: http://goo.gl/KtEW5z



Oñemboaje Tembiapoukapy rupi tapichakuéra ENEP peguakuéra rerarysýi. Ojehechakuaa: http://goo.gl/Hrpf4k 33



Arange oñemboty hagua

Tapichaku ra oĩva ENEP oñembyaty mokõijey oñomongeta hagua: Ojehechakuaa: http://goo.gl/umGMuR http://goo.gl/j4H2KN

Jasypoteĩ 2016. ● Oñemboguatajey (ACI) Área de Coordinación Intersectorial, ha pevar toñemongu’ejey umi ipypeguáva voípe. ● ACI-pe ojegueroike ambue sector-gua.

Ojejapótava ko’a rire

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

Tekotevẽ ojehechakuaa mávapa oikéta omba’apo oñemoheñói hagua Mesa Nutrición rehegua.

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 7 – Oñemoheñói ha/térã oñemombarete 50 Consejo de Desarrollo Municipal. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha.

Tapicha omoakãva réra

Lic. Florencia Villalba.

Mba’aporenda

Desarrollo Territorial e Integración Regional Moakãha ko Región pegua. [email protected] +595 21 451502

Ñe’ẽveve Pumbyry Ambueve omba’apóva

Oikéva

Tekuái

Tavao mburuvichakuéra.

34

Tet yguaku ra aty, privado-va, Federación de Vecinalistas del Paraguay (FEDEM). aty oñemba’apo Instituto Desarrollo. hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Jehupytyrã

Oñemoheñói ha t r oñemombarete umi Consejo de Desarrollo Municipal oporombyatýtava ikatu haguáicha tetãyguakuéra oñominga ha ombojokupyty hembipota ha oheka teko porã opavavépe umi rupi.

Umi Consejo de Desarrollo Municipal ombosako’íta Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai opavave ndive aponde’a itávape guar , up ichante avei hetavéramo) ojesareko mantéta oñemboguatapahína umíva ha ojapóta audiencia pública.

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe

Oñemoheñóivo umi Consejo de Desarrollo Municipal oporombyatýtava ikatu haguáicha tet yguaku ra oñominga ha ombojokupyty hembipota ha oheka teko por opavav pe umi rupi, oñeguahẽta hetave távape, oñemombaretejávo tetãyguakuéra aty participación.

35

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ 50 Consejo de Desarrollo Municipal oñemoheñói ha/térã ko política-gui ha mba’ ichapa ko oñemombarete. ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

Ojejapo

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

Arange oñemboty hagua Ojejapótava ko’a rire

Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma Ojejapopa X ● Ojejapo Foro Articulación Territorial Paraguáipe rehegua. Ojehechakuaa: http://goo.gl/rZ1gpX http://goo.gl/yIFBzw ● Ojekuaauka Diagnóstico de situación actual y capacidades para actores clave en Desarrollo y Gestión Territorial marandu. Ojehechakuaa: http://goo.gl/LOA2l7 ● 25 Consejo de Desarrollo Municipal oñemoheñói ha/térã oñemombarete. Ojehechakuaa: http://goo.gl/u2R1Cs http://goo.gl/nAhNmM http://goo.gl/6NptXp http://goo.gl/uSNtN0 http://goo.gl/Amldu0 http://goo.gl/AqY3Bo http://goo.gl/SFeQUl http://goo.gl/acrAfx http://goo.gl/ohrokn

Jasypakõi 2015.

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

36

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 8 – Programa Nacional de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Ciudadano.

Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva

Tetã Ruvichavete Gabinete Social. Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha.

Tapicha omoakãva réra

Rafael Palau. Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha Dirección General de Tecnologías de la Información y Comunicación Moakãhapavẽ.

Mba’aporenda Ñe’ẽveve Pumbyry

[email protected] +595 21 450422 Tekuái

Ambueve omba’apóva

Jehupytyrã

Oikéva Tet yguaku ra aty, privado-va, Centro de Información y Recursos Para el Desarrollo aty oñemba’apo (CIRD). hagua oĩhápe heta tembijokuái. Programa Nacional de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Ciudadano ojejuhu internet-pe.

Programa Nacional de Reducción de Pobreza “Sembrando Oportunidades” oguereko tembiporu pyahu Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai tet yguaku ra resa renond pe ha avei ha’eku ra hetavéramo) oikuaauka hagua hemiandu STP .

37

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe

Ko tembiapo rupive oñemoĩ tet yguaku ra pópe tembiporu pyahu ikatu haguáicha ha’eku ra oikuaauka hemiandu; ko’ vata hína pojoapy añetete ikatu haguáicha mburuvichaku ra oikuaauka hembiapokue, ombohovái ojekaguai t r oñemba’ejerur ramo ichupeku ra, ha avei omoĩ ijati’y hembiapokue t r hembiapo’ỹ rehe léi renondépe ha avei tembiaporã mboriahu ipokãvévo ko tetãme.

Ojehupytyséva Emombe’u mbykymi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

● Programa Nacional de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Ciudadano ojejuhu internet-pe.

Ojejapo

Noñepyrũi

Sa’i X

Hetáma

Ojejapopa

38

Mba’etépa pe ojehekáva Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

Arange oñemboty hagua Ojejapótava ko’a rire

● Ojehecha Programa Nacional de Reducción de la Pobreza “Sembrando Oportunidades” Tablero de Control Ciudadano. Ojehechakuaa:

Jasypoteĩ 2016.

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

Ñe’ẽme’ẽ ojejapo hague jehechaukaha 9 – Ojeguerojera Sistema de Trámites Jurídicos Electrónicos Contrataciones Públicas de acceso público-pe. Sãmbyhyha/Motenondeha omboguatáva Tapicha omoakãva réra

Tetã Rembijoguapyrã Moakãha.

Abog. Cynthia Leite. 39

Mba’aporenda

Asesora Legal TI, DNCP.

Ñe’ẽveve Pumbyry

[email protected] +595 21 4154000 Tekuái

Ambueve omba’apóva

Oikéva Tet yguaku ra aty, privado-va, Centro de Estudios Ambientales y Sociales (CEAMSO). aty oñemba’apo Centro de Estudios Judiciales (CEJ). hagua oĩhápe heta tembijokuái.

Jehupytyrã

Oñembojuruja tetãyguaku rape oikuaávo mba’ ichapa oñemboguataahína imba’ejerure, máva oik va umi ñembohovak pe ha mba’ pepa.

STJE oikéta Portal de Información de Contrataciones Mbykyhápe mba’ pa pe ñe’ẽme’ẽ (140 tai Públicas ryepýpe ha ombokatúta oñemoguahẽkuaa hagua hetavéramo) recurso-kuéra internet rupive.

Mba’érepa tuicha mba’e Emombe’u mba’ ichapa pe ñe’ẽme’ẽ oipytyvõ oñemombarete hagua OGP mba’epor tesak ha marandu jehupyty, viru jeporupyre jekuaauka, tet ygua participación ha tembiporu pyahu rehegua, ikatu haguáicha ojepe’a ha oñerrendi cuenta. umi mba’epor oñehak ’i’opyre rejuhukuaa ko’ápe

Ko tembiapo rupive oñemoĩ tet yguaku ra pópe tembiporu pyahu omoirũkuaáva opaichagua tembiapoukapy, ikatu haguáicha mburuvichakuéra oikuaauka hembiapokue, ombohovái, ojekaguai térã oñemba’ejerur ramo ichupeku ra, ha avei omoĩ ijati’y hembiapokue t r hembiapo’ỹ rehe léi renondépe ha ñe’ẽme’ẽ contrataciones públicas rehegua.

40

Ojehupytyséva Emombe’u mbykumi mba’ pa oñeha’arõ ko política-gui ha mba’ ichapa ko ñe’ẽme’ẽ oipytyvõta Tet Rekuái hi’aguivekuaa hagua opavav gui.

Ojejapo

Egueroike opaite tembiapo oñemboguatava’ekue ko marandu oñemoguahẽva ryepýpe (Tembiaporã ary peteĩha t r mokõiha ha ikatúramo ehechaukami mba’ ichapa tet yguaku ra oiporu upe pojoapy térã katu kóva oheja hapykuere.

Arange oñemboty hagua Ojejapótava ko’a rire

● Ojeguerojera Sistema de Trámites Jurídicos Electrónicos Contrataciones Públicas rehegua oñemboguata hagua Protesta oimehaichagua contratación ha etapa rehegua. ● Oñembosako’i ha oñemboguata Marco Regulatorio.

Noñepyrũi

Sa’i

Hetáma X

Ojejapopa

● Ojeguerojera Sistema de Trámites Jurídicos Electrónicos Contrataciones Públicas rehegua oñemboguata hagua Protesta oimehaichagua contratación ha etapa rehegua. Ojehechakuaa:

Jasyporundy 2015. ● Capacitaciones a UOC y proveedores. ● Realización de Evento de Lanzamiento.

Ambueve marandu Toñeñe’ẽ umi ojehupytyva’er iñemboguata rehe).

gueteri ha oimeraẽ mba’e ohapejokokuaáva

41

5. Ojejapóva oñemba’eporavokuaa hagua Oñemboguatávo Ñe’ẽme’ẽ 1 Oñemboaje ha oñemboguata Léi de libre acceso ciudadano a la información púbica y transparencia gubernamental rehegua, Paraguái tuicha ojupi opavave tetã apytépe Marandu Jehupytykuaápe, oñemopyenda porãve rehe ichupe oguerekóvo tembiporu omoañetéva tetãyguakuérape derecho ojehupytývo marandu, omandaháicha Léi Guasu. Upéichante avei, pe II Encuentro Regional de las Américas de Gobierno Abierto oikova’ekue San José, Costa Rica-pe jasypa 2014-pe, Tet Viru Mohendapy Motenondeha omoñepyrũ ñomongeta Paraguái oike hagua International Budget Partnership-pe, jahechápa péicha nomyatyrõi opa mba’e opokóva Transparencia Presupuestaria rehe. 6. Ojehechakuaáva ha ñominga ambue tetãnguéra ndive Oñeñe’ẽvo mba’ ichapa Paraguái oñominga ambue tet ngu ra ndive, omopyenda por ve potávo Gobierno Abierto ñembosako’i ha imboguata ko tet me, ojeguerukuaa mandu’ápe ojejapo hague Seminario “Retos y Oportunidades de un Gobierno Abierto en Paraguay”, oĩ hagu pe kuñakarai Emilene Martínez, México-ygua, AGA Sociedad Civil omotenondepáva ko Región-pe. Upe ñomongetápe oko’íkuri tet remimoĩmby, embajada, umi organismo multilateral ha tet yguaku ra organización rembijokuái. Avei ojekuaauka “Gobierno Abierto. El caso uruguayo”, arapo 21 jasypoapy 2014-pe, oñe’ẽ haguépe karai Juan Bertón, omotenondepáva Gobierno Abierto de la Agencia de Gobierno Electrónico y Sociedad de la Información (AGESIC). Ko jotopa oiko Tetã Rembijoguapyrã Moakãhápe, Plan de Acción de Gobierno Abierto kuápe, programa de Democracia y Gobernabilidad CEAMSO/USAID pytyvõme. Ovisitaku vo ko tet , ko tapicha katupyry Uruguaigua oñe’ẽ “Encuentro de Control, Participación Ciudadana y Gobierno Abierto”-pe rehe, ombosako’íva Federación de Vecinalistas del Paraguay (FEDEM), joajúpe Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha ndive. Pe 17 ha 18 jasypoteĩ 2015-pe Paraguáipe oiko Segundo Diálogo Regional de Política de Gobierno Abierto en Am rica Latina y el Caribe, ombosako’íva Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha ha Banco Interamericano de Desarrollo BID . Ko’ápe ijaty mburuvicha omotenond va Gobierno Abierto 17 tetã megua omba’apóva ko Banco ndive, up ichante avei umi organismo multilateral ha tapicha arandu ambue tet ygua, ombohasava’ekue ojupeku ra imba’ekuaa, hembihasakue ha avei mba’ ichapa oñopytyvõkuaa hikuái ko mba’e tuichaitéva oñemombarete potávo, jahechápa ndojejeroviave jeýi tet remimoĩmbyku ra rehe, oñemombarete tembiapo tesakã, tekokatu ha marandu jehupytykuaa rehegua, omopyendáva tetãyguakuéra jeikove oñondive. Up va kuápe, oñemboguatave ambue tembiapo ohóva hese; peteĩháva, Conversatorio “Desafíos para la Participación y la Colaboración entre Ciudadanía y Estado: Las Oportunidades del Gobierno Abierto”, oñe’ẽ haguépe karai Guillermo Ruiz de Teresa, México Retã Innovación y Participación Ciudadana en la Coordinación de Estrategia Digital Nacional moakãhára, ha karai Alonso Cerdán, AGA Unidad de Apoyo-ygua.

42

Upe ñomongeta mboyve ojejapókuri Conferencia “Gobierno Abierto en Paraguay”, oĩ hagu pe 200 tapicha opáguivo oúva, ohenduséva Paraguái káso, omyesakãva umi Tetã rekuái ha tetãygua rembijokuái omoirũva ko ñemongu’e. Ojeguerukuaa avei mandu’ápe Tembiporu Pyahu Momarandurã omboguata hague peteĩ ñomongeta hérava “Datos Abiertos y su impacto a nivel mundial” oñe’ẽ haguépe karai Ing. Andrew Stott, Reino Unido-ygua, ikatupyry añetéva datos abiertos-pe; ko karai omoñepyrũva’ekue Portal data.gov.uk, ha ofunda Open Database of TheCorporateWorld. Upéichante avei, Banco Mundial pytyvõme, Paraguáipe oñembojopóikuri peteĩ Proyecto oñemombarete hagua Léi Nº 5282 2014 “De libre acceso ciudadano a la información pública y transparencia gubernamental” ñemboguata. Ko Proyecto oñemboguata Viceministerio de Justicia Dirección de Acceso a la Información Pública rupive, ha omba’apo ikatu haguáicha oñembohasa ojupeku ra marandu mba’ ichapa oñemboguata ambue tet ko región peguápe kóva ko L i; ko’ýte Brasil-pe –Contraloría General de la Unión- rupive, Chile-pe –Consejo para la Transparenciarupive, ha Uruguáipe –Unidad de Acceso a la Información de la AGESIC rupive. Ko proyecto oñeñe’ẽha niko ombokatupyryse Viceministerio de Justicia Dirección de Acceso a la Información Pública-pe, ikatu haguáicha omboguata hekópe leiku ra marandu ñeme’ẽ ha jehupyty rehegua. Ko proyecto reheae, ága kuriv vo, AIP Dirección omboguatáta aponde’a tekotevẽva ikatu haguáicha oporombokatupyry ko mba’ pe ha omboguata tembiporu tekotevẽva, omoañete potávo ko Léi. Upe Aponde’a omba’apova’er ko’ vape: 1) oñembokatupyrýta tet rekuái mba’apoharaku ra ha omomarandu tetãyguakuérape; 2) oporombokatupyry TICs pojoapy jeporukuaápe, ikatu haguáicha ombohovaikuaa mba’ejerure oñemoguahẽva; ha 3) oñembosako’i tembiporu oñembyaty hagua marandu oñehesa’ỹjo potávo upe léi ñemboguata. Upéichante avei ojehechahína peteĩ Paraguái delegación, oĩhápe heta tet remimoĩmby, ohóvo ovisita Consejo para la Transparencia. Ipahápe, ojejaposehína peteĩ Seminario Nacional Acceso a la Información Pública rehegua; kóva ojejapóta jasyporundy 2015-pe.

7. Ñemboty, ambue mba’e oñemboguataséva ha ojejapovéta ohóvo. Peteĩ ary oñemboguata rire Gobierno Abierto Rembiapor , Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha ohechakuaa tekotevẽha oñemoĩ pojoapy ha viru ikatu haguáicha ojehupyty umi Ñe’ẽme’ẽ, taha’e umi tet remimoĩmby ohapykuererekáva ko tembiapo ha umi tet ygua organización-pe guarã. Paraguái Aponde’a Ak rapu’ r 2030, ojapyhyva’ekue Gobierno Abierto mba’eporãita ha omombareteséva eje “Gestión pública transparente y eficiente”, hatã omyaña alianza Paraguáipe, omyasãi ha ogueroike rupi imba’epor ita opaite tet remoĩmby oĩva Tet Pokatuvet pe. Banco Central del Paraguay BCP mba’apoharaku ra katupyry avei omba’apohinakuri ombyaty ha ohesa’ỹijo hagua Transparencia Internacional Marandu, ha ojuhu hikuái ko’agaitéramo 43

noĩpor ieteha, jep mo hetáma oñemba’apo tesak rehe. Up icha rupi Mba’e Apopy Ak rapu’ r Sãmbyhyha omboguatáta heta aty ñomongetarã BCP ha Tetã Reko Potirã Sãmbyhyha ndive, jahechápa nombyatýi hikuái mba’e ojejapokuaáva mokõive ha ambue tet remimoĩmby guive, ikatu haguáicha ojegueko kuatia ombyatýva opa mba’e ojejapóva ko tet me tesak rehegua, ko’ýte umi ohóva Gobierno Abierto rehe. Aponde’a oñembosako’ítava tenondevévo Gobierno Abierto Paraguái peguápe katuetei ogueroikeva’er ambue sector-pe, taha’e gremio, mbo’ehaoku ra, momaranduha hamba’e, p icha ikatúta opaite tetãygua oike oipytyvõ ko’ tembiapo, oikuave’ẽ imba’ekuaa ha omyas i ko Alianza mba’e porãita.

ÑE’ẼNDY: GLOS RIO Marandu Ak rapu’ r Sãmbyhyha: Secretaría de Información y Comunicación para el Desarrollo. Mba’e Apopy Ak rapu’ r S mbyhyha: Secretaría Técnica de Planificación de Desarrollo Económico y Social. Tekombo'e ha Arandupy Motenondeha: Ministerio de Educación y Cultura. Tembiporu Pyahu Momarandurã Sãmbyhyha: Secretaría de Tecnologias de la Información y Comunicación. Tendagua ha Óga Apo Sãmbyhyha: Secretaría Nacional de la Vivienda y el Hábitat. Tesãi ha Tekoporãve Motenondeha: Ministerio de Salud Pública y Bienestar Social. Tetã Arandupy Sãmbyhyha: Secretaría Nacional de Cultura. Tetã Reko Potĩr S mbyhyha: Secretaría Nacional Anticorrupción. Tetã Rembijokuái Sãmbyhyha: Secretaría de la Función Pública. Tetã Viru Mohendapy Motenondeha: Ministerio de Hacienda. Tetã Rembiapo ha Marandu Motenondeha: Ministerio de Obras Públicas y Comunicaciones. Yvy ha Tymba Ñangareko Motenondeha: Ministerio de Agricultura y Ganadería. Tetã Rembijoguapyrã Moakãha: Dirección Nacional de Contrataciones Públicas. Aponde’a: Plan Hetáma: Sustancial Jehapykueho: Seguimiento Jehupytyrã: Objetivo Joaju: Alianza 44

Mburuvichavete: Presidencia (de la República) Motenondeha: Ministerio Motenondehára: Ministro, ministra Noñepyrũi: No iniciado Ñe’ẽme’ẽ: Compromiso Ñe’ẽveve: correo electrónico Ojehupytýva: Resultados Ojejapo: Cumplimiento Ojejapopa: Completo Presupuesto ñembosako’i ha jeporu: Gestión presupuestaria Pumbyry: teléfono Sa’i: Limitado Sãmbyhyha: Secretaría Sãmbyhyhára: Ministro secretario, ministra secretaria Tembiporu pyahu: Teconología Temimoĩmby: instituciones Tesakã: Transparencia Tetã Rekuái: Gobierno Nacional Tetãyguakuéra aty: Sociedad civil Viru jeporupyre jeikuaauka: rendición de cuentas Marandu Paraguái Ohepyme’ẽhápe Hembiapokue: Informe de Autoevaluación de Medio Término Gobierno Abierto Rembiaporã 2014-2016: Plan de Acción 2014-2016 de Gobierno Abierto

45